Warta

Warta

Warta niedaleko Wronek
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Rzeka
Długość	808,2 km
Powierzchnia zlewni	54 529 km²
Średni przepływ	195 m³/s przy ujściu
Źródło
Miejsce	Zawiercie-Kromołów
Wysokość	380 m n.p.m.[1]
Współrzędne	50°29′26,5″N 19°29′23,6″E/50,490700 19,489900
Ujście
Recypient	Odra
Miejsce	Kostrzyn nad Odrą
Wysokość	12 m n.p.m.[1]
Współrzędne	52°35′55″N 14°36′37″E/52,598611 14,610278
Mapa
Warta w dorzeczu Odry
Położenie na mapie Polski źródło ujście

(c) ​Polish Wikipedia user Stimoroll, CC-BY-SA-3.0

Źródła Warty w Kromołowie-Kaplica św. Jana Nepomucena

Źródło Warty w Zawierciu poniżej kaplicy św. Jana Nepomucena

(c) I, Wie.tom.25, CC-BY-SA-3.0

Warta w okolicach Częstochowy

Warta niedaleko miejscowości Warta

Zbiornik Jeziorsko

Warta w Poznaniu (Most św. Rocha, a w głębi Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła)

Warta w okolicach Międzychodu

Warta w Gorzowie Wielkopolskim

Ujsćie Warty do Odry w Kostrzynie nad Odrą

Warta – trzecia pod względem długości rzeka Polski, druga w pełni w jej granicach; główny, prawy dopływ Odry.

Przebieg rzeki

Odcinek górny

Źródła Warty znajdują się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej w Kromołowie (w kaplicy św. Jana Nepomucena), dawnym mieście, obecnie przyłączonym do Zawiercia. Płynie tektonicznym Obniżeniem Górnej Warty wzdłuż krawędzi Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. W Częstochowie rzeka zmienia kierunek biegu na wschodni, by za miastem spotkać się z Wyżyną Wieluńską (miejsce styku z Wyżyną Częstochowską), przełamując się przez nią głęboką na 70 m doliną – jest to Mirowski Przełom Warty. Pokonawszy go, łagodnie skręca na północ, a w okolicach Radomska na zachód. Następnie ponownie przełamuje się przez Wyżynę Wieluńską poprzez Działoszyński Przełom Warty, by nieco dalej przełamać się przez nią po raz trzeci, pokonując rozległy Łuk Załęczański i zawracając na krótko bieg o 180 stopni (na wschód). Pomiędzy miastem Warta a Skęczniewem tworzy zbiornik wodny Jeziorsko. Opuszczając ostatecznie wyżynę, obiera kierunek północny, niezmienny do wysokości miasta Koło, gdzie skręca na zachód, mija Konin i wpływa w Pradolinę Warciańsko-Odrzańską, tym samym kończąc swój górny bieg.

Odcinek środkowy

W pobliżu Śremu Warta wpływa w Poznański Przełom Warty. Po przepłynięciu przez Poznań, rzeka natrafia w okolicy Obornik na przeszkodę w postaci wyższego obszaru Pojezierza Południowopomorskiego i ponownie zmienia kierunek na zachodni wpływając w Pradolinę Toruńsko-Eberswaldzką.

Odcinek dolny

Na początku dolnego biegu rzeki, w miejscowości Santok, do Warty uchodzi jej największy dopływ – Noteć. Po przepłynięciu przez Gorzów Wielkopolski Warta wpływa w obszar, na którym został utworzony Park Narodowy Ujście Warty, po czym w Kostrzynie nad Odrą, przy granicy z Niemcami, w północno-wschodniej części miasta uchodzi do Odry.

Zbiorniki na Warcie

• Zbiornik Jeziorsko
• Jezioro Porajskie

Warta w sieci międzynarodowych dróg wodnych

Warta Dolna (68,2 km, od Santoka do ujścia do Odry) jest elementem międzynarodowej drogi wodnej E70, ustalonej w 1996 r. w porozumieniu AGN (European Agreement on Main Inland Waterways of International Importance)^[2].

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 2002 r. ws. klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych^[3], Warta ma następujące klasy żeglowne:

• kl. Ia – od Kanału Ślesińskiego do miejscowości Luboń,
• kl. Ib – od miejscowości Luboń do ujścia rzeki Noteci,
• kl. II – od ujścia rzeki Noteci do ujścia do rzeki Odry

Dorzecze Warty

Dopływy w kolejności od źródeł

Urbanizacja

Miasta położone nad Wartą

• Zawiercie
• Myszków
• Częstochowa
• Działoszyn
• Sieradz
• Warta
• Uniejów
• Koło
• Konin
• Pyzdry
• Śrem
• Puszczykowo
• Luboń
• Poznań
• Oborniki
• Obrzycko
• Wronki
• Sieraków
• Międzychód
• Skwierzyna
• Gorzów Wielkopolski
• Kostrzyn nad Odrą

Pozostałe informacje

• odległość od źródeł Warty do spotkania z Odrą jest większa niż Odry od jej źródeł do tego samego miejsca.
• jeśli uwzględnić tylko długość rzeki znajdującej się na terytorium kraju, to Warta jest drugą co do długości rzeką w Polsce zaraz po Wiśle.
• jest drugą rzeką wymienianą w hymnie Polski:

Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę

• pod Gorzowem Wlkp. z Wartą krzyżuje się rurociąg „Przyjaźń”.
• nazwa miasta, w którym Warta ma swoje źródła – Zawiercie wzięła się właśnie od nazwy rzeki i określenia „za Wartą”.

Zobacz też

• Szlak Warty 783,0 km – odznaka turystyczno-krajoznawcza
• Nadwarciański Park Krajobrazowy
• Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy
• Wielkopolski Park Narodowy
• Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki
• Park Krajobrazowy Ujście Warty
• Park Narodowy Ujście Warty
• Załęczański Park Krajobrazowy
• zbiornik Jeziorsko
• Wielka Pętla Wielkopolski
• Sierakowski Park Krajobrazowy
• Rzeki w Polsce

Warta w Uniejowie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Opis drogi wodnej Warty. kanaly.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-26)].
• Liberwarde, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 203 .
• Warta, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 102 .
• Film dokumentalny o przyrodzie, zabytkach i atrakcjach nadwarciańskich w województwie łódzkim
• Rzeka Warta na Portalu Turystyki Aktywnej Ziemi Wieluńskiej
• Archiwalne widoki i publikacje o rzece w bibliotece Polona