Wavellit
 (c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0 Wawellit o roz. 4,5 x 4,2 x 3,6 cm | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny | Al3[(OH)3/(PO4)2] x 5H2O |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | 3,5-4 |
| Przełam | nierówny, muszlowy |
| Łupliwość | dobra |
| Układ krystalograficzny | rombowy |
| Gęstość minerału | 2,36 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa | biała |
| Rysa | biała |
| Połysk | szklisty |
Wavellit (wawelit) – minerał z gromady fosforanów, klasy fosforanów uwodnionych. Należy do grupy minerałów rzadkich, rozpowszechniony jest tylko w niektórych rejonach Ziemi.
Nazwa pochodzi od nazwiska angielskiego lekarza i fizyka Williama Wavella odkrywcy tegoż minerału.
Charakterystyka
Właściwości
Minerał ten tworzy kryształy o pokroju słupkowym, pręcikowym, igiełkowym. Występuje w skupieniach promienistych, rozetowych, włóknistych. Tworzy nacieki, stalaktyty, naskorupienia. Jest kruchy, przezroczysty, rozpuszcza się w kwasie solnym.
Występowanie
Minerał hydrotermalny niskich temperatur a także strefy procesów hipergenicznych (minerał strefy wietrzenia). Występuje w szczelinach i spoinach warstwowych łupków krzemionkowych, piaskowca, w żyłach kasyterytu, złożach fosforytów. Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: strengit, hematyt, limonit, piroluzyt.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Niemcy – Bawaria, Saksonia, Hesja, Wielka Brytania – Kornwalia, Devonshire, USA – Floryda, Arkansas, Pensylwania, Brazylia, Czechy – Zbiroh, Zeleznik, Boliwia.
- W Polsce: znaleziony w Górach Świętokrzyskich w jednostce łysogórskiej w spękaniach późno kambryjskich piaskowców kwarcytowych (arenitach kwarcowych o cemencie kwarcowym regeneracyjnym) budujących wzgórza w rejonie Barczy. Przypuszczalny źródłem jonów fosforanowych mogły być fosforanowe pancerze trylobitów, których ślady bytności zachowały się w postaci licznych skamieniałości śladowych Cruziana (d’Orbigny, 1842) na stropach ławic piaskowców (ślady pełzania trylobitów po dnie morskim). Ponadto na Dolnym Śląsku (w szczelinach łupków diopsydowych) koło Strzelina, w łupkach łyszczykowych w Brodziszowie koło Ząbkowic Śląskich i w łupkach kwarcytowych w Pustkowie Wilczkowskim.
Zastosowanie
- ma znaczenie kolekcjonerskie (minerał poszukiwany i wyjątkowo cenny),
- większe nagromadzenia wykorzystywane są do produkcji nawozów fosforowych,
- wykorzystywany do produkcji zapałek.
Bibliografia
- J. Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004, TG ”Spirifer” W-wa 2005
- A. Bolewski, A. Manecki: Mineralogia szczegółowa, Wyd. PAE W-wa 1993
- W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. ”Alma – Press” 2003
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0
Wavellite
- Locality: Saline County, Arkansas, USA (Locality at mindat.org)
- Size: 4.5 x 4.2 x 3.6 cm.
- The best specimen we have from the recent find of YELLOW wavellite - just like the well-known green ones from Arkansas, with the same botryoidal form and radial crystal structure, but in a brand new color! We have seen no more of these specimens. This is a fine, rich one!