Wasilij Gordow

Wasilij Gordow

Василий Николаевич Гордов

(c) Mil.ru, CC BY 4.0
generał pułkownik
Pełne imię i nazwisko	Wasilij Nikołajewicz Gordow
Data i miejsce urodzenia	12 grudnia 1896 Matwiejewka, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	24 sierpnia 1950[1] Moskwa, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	1915–1947
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Armia Czerwona
Stanowiska	szef sztabu 21 Armii, dowódca 33 Armii i 3 Gwardyjskiej Armii, dowódca Nadwołżańskiego Okręgu Wojskowego
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna domowa w Rosji, II wojna światowa, m.in. bitwa pod Lenino
Odznaczenia

Wasilij Nikołajewicz Gordow (ros. Василий Николаевич Гордов, ur. 30 listopada^?/ 12 grudnia 1896 we wsi Matwiejewka, zm. 24 sierpnia 1950 w Moskwie^[a]) – Rosjanin, radziecki wojskowy, generał pułkownik. Służył podczas obu wojen światowych i wojny domowej w Rosji. Padł ofiarą powojennych represji stalinowskich w ZSRR.

Życiorys

Wczesna kariera

Urodził się we wsi Matwiejewka (współcześnie jest to rejon mienzieliński – Tatarstan) w rodzinie chłopskiej.

Od 1915 roku służył w armii rosyjskiej, uczestniczył w I wojnie światowej, uzyskując starszy stopień podoficerski^[2].

Podczas rewolucji w 1917 roku wziął udział w formowaniu oddziałów Czerwonej Gwardii spośród żołnierzy Frontu Zachodniego. W 1918 roku wstąpił do Armii Czerwonej, a także partii komunistycznej. Uczestniczył w wojnie domowej jako dowódca plutonu, następnie kompanii, batalionu i w końcu pułku strzelców na Froncie Zachodnim i Wschodnim^[2]. Brał udział w walkach z oddziałami N. Machno na Ukrainie, a także w wojnie z Polską^[1].

Po wojnie domowej pozostał w Armii Czerwonej, służąc m.in. jako zastępca dowódcy pułku. W latach 1925–1926 był wysłany jako instruktor do armii mongolskiej. W 1927 roku ukończył kurs dowódców „Wystrieł”, a następnie w 1932 roku Akademię Wojskową im. Frunzego. Po ukończeniu akademii, w latach 1933–1935 był szefem sztabu Moskiewskiej Szkoły Piechoty, a potem szefem sztabu 18 Dywizji Strzeleckiej. Od lipca 1937 do lipca 1939 był dowódcą 67 Dywizji Strzeleckiej, potem szefem sztabu Kalinińskiego Okręgu Wojskowego^[1].

II wojna światowa

Brał udział w planowaniu wojny z Finlandią i w samej wojnie jako szef sztabu 7 Armii, lecz już 6 grudnia 1939 został usunięty ze stanowiska za nieudolność^[3]. Służył następnie od 1940 jako szef sztabu Nadwołżańskiego Okręgu Wojskowego^[2].

Po ataku na ZSRR był szefem sztabu 21 Armii od czerwca do września 1941 roku, z przerwą w sierpniu 1941, kiedy objął dowództwo tej armii. Ponownie był dowódcą 21 Armii od października 1941 do czerwca 1942 roku, w składzie Frontu Briańskiego i Frontu Południowo-Zachodniego^[1]. Od 23 lipca do 12 sierpnia 1942 roku był dowódcą Frontu Stalingradzkiego, z którego to stanowiska został odwołany za błędy w czasie walk na przedpolach Stalingradu^[1].

Następnie od października 1942 roku był dowódcą 33 Armii Frontu Zachodniego (w październiku 1943 roku tej armii podporządkowano polską 1 Dywizję Piechoty). W dniu 9 września 1943 roku został mianowany generałem pułkownikiem. Armią tą dowodził do marca 1944, a następnie 2 kwietnia został dowódcą 3 Gwardyjskiej Armii 1 Frontu Ukraińskiego, którą dowodził do końca II wojny światowej. Dowodzona przez niego armia wraz z innymi armiami zajęła 15 stycznia 1945 Kielce, 17 stycznia sforsowała Pilicę i Wartę, 18 stycznia zajęła Skarżysko-Kamienną, 20 stycznia brała udział w okrążeniu 17-tysięcznego zgrupowania wroga pod Opocznem, a 28 stycznia dotarła do Odry, którą następnie sforsowała. W dniu 6 kwietnia 1945 roku nagrodzony tytułem Bohatera Związku Radzieckiego.

Po II wojnie światowej

W czerwcu 1945 roku został dowódcą Nadwołżańskiego Okręgu Wojskowego, funkcję tę pełnił do listopada 1946^[1]. 12 stycznia 1947 roku został aresztowany pod zarzutem zdrady stanu (wraz z podkomendnymi generałami G. Kulikiem i F. Rybałczenko), z powodu prowadzenia krytycznych rozmów o Stalinie i przywództwie partii. Zarzucano mu tworzenie organizacji kontrrewolucyjnej i przygotowania do zamachu terrorystycznego przeciwko radzieckiemu przywództwu. Następnie w dniu 24 sierpnia 1950 roku wyrokiem Sądu Najwyższego ZSRR skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie^[1]. Wyrok wykonano tego samego dnia w Więzieniu Lefortowskim w Moskwie^[b].

W dniu 11 kwietnia 1956 roku Sąd Najwyższy ZSRR unieważnił wyrok z 1950 roku i zrehabilitował skazanych w tym procesie generałów^[1].

W maju 1951 pośmiertnie pozbawiono go tytułu Bohatera Związku Radzieckiego i odznaczeń, 5 lipca 1960 przywrócono tytuł i odznaczenia^[1].

W latach 1946-1950 był deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR^[1].

Awanse

• pułkownik (1935)
• kombrig (1939)
• generał major (4 czerwca 1940^[1] – w związku z reformą stopni wojskowych)
• generał porucznik (22 lipca 1942)^[1]
• generał pułkownik (9 września 1943)^[4]

Odznaczenia

• Bohater Związku Radzieckiego (1945)
• Order Lenina (dwukrotnie: oba 1945)
• Order Czerwonego Sztandaru (trzykrotnie: 1921, 1942, 1944)
• Order Kutuzowa kl. I (1943)
• Order Suworowa kl. I (trzykrotnie: 1943, 1944, 1945)
• Order Czerwonej Gwiazdy (1941)
• medale, m.in.:
  • Medal „Za obronę Stalingradu”
  • medal za Zdobycie Berlina
  • medal za Zwycięstwo nad Niemcami

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Велкая Отечественная война 1941-1945. Moskwa: Политиэдат, 1985.
• Mała Encyklopedia Wojskowa. T. 1 A-J. Wydawnictwo MON, 1967.
• Robert Wróblewski. Bitwa pod Lenino w niemieckich meldunkach cz. 2. „Militaria XX wieku”, s. 63-64, marzec-kwiecień 2011. Lublin: Oficyna Wydawnicza Kagero. ISSN 1732-4491. 
• Gordow Wasilij Nikołajewicz (Гордов Василий Николаевич). Gieroi strany (Гєрои страны). [dostęp 2011-06-01]. (ros.).
• M. Wożakin (red.). Wielikaja Otieczestwiennaja. Komandarmy. Wojennyj biograficzeskij słowar, Moskwa-Żukowskij, Kuczkowo Pole, 2005, s. 51-53 (ros.)