Wasilków (gmina)

Wasilków
	gmina miejsko-wiejska
	; Urząd Miejski w Wasilkowie
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	białostocki
TERC	2002133
Burmistrz	Adrian Łuckiewicz (2018)
Powierzchnia	127,17 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 15 771
• gęstość	124,1 os./km²
Nr kierunkowy	85
Tablice rejestracyjne	BIA
	Adres urzędu:ul. Białostocka 7; 16-010 Wasilków
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	10
Liczba miejscowości	24
	Położenie na mapie powiatu;
	53°12′18″N 23°12′16″E/53,205000 23,204444
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej
	Portal Polska

Wasilków – gmina miejsko-wiejska w województwie podlaskim, w powiecie białostockim. Siedziba gminy to Wasilków.

Według danych z 30 czerwca 2012 gminę zamieszkiwało 14 838^[4] osób. W mieście Wasilków zamieszkuje 10 306 mieszkańców^[4]. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku^[5] gminę zamieszkiwało 17 560 osób.

W 2007 roku gmina otrzymała tytuł „Gmina fair play”.

Położenie

Gmina Wasilków położona jest w centralno-wschodniej części województwa podlaskiego, w dolinie rzeki Supraśli. Gmina od południa graniczy z Białymstokiem, od zachodu z gminą Dobrzyniewo Duże, od północy z gminą Czarna Białostocka i od wschodu z gminą Supraśl^[6].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[7] gmina Wasilków ma obszar 127,17 km², w tym:

użytki rolne: 40%
użytki leśne: 48%

Gmina stanowi 4,26 procent powierzchni powiatu.

Historia

Pierwsze ślady osadnictwa na terenie gminy pochodzą z okresu mezolitu. Na przestrzeni wieków tereny obecnej gminy leżały na pograniczu wschodu i zachodu. W XI wieku teren na którym obecnie leży Wasilków należał do Rusi Kijowskiej, od roku 1140 był w Księstwie Włodzimierskim, a w XII wieku przynależał do Księstwa Włodzimiersko-Halickiego^[6].

W roku 1340 ziemie na wschód od ujścia Czarnej do Supraśli za sprawą Giedymina znalazły się na Litwie. Pierwsza pisana wzmianka o Ziemi Wasilkowskiej pochodzi z 1358 roku, gdy Siemowit III i Kiejstut Giedyminowicz podpisali porozumienie dotyczące pogranicza Mazowsza i Litwy^[8]. Kolejny raz o tych terenach napisano w 1524 roku, gdy puszcza wasilkowska nazywana jest deserta Wasilkowo. W tym czasie Zygmunt I Stary puszcze w północno-wschodniej Litwie nadał swojej małżonce.

8 grudnia 1566 roku z rąk Zygmunta Augusta Wasilków dostał prawa miejskie^[6]. Od tej pory mieszkańcy mieli sądzić się i rządzić według prawa magdeburgskiego. Miasto otrzymało też herb, którym mogło pieczętować dokumenty oraz prawo pobierania ceł i myt^[6]. Miasto powstało w miejscu wcześniej niezamieszkanym, a zasiedlili je ludzie z Goniądza, Tykocina i Białegostoku^[8]. Dwa dni później utworzono parafię.

W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie białostockim.

Walory przyrodnicze i turystyczne

Urozmaicona rzeźba terenu oraz przepływająca przez gminę rzeka Supraśl tworzy dobre warunki do odpoczynku i rekreacji. Miasto od zachodu, północy i wschodu otoczona jest Parkiem Krajobrazowym Puszczy Knyszyńskiej. Dzięki temu mieszkańcy gminy oraz turyści mają możliwość korzystać w licznych turystycznych szlaków pieszych, rowerowych i jeździeckich.

Dla miłośników wędkarstwa dobrym miejscem może być zalew nad Supraślą. Również nad zalewem jest wypożyczalnia kajaków oraz sprzętu wodnego.

Szlaki turystyczne

Szlak im. Witolda Sławińskiego,
Szlak Świętej Wody,
Szlak Supraski,
Szlak im. Łukasza Gónickiego,
Szlak do Kopalni Krzemienia,
Szlak kajakowy Supraśli,

Infrastruktura drogowo-kolejowa

Przez gminę biegną dwie drogi krajowe prowadzące do przejść granicznych: droga krajowa nr 8 do granicy z Litwą w Budzisku i droga krajowa nr 19 do granicy z Białorusią w Kuźnicy. Przez gminę biegnie też droga wojewódzka nr 676.

