Wasilij Stalin

Wasilij Iosifowicz Stalin
Василий Иосифович Сталин
ვასილი იოსების სტალინი
	(c) Bogdanov-62 z projektu Wikimedia Commons, CC BY 4.0
	generał porucznik lotnictwa
Data i miejsce urodzenia	21 marca 1921 ; Moskwa
Data i miejsce śmierci	19 marca 1962 ; Kazań
	Przebieg służby
Lata służby	1938–1953
Siły zbrojne	Armia Czerwona,; Wojskowe Siły Powietrzne
Stanowiska	inspektor Sił Powietrznych w Sztabie Generalnym RKKA,; dowódca Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: bitwa pod Moskwą,; bitwa stalingradzka;
	Odznaczenia

Wasilij Iosifowicz Stalin, gruz. ვასილი იოსების სტალინი, ros. Василий Иосифович Сталин; znany także jako Wasilij Iosifowicz Dżugaszwili, ვასილი იოსების ჯუღაშვილი, Василий Иосифович Джугашвили (ur. 21 marca 1921 w Moskwie, zm. 19 marca 1962 w Kazaniu) – radziecki dowódca wojskowy, generał porucznik lotnictwa ZSRR, dowódca Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego.

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Urodził się 21 marca 1921 w Moskwie jako syn Józefa Stalina i jego drugiej żony, Nadieżdy Alliłujewej. W szkole otrzymywał niskie oceny, często naruszał szkolną dyscyplinę. Po śmierci matki Wasilija ojciec – Józef Stalin – przestał odwiedzać swoje dzieci, a Wasilijem i jego siostrą Swietłaną opiekowali się niańka i szef straży bezpieczeństwa Stalina.

W wieku 17 lat za wstawiennictwem Ławrentija Berii, koniecznym ze względu na niskie oceny, został przyjęty do Kaczyńskiej Wyższej Wojskowej Szkoły Lotniczej dla Pilotów. Początkowo traktowany był w sposób specjalny (pokój jednoosobowy, posiłki w oficerskiej stołówce), po osobistej interwencji ojca utracił przywileje.

Służba wojskowa

Rozpoczął czynną służbę wojskową w 16 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego 57 Brygady Lotniczej w Moskwie, większość czasu spędzając nie w jednostce wojskowej, lecz na obiektach sportowych. Tam poznał Galinę Burdonską, swoją przyszłą żonę – pobrali się, gdy Wasilij miał 19 lat.

Wasilij otrzymywał szybkie awanse. Na początku II wojny światowej był inspektorem Sił Powietrznych w Sztabie Generalnym RKKA. W grudniu 1941 roku był jednym z głównych oficerów w Inspektoracie Sił Powietrznych i po kilku miesiącach awansował na pułkownika.

W 1946 roku otrzymał awans do stopnia generała majora, a w 1947 roku na generała porucznika. W 1948 roku został mianowany dowódcą Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Został jednak zwolniony z tego stanowiska, m.in. z powodu wypadku lotniczego podczas defilady wojskowej 1 maja 1952 roku, za jaki był odpowiedzialny.

Aresztowanie i więzienie

Po śmierci ojca, 28 kwietnia 1953 roku został aresztowany i oskarżony o „oczernianie przywódców ZSRR, antysowiecką propagandę i zaniedbania w sprawach karnych”. Dochodzenie sądowe było prowadzone przez jednego ze stalinowskich prokuratorów – Lwa Włodzimirskiego. Podczas dochodzenia Wasilij przyznał się do winy. Wkrótce potem, w grudniu 1953 roku, prokurator i jego szef Ławrentij Beria zostali straceni jako winni polityki terroru.

Wasilij Stalin poprosił nowych przywódców radzieckich – Nikitę Chruszczowa i Gieorgija Malenkowa – o ułaskawienie, ale uznano go za zbyt niebezpieczną osobę i był sądzony za zamkniętymi drzwiami. Został skazany na 8 lat pozbawienia wolności i dyscyplinarne wydalenie z armii. Osadzono go w więzieniu pod nazwiskiem Wasilij Pawłowicz Wasiljew. 11 stycznia 1960 został zwolniony z odbywania kary. Musiał jednak zrezygnować z nazwiska Stalin i zmienić je na Dżugaszwili^[1]. Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego postanowił przyznać mu emeryturę, rekompensatę finansową w wysokości 30 000 rubli, trzypokojowe mieszkanie w Moskwie oraz skierować go na trzymiesięczną rekonwalescencję do Kisłowodzka. Otrzymał również pozwolenie na występowanie w mundurze generalskim oraz zachował wszystkie odznaczenia i medale.

Wasilij spodziewał się otrzymać oficjalne przeprosiny, ale nigdy do tego nie doszło. Jego problemy z alkoholem pogarszały jego stan zdrowia. 9 kwietnia 1960 roku poprosił marszałka Klimienta Woroszyłowa o ponowne powołanie do czynnej służby wojskowej. 15 kwietnia – zirytowany brakiem odpowiedzi – poszedł do chińskiego konsulatu i poprosił o wizę. Stosunki między Związkiem Radzieckim a Chińską Republiką Ludową były już wówczas napięte i dlatego Rada Najwyższa ZSRR postanowiła 16 kwietnia zatrzymać Wasilija w areszcie domowym w Kazaniu i pozbawić go wszelkich przywilejów. Zmarł 19 marca 1962 roku w Kazaniu z powodu przewlekłego alkoholizmu i tam został pochowany.

W 1999 roku Wasilij Stalin został częściowo zrehabilitowany, a w 2002 roku jego ciało ponownie pochowano na cmentarzu w Moskwie.