Wasyl Barka

Wasyl Barka

Wasyl Barka (ukr. Василь Костянтинович Барка, właśc. Василь Костянтинович Очерет, Wasyl Oczeret, inny ps. Iwan Werszyna, ur. 16 lipca 1908 we wsi Sołonycia, zm. 11 kwietnia 2003 w Nowym Jorku) – amerykański prozaik ukraińskiego pochodzenia, poeta, tłumacz i literaturoznawca. Autor powieści Żółty książę^[1].

Żółty książę w przekładzie na język polski

Życiorys

Wasyl Barka urodził się w niezamożnej rodzinie rejestrowanego kozaka. Rozpoczął naukę w szkole podstawowej w Łubniach, następnie studiował w seminarium duchownym (przemianowanym później na gimnazjum) – jedynej dostępnej dla niego bezpłatnej szkole. Niestety, jego ojciec zachorował na tyfus, co zmusiło Barkę do szukania pracy w okolicznych wsiach, by móc wyżywić rodzinę. W końcu udało mu się wrócić do miasta i do szkoły, którą zakończył ze specjalnością nauczycielską. Przyszły pisarz zdobył pracę nauczyciela matematyki i fizyki, którą później źle wspominał, ponieważ przedmioty te całkiem go nie interesowały. Do 1928 r. Wasyl Barka uczył fizyki i matematyki w górniczym miasteczku Sioma Rota w Donbasie, nad Dońcem. Nie dawało mu to jednak satysfakcji, ani w żaden sposób nie czuł się tam spełniony. W tym samym roku wszedł w konflikt z miejscowym komitetem partyjnym, wskutek czego musiał uciekać z kraju. Dotarł do Krasnodaru, gdzie ukończył studia filologiczne.

Latem 1932 r. Wasyl Barka ożenił się, a w 1933 r. urodził mu się syn Jurij. Przeżył tragedię sztucznego głodu, co w wielkim stopniu odbiło się na jego twórczości. Po wybuchu II wojny św. powołany do Armii Radzieckiej, został poważnie ranny, dzięki czemu mógł wrócić do rodziny. Jednak 29 stycznia 1943 r., zmuszony przez władze III Rzeszy, wyjeżdża na roboty przymusowe do Berlina, gdzie pozostaje do 1950 r. W końcu udało mu się wyjechać do Ameryki i tam kontynuować pracę twórczą. 11 kwietnia 2003 r. w wieku 95 lat Wasyl Barka umiera w Nowym Jorku.

Twórczość literacka

Na literacki dorobek Wasyla Barki składają się wiersze, powieści, eseje, przekłady. Charakterystyczna dla jego twórczości jest głęboka religijność, częste motywy biblijne. Przyczynił się do ukraińskiego wydania Biblii, przekładając Apokalipsę Św. Jana. Debiutował tomikiem wierszy pt. Шляхи w 1930 r. Jego emigracyjna twórczość zawiera wyraźne nastawienie antysowieckie.

Poezja

• Шляхи (Charków, 1930)
• Цехи (Charków, 1932)
• Апостоли (Ausburg, 1946)
• Білий світ (Monachium, 1947)
• Псалом голубиного поля (Nowy Jork, 1953 lub 1958)
• Океан (Nowy Jork, 1959)
• Лірник (Nowy Jork, 1968)

Powieści

• Рай (Nowy Jork, 1953)
• Жовтий князь (Nowy Jork, 1963), Żółty książę^[2] został wydany w języku polskim przez Wydawnictwo KEW w 2022 roku. Autorem przekładu jest Maciej Piotrowski^[1].
• Swidok dlia soncia szestykryłych (Nowy Jork, 1981)

Prace literaturoznawcze

• Chliborobśkyj Orfej, abo Kliarnetyzm (Nowy Jork, 1961)
• Prawda Kobzara (Nowy Jork, 1961).

Literatura

• Енциклопедія українознавства, Lwów 1993, t. 1, s. 94

Przypisy