Przez gminę biegnie linia kolejowa nr 6 Zielonka – Kuźnica Białostocka. W Wasilkowie znajduje się stacja kolejowa Wasilków, a w lesie kilka kilometrów od miejscowości Wólka-Przedmieście przystanek Czarny Blok, używany głównie przez grzybiarzy.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2012:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	14 838	100	7682	51,77	7156	48,23
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	116,68		60,41		56,27

Piramida wieku mieszkańców gminy Wasilków w 2014 roku^[1].

Sołectwa

Dąbrówki, Jurowce, Nowodworce, Rybniki, Sielachowskie, Osowicze, Sochonie, Studzianki (2 sołectwa: Studzianki I i Studzianki II), Woroszyły, Wólka-Przedmieście^[2].

Miejscowości niesołeckie

Burczak, Horodnianka, Horodnianka (kolonia), Jaroszówka, Jurowce (kolonia), Katrynka (wieś), Katrynka (osada leśna), Mostek (kolonia), Mostek (osada leśna), Ożynnik, Podkrzemionka, Wólka Poduchowna, Zapieczki, Zaścianek.

Zabytki

Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Wasilkowie

Kościół Przemienienia Pańskiego

W gminie jest kilka zabytków. Największym z nich jest cmentarz z końca XIX wieku^[6]^[9], na którym stoją stare rzeźby nawiązujące do Pasji^[6]. Na terenie cmentarza znajduje się również zabytkowy kościół parafialny pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego z 1883 roku^[9]. Do zabytków w mieście należy też cerkiew z bramą, a poza miejscowością drewniany wiatrak holenderski z 1939 roku w Studziankach^[9]. Wzniesiony został w końcu XIX wieku, a w roku 1986 przeniesiony ze wsi Moniuszki.

Na terenie skansenu Białostockiego Muzeum Wsi we wsi Osowicze zgromadzone są liczne zabytki wiejskiej architektury drewnianej, m.in. dwór ziemiański z początku XIX wieku, trzy wiatraki, kuźnia, młyn wodny, chałupy i dworki drobnoszlacheckie, stodoły i spichrze; w budynkach tradycyjne wyposażenie wnętrz i wystawy tematyczne.

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Wasilków w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b BIP gminy, sołectwa
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Białymstoku
↑ ^a ^b GUS-Główny Urząd Statystyczny. stat.gov.pl. [dostęp 2013-01-19]. (pol.).
↑ Gmina Wasilków (podlaskie) » mapy, GUS, nieruchomości, szkoły, regon, kody pocztowe, bezrobocie, wynagrodzenie, zarobki, edukacja, tabele, przedszkola, demografia, statystyki, urzędy, Polska w liczbach [dostęp 2021-02-04] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f UM Wasilków: Gmina Wasilków. Mapa turystyczna 1:60 000. Wasilków: UM Wasilków, 2008. ISBN 83-89834-37-5.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ ^a ^b UM Wasilków: historia Wasilkowa. [dostęp 2009-07-24].
↑ ^a ^b ^c Podlaski Rejestr Zabytków.

[populacja2016-1] Gmina Wasilków w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[sol-2] BIP gminy, sołectwa

[us-3] Urząd Statystyczny w Białymstoku

[stat.gov.pl-4] GUS-Główny Urząd Statystyczny. stat.gov.pl. [dostęp 2013-01-19]. (pol.).

[5] Gmina Wasilków (podlaskie) » mapy, GUS, nieruchomości, szkoły, regon, kody pocztowe, bezrobocie, wynagrodzenie, zarobki, edukacja, tabele, przedszkola, demografia, statystyki, urzędy, Polska w liczbach [dostęp 2021-02-04] (pol.).

[mapa-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f UM Wasilków: Gmina Wasilków. Mapa turystyczna 1:60 000. Wasilków: UM Wasilków, 2008. ISBN 83-89834-37-5.

[regioset.pl-7] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[historia-8] UM Wasilków: historia Wasilkowa. [dostęp 2009-07-24].

