Wasil Tałasz

Wasil Tałasz

Васіль Ісаакавіч Талаш

Data urodzenia	25 grudnia 1844[1]
Data i miejsce śmierci	23[1] lub 28 sierpnia 1946[2] Nawasiołki, rejon petrykowski
Zawód, zajęcie	rolnik, dowódca partyzancki
Odznaczenia

Wasil Isaakowicz Tałasz (biał. Васіль Ісаакавіч Талаш, ps. Дзед Талаш, trans. Dzied Tałasz; ur. 25 grudnia 1844, zm. 23 lub 28 sierpnia 1946) – białoruski rolnik i dowódca partyzancki.

Życiorys

Tałasz urodził się 25 grudnia 1844 roku^[1] na Polesiu i tam spędził większość życia. Po rozpoczęciu wojny polsko-bolszewickiej, pomimo braku doświadczenia wojskowego, zaangażował się w działania zbrojne po stronie sowieckiej^[1][2] i z pomocą bolszewików zorganizował oddział partyzancki^[2].

W listopadzie 1919 r. jego oddział wspólnie z Armią Czerwoną dokonał ataku na stacjonujących w jego rodzinnej wsi Nawasiołki polskich marynarzy Flotylli Pińskiej. Połączone uderzenie spowodowało całkowite rozbicie polskiego oddziału. Po tej akcji większość partyzantów Tałasza przeszła do regularnej armii, a oddział wkrótce potem rozwiązano^[2]. Sam Tałasz wstąpił do 417 Pułku Piechoty^[2][1].

Podczas jednego z wypadów w stronę polskich pozycji został pojmany. W trakcie przesłuchania wyrwał broń jednemu ze strażników i zmusił ich do ucieczki. Za to zdarzenie został odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru^[2].

W 1920 r. został zwolniony z armii, powrócił wówczas do rodzinnej miejscowości, gdzie zaangażował się w działalność polityczną^[2] i został wybrany radnym sielsowietu^[2][1]. Angażował się także w działalność na poziomie rejonu petrykowskiego. Dwukrotnie odwiedził także Mińsk, gdzie spotykał się z pisarzem Jakubem Kołasem, który na podstawie jego przeżyć napisał w 1933 r. opowiadanie Dryhwa (Дрыгва). Jego postać pojawia się także w operze Anatola Bahatyroua U puszczach Palessia (У пушчах Палесся)^[2].

Jednocześnie w 1927 roku władze sowieckie odmówiły Tałaszowi emerytury dla weteranów rewolucji i wojny domowej, ponieważ nie było dokumentów dowodzących jego zasług dla Związku Radzieckiego, a jedynym źródłem wiadomości o jego działaniach w tym czasie są jego własne wspomnienia^[3].

Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej został aresztowany przez Niemców, ale wkrótce potem zwolniony zbiegł do partyzantki^[2]. W styczniu 1943 r. został wywieziony do Moskwy, gdzie był wykorzystywany przez radziecką machinę propagandową: wizytował fabryki, urzędy, jednostki wojskowe i agitował na rzecz pomocy partyzantom i armii^[2][1].

Po zakończeniu wojny wrócił do rodzinnej wsi, gdzie mieszkał do śmierci. Zmarł 28 sierpnia 1946 r^[2].

Odznaczenia

• Order Czerwonego Sztandaru

Upamiętnienie

Jego imieniem zostały nazwane ulice w Mińsku i Petykowie^[1], w Petrykowie znajduje się także poświęcony mu pomnik^[1][3]. We wsi Nawasiołki istnieje także muzeum Tałasza^[3].

W styczniu 2012 r. państwowa telewizja Białoruś 1 pokazała czteroodcinkowy serial Tałasz, który był szeroko reklamowany w środkach masowego przekazu. Serial przedstawia okres wojny polsko-bolszewickiej, a pokazany w nim obraz Polaków jest zdecydowanie negatywny, a zarazem karykaturalny.^[3]

Przypisy