Wasilij Safonow

Wasilij Safonow

Васи́лий Ильи́ч Сафо́нов

Imię i nazwisko	Wasilij Iljicz Safonow
Data i miejsce urodzenia	6 lutego 1852 obwód terecki, Kaukaz
Pochodzenie	rosyjskie
Data i miejsce śmierci	27 lutego 1918 Kisłowodzk
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	pianista, dyrygent, pedagog
Powiązania	Filharmonia Nowojorska
Odznaczenia

Wasilij Iljicz Safonow (ros. Васи́лий Ильи́ч Сафо́нов; ur. 25 stycznia^?/ 6 lutego 1852 w obwodzie tereckim na Kaukazie, zm. 27 lutego 1918 w Kisłowodzku)^[1][2] – rosyjski pianista, dyrygent i pedagog.

Życiorys

Syn kozackiego generała, urodzony w kozackiej stanicy koło Iciurska w obwodzie tereckim na Kaukazie; w 1862 wraz z rodziną przeniósł się do Petersburga. Pobierał prywatne lekcje gry fortepianowej u Alexandra Villoinga i Teodora Leszetyckiego^[1][3]. W latach 1878–1880 studiował w Konserwatorium Petersburskim w klasie fortepianu Louisa Brassina oraz teorię muzyki u Nikołaja Zaremby^[4][5].

Po ukończeniu studiów pozostał na tej uczelni, by w latach 1880–1885 prowadzić tam klasę fortepianu. Następnie, z rekomendacji Piotra Czajkowskiego, był w latach 1885–1905 profesorem fortepianu i kameralistyki w Konserwatorium Moskiewskim, a od 1889 również jego dyrektorem, zastępując na tym stanowisku Siergieja Taniejewa^[1][2][3]. Wśród jego uczniów byli m.in. Josef Lhévinne, Nikołaj Medtner, Leonid Nikołajew i Aleksandr Skriabin^[2][4].

Opublikował pracę teoretyczną na temat techniki pianistycznej Nowaja formuła (Moskwa, 1916), przetłumaczoną na język angielski i wydaną pod tytułem A New Formula for the Piano Teacher and Piano Student (Londyn, 1916)^[4][6].

Odznaczony Orderem Świętego Stanisława I klasy i Orderem Świętego Włodzimierza III klasy.

Działalność artystyczna

Równolegle do działalności pedagogicznej intensywnie rozwijał swoją karierę pianistyczną, występując w Rosji, Austrii i Niemczech jako solista i kameralista, m.in. z wiolonczelistami Karłem Dawydowem (do 1890) i Aleksandrem Wierzbiłłowiczem oraz skrzypkiem Leopoldem Auerem^[1][3].

Największy rozgłos zawdzięczał sukcesom dyrygenckim. Mimo że był w tym zakresie autodydaktą, uznawano go za największy rosyjski talent dyrygencki po Antonie Rubinsteinie^[1]. W latach 1889–1905 i ponownie w latach 1909–1911 był głównym dyrygentem moskiewskiego oddziału Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego; zorganizował także kilka sezonów popularnych koncertów w Moskwie^[2]. W 1904 występował w Nowym Jorku jako dyrygent gościnny Philharmonic Society Orchestra. W latach 1906–1909 działał tam jako dyrygent National Consevatory of Music of America i dyrektor muzyczny Filharmonii Nowojorskiej^[1][2][4]. W 1906 poprowadził szereg koncertów z London Symphony Orchestra, a w 1909 wystąpił z nią na festiwalu w Newcastle^[1].

Po powrocie do Rosji w 1909 wznowił działalność dyrygencką i pianistyczną^[2]. W 1911 i 1914 występował w Filharmonii Narodowej w Warszawie dyrygując wykonaniem utworów Beethovena, Schumana, Wagnera, Rimskiego-Korsakowa i Czajkowskiego^[1].

Repertuar jego koncertów obejmował także współczesnych mu kompozytorów rosyjskich, jak Czajkowski, Głazunow, Rachmaninow i Skriabin; często prowadził pierwsze zagraniczne wykonania utworów tych kompozytorów^[1][2]. Propagował zwłaszcza twórczość swojego ucznia – Aleksandra Skriabina, dając w Odessie prawykonanie jego Koncertu fortepianowego (1897), pierwsze wykonanie moskiewskie Rêverie (1897) oraz I i II Symfonii (1902, 1903), a także organizował i prowadził koncert kompozytorski Skriabina w Moskwie (1902) oraz wykonania jego dzieł za granicą, m.in. w Nowym Jorku w 1906^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Adam Neuer: Safonow Wasilij. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 9: S–Sł część biograficzna. Kraków: PWM, 2007, s. 9-10. ISBN 978-83-224-0865-0. (pol.)
• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.)

Linki zewnętrzne

• Vasily Ilyich Safonov w AllMusic (ang.)
• Wasilij Safonow – nuty tego kompozytora dostępne w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
• Dyskografia Wasilija Safonowa w MusicBrainz (ang.)
• Vasily Safonov w bazie Discogs.com (ang.)