Wasaburō Ōishi

Wasaburō Ōishi (jap. 大石 和三郎 Ōishi Wasaburō; dawna pisownia Ooishi Wasaburo, ur. 15 marca 1874 w Tosu w prefekturze Saga, zm. 18 grudnia 1950) – japoński esperantysta i meteorolog. Odkrył prądy strumieniowe w górnych warstwach atmosfery. Był „ojcem japońskiej meteorologii”[1] i prezydentem Japońskiego Towarzystwa Esperanto.

Urodził się na wyspie Kiusiu. W 1895 roku rozpoczął studia na Tokijskim Uniwersytecie Cesarskim, gdzie studiował fizykę. Studia ukończył w 1898 roku. W 1899 roku rozpoczął pracę w Centralnym Obserwatorium Meteorologicznym w Japonii. W 1911 roku pracował przez pewien czas w Obserwatorium Aerologicznym imienia Lindberga koło Berlina. W 1919 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, skąd wrócił w 1920 roku. W 1920 został pierwszym dyrektorem nowo utworzonego japońskiego Obserwatorium Aerologicznego. W 1943 roku przeszedł na emeryturę. Był prezydentem Japońskiego Towarzystwa Esperanto od 1930 do 1945 [2].

Był członkiem Międzynarodowej Organizacji Meteorologicznej (ang. International Meteorological Organization (IMO) Aerology Commission) w 1927 roku.

Prąd strumieniowy

W 1926 roku Ōishi napisał pierwszy oficjalny raport Japońskiego Obserwatorium Aerologicznego w esperanto[3]. W tym raporcie przedstawił sezonalne wyniki średnich profili wiatru z wysokością na podstawie obserwacji balonów (ang. pibal). Był to pierwszy raport pokazujący na istnienie silnych wiatrów z zachodu na wschód, które w przyszłości (około 1947 roku) zostały nazwane prądami strumieniowymi. Pomiędzy 1926 a 1944 Japońskie Obserwatorium Aerologiczne opublikowało 19 raportów, wszystkie w esperanto. Ōishi napisał raporty w esperanto, mając na uwadze idee współpracy międzynarodowej. Niestety z tego względu jego badania pozostały na długo nieznane i prąd strumieniowy odkryto na nowo w Stanach Zjednoczonych i w Europie.

Prace naukowe z Uniwersytetu Chicagowskiego w 1947 roku[4] i artykuł Rossby’ego z tego samego roku dały naukowe podstawy zrozumienia dynamiki prądów strumieniowych i fal Rossby’ego[5].

II wojna światowa

Wyniki prac Ōishiego zostały wykorzystane w czasie II wojny światowej do ataków japońskich na Stany Zjednoczone w projekcie bomb balonowych fu-go[1].

Przypisy

  1. ↑ a b John M. Lewis. Oishi's Observation: Viewed in the Context of Jet Stream Discovery.. „Bulletin of the American Meteorological Society”. 84, s. 357–369, 2003. DOI: 10.1175/bams-84-3-357. 
  2. ↑ Japana Esperanto-Instituto: la historio de Japana Esperanto-Instituto (history of Japan Esperanto-Institute).
  3. ↑ Oishi, W. (1926) Raporto de la Aerologia Observatorio de Tateno (in Esperanto). Aerological Observatory Report 1, Central Meteorological Observatory, Japan, 213 pages.
  4. ↑ Staff Members, 1947: On the circulation of the atmosphere in middle latitudes. Bull. Amer. Meteor. Soc., 28, 255-280
  5. ↑ Rossby, C. G., 1947: On the distribution of angular velocity in gaseous envelopes under the influence of large-scale horizontal mixing processes. Bull. Amer. Meteor. Soc., 28, 53-68.