[rejestr-9] Podlaski Rejestr Zabytków.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Miasto	Wasilków
Wsie	Dąbrówki Horodnianka Jurowce Katrynka Nowodworce Osowicze Rybniki Sielachowskie Sochonie Studzianki Woroszyły Wólka Poduchowna Wólka-Przedmieście
Kolonie	Jaroszówka Jurowce Mostek Ożynnik Zapieczki Zaścianek
Osady leśne	Burczak Katrynka Mostek Podkrzemionka
Części wsi	Horodnianka Hułka Wygwizdowie

Miasta	Choroszcz Czarna Białostocka Łapy Michałowo Supraśl Suraż Tykocin Wasilków Zabłudów
Gminy miejsko-wiejskie	Choroszcz Czarna Białostocka Łapy Michałowo Supraśl Suraż Tykocin Wasilków Zabłudów
Gminy wiejskie	Dobrzyniewo Duże Gródek Juchnowiec Kościelny Poświętne Turośń Kościelna Zawady

Przynależność wojewódzka	Prusy: departament białostocki (1795–1807) Rosja: obwód białostocki (1807–42) gubernia grodzieńska (1842–1915) II RP: woj. białostockie (1919–39) ZSRR: obwód białostocki (1939–40) PRL: woj. białostockie (1945–75)
Gminy miejskie (1919–75)	Białystok (do 1928 →) Choroszcz Czarna Białostocka (od 1962) Goniądz (do 1954 →) Gródek (do 1919) Jasionówka (do 1919) Knyszyn (do 1954 →) Michałowo (do 1919) Starosielce (1919–54) Supraśl Suraż (do 1919 i 1923–54 →) Wasilków Zabłudów
Osiedla (1954–72)	Czarna Wieś (1956–62)
Gminy wiejskie (1919–54 i 1973–75)	Bacieczki (1945–54) Barszczewo (1945–54) Białostoczek (do 1939) Choroszcz (do 1939 i od 1973) Czarna Wieś (do 1954) Czarna Białostocka (od 1973) Dobrzyniewo Kościelne (od 1973) Dojlidy (do 1954) Dolistowo (do 1939) Goniądz (do 1954 →) Gródek Jaświły (1945–54 →) Juchnowiec (Dolny) Kalinówka (do 1954 →) Krypno (do 1954 →) Michałowo Obrubniki (od 1954) Supraśl (od 1973) Suraż (1919–23) Szymki (od 1973) Trzcianne (do 1954 →) Tykocin (od 1973) Wasilków (od 1973) Zabłudów Zaścianki (do 1973) Zawyki (do 1954)
Gromady (1954–72)	Barszczewo (1954–72) Biele (1954–59) Bobrowniki (1954–59) Bogdanki (1959–72) Czarna Wieś (1954–55) Czarna Wieś Kościelna (1954–72) Dobrzyniewo Duże (1954–59) Dobrzyniewo Kościelne (1959–72) Dobrzyniówka (1954–59) Dojlidy Górne (1959–71) Dorożki (1954–59) Fasty (1954–68) Folwarki Tylwickie (1954–71) Gnieciuki (1954–59) Grabówka (1954–71) Gródek (1954–72) Horodniany (1954 → i ← 1956–72) Jałówka (1954–71) Jeżewo (← 1958–72) Juchnowiec Dolny (1954–72) Jurowce (1954–61) Juszkowy Gród (1954–72) Kamionka (1954–59) Konowały (1954–72) Kozińce (1954–72) Koźliki (1954–59) Królowy Most (1954–72) Kuriany (1954–59) Lewickie (1954–59) Łopuchowo (← 1958–59) Michałowo (1954–72) Mostowlany (1954–59) Nowa Wola (1954–59) Nowe Aleksandrowo (1954–59) Ogrodniczki (1954–71) Olmonty (1954–59) Pogorzałki (1954–61) Rafałówka (1959–72) Rogowo (1954–59) Rudnia (1954–57) Rynki (1954 →) Rzędziany (← 1958–61) Saniki (← 1958–59) Simuny (1954–59) Studzianki (1954–61) Szymki (1954–72) Topolany (1954–59) Trypucie (1954 →) Turośl Dolna (1954 →) Turośl Kościelna (1954 →) Tykocin (← 1958–72) Uhowo (1954 →) Waliły-Stacja (1954–68) Wasilków (1961–72) Wiejki (1954–59) Zabłudów (1959–72) Załuki (1954–59) Zaścianki (1972) Zawady (1954 →) Zawyki (1954 →) Złotoria (← 1958–72) Zubki (1954–72) Zwierki (1954–59) Żuki (1954–59)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne