Wasiliszki

Wasiliszki

Васілішкі

kościół pw. św. Jana Chrzciciela
Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Prawa miejskie	1648
Populacja (2009) • liczba ludności	1712[1]
Nr kierunkowy	1514
Kod pocztowy	231522
Tablice rejestracyjne	4
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Wasiliszki
Położenie na mapie Białorusi (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wasiliszki
53°47′N 24°51′E/53,783333 24,850000
Portal Białoruś

Wasiliszki (biał. Васілішкі) – wieś (dawne miasteczko) na Białorusi, w rejonie szczuczyńskim obwodu grodzieńskiego. Do 1939 na terenie II Rzeczypospolitej, w województwie nowogródzkim, powiecie lidzkim, siedziba wiejskiej gminy Wasiliszki.

Miasto królewskie położone było w końcu XVIII wieku w starostwie niegrodowym wasiliskim w powiecie lidzkim województwa wileńskiego^[2]. Magdeburgię nadał król Władysław IV Waza w 1648 roku^[3]. Miejsce obrad sejmików ziemskich powiatu lidzkiego w 1659 roku^[4].

Opis

Jadąc drogą ze Szczuczyna dojeżdża się do skrzyżowania z drogą na Arcisze. Za skrzyżowaniem, na wzniesieniu położony jest cmentarz Wasiliszkowski [1]. Za nim skrzyżowanie z drogą na Stare Wasiliszki. Następnie teren opada i droga przeskakuje nad rzeczką Lebiedką. Od tego miejsca droga wspina się na wzniesienie, na którym leżą Wasiliszki. Po obu stronach drogi zabudowa wiejska drewniana.

Na szczycie plac z przystankiem autobusowym, przed kościołem barokowym (św. Jana Chrzciciela), który jest główną ozdobą architektoniczną miejscowości. Dalej pomnik z czasów komunistycznych, sklepy w drewnianych budynkach, za nimi już komunistyczna architektura pawilonów: sklepowych i poczty. W centrum znajduje się nowoczesny Dom Kultury z salą koncertową na ok. 300 miejsc, w Domu Kultury działa ponadto klasa komputerowa oraz szkoła muzyczna. Tuż przy Domu Kultury znajduje się inny budynek, w którym się mieści zarząd Spółki Akcyjnej „Wasiliszki”, największego przedsiębiorstwa rolniczego w obwodzie grodzieńskim.

Na lewo za zabudowaniami wiejskimi drewnianymi wybudowane „nowe” osiedle – niskie 2-4 piętrowe typowe bloki. Na prawo zaś park i tablica z czasów ZSRR upamiętniająca tragedię getta żydowskiego z 10-11 maja 1942 r.

Do szkoły w Wasiliszkach uczęszczał Czesław Niemen.

Urodzeni w Wasiliszkach

• Gustaw Paszkiewicz (1892–1955) – generał dywizji Wojska Polskiego
• Wilhelm Paszkiewicz (1894–1940) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego
• Gustaw Rakowski (ur. 1883) – major łączności Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari

Zabytki

• Kościół św. Jana Chrzciciela w Wasiliszkach, barokowy z XVIII wieku.

Dane historyczne

• województwo wileńskie Rzeczypospolitej: starostwo niegrodowe Wasiliszki: 1499–1766 r.
• włączenie do zaboru rosyjskiego: 1795 r.
• okupacja niemiecka (I wojna światowa): 1915-1921
• powrót do Polski: 1921-1939
• okupacja ZSRR: 1939 r.
• okupacja Niemiecka: czerwiec 1941 – kwiecień 1944 r.
• pod władzą polską po opanowaniu w ramach akcji Burza: kwiecień do czerwca 1944 r.
• od lipca 1944 r. – ZSRR, Republika Białoruska
• po upadku ZSRR – terytorium Białorusi

Dane historyczne:

• budowa katedry przez Króla Kazimierza: 1489 r.
• budowa synagogi: 1658 r.
• dane z 1866 r:
  • budynki sakralne: kościół katolicki, cerkiew, synagoga,
  • liczba budynków: 244
  • liczba mieszkańców: 1841
  • instytucje: szkoła, poczta, sklepy
• dane z 1921 r.:
  • budynków mieszkalnych ok. 275
  • liczba mieszkańców: 1874
    • katolików: 641
    • prawosławnych: 9
    • żydów: 1223
    • inni: 1
• w 1928 r.:
  • nadania statusu miasteczka i gminy wiejskiej
  • liczba mieszkańców: 1874
• II wojna światowa: likwidacja getta żydowskiego 10-11 maja 1942 r. – zginęło 2.159 osób.
• do 1954 r. Wasiliszki posiadają status miasteczka
• od 1960 r. zostają włączone do rejonu Radun
• od 1962 r. zostają włączone do rejonu Szczuczyn

Dane ze SGKP

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego^[5][6] podaje następujące dane dotyczące Wasiliszek:

• położenie śród lasu skarbowego
• wały sypane
• nowy kościół murowany ostrołukowy, poświęcony w 1903 r.
• stary kościół drewniany pochodził z 1489 r.
• parafia liczyła 10.160 dusz.

Linki zewnętrzne

• Radzima.org (pol.)
• Jewish Gen Home Page – Wasiliszki. shtetlinks.jewishgen.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-31)]. (ang.).
• WikiMapia – Wasiliszki
• Wasiliszki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 128 .

Zobacz też

• Stare Wasiliszki

Przypisy