Wazelina

Wazelina

Wazelina – substancja mazista, dość rzadka, bezwonna, niskotopliwa, niewysychająca, koloru od białego poprzez żółty do brązowego – we wszystkich wypadkach dość prześwitująca. Jest mieszaniną węglowodorów parafinowych (alkanów) z pogranicza stałego i ciekłego stanu skupienia w normalnych warunkach otoczenia (temperatura topnienia 35–45 °C) – głównie są to dokozan (C22H46) i trikozan (C23H48)[1]. W innych wersjach może wykazywać wyższą temperaturę topnienia (36–60 °C) i zawierać głównie nasycone węglowodory o >25 atomach węgla[2]. Otrzymywana jest z wybranych rodzajów ropy naftowej[3].

Nazwa pochodzi od amerykańskiej marki produktów kosmetycznych Vaseline[4], która upowszechniła się jako określenie ogólne produktu tego typu[5].

Właściwości

Zastosowania

  • Wazelina nie wchłania się poprzez skórę i błony śluzowe człowieka, i nie podrażnia ich, stąd jej szerokie zastosowanie jako składnika bazowego rozmaitych maści leczniczych, oraz środków zabezpieczających powierzchnię ciała przed wpływem czynników fizycznych. Z tych samych powodów ma zastosowanie również jako środek poślizgowy o długotrwałym działaniu – w wielu rozmaitych zastosowaniach, jak pomocy przy masażu, czy ułatwianiu wnikania narzędzi lekarskich w głąb ciała pacjenta (pochwa, odbyt).
  • W technice służy do tymczasowego, łatwo usuwalnego, ale jednocześnie skutecznego zabezpieczania rozmaitych powierzchni: metali przed korozją, wyrobów ze skóry, tworzyw i gumy przeciw wysychaniu powierzchni, przymarzaniu do siebie elementów, brudzeniu się i innym wpływom środowiska. Stosowana jest również jako delikatny środek smarujący do najsłabiej obciążonych mechanizmów.

Rodzaje

Wyróżnia się następujące rodzaje wazeliny:

  • techniczna
  • żółta
  • biała
  • kosmetyczna

Wazelina techniczna (surowa, nieoczyszczona) ma kolor brązowy i może być nisko- lub wysokotopliwa. Stosowana jako smar i środek zabezpieczający przed korozją. Niskotopliwa ma lepsze własności smarujące.

Wazelina biała (farm. Vaselinum album) i wazelina żółta (farm. Vaselinum flavum) różnią się między sobą stopniem oczyszczenia. Wazelinę białą otrzymuje się przez powtórne oczyszczenie wazeliny żółtej oraz jej wybielenie. Obydwa rodzaje wazeliny posiadają swoje monografie szczegółowe w farmakopeach, stanowią surowce farmaceutyczne.

Z wazeliny białej otrzymuje się wazelinę kosmetyczną. W tym celu dodaje się do niej barwniki i substancje zapachowe.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Mały słownik chemiczny. Jerzy Chodkowski (red.). Wyd. V. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
  2. ↑ a b Petrolatum (white), międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego, Międzynarodowy Program Bezpieczeństwa Chemicznego [dostęp 2011-11-02] (ang.).
  3. ↑ wazelina, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-06-05].
  4. ↑ Vaseline. Dictionary.com. [dostęp 2015-04-09].
  5. ↑ wazelina. W: Słownik języka polskiego [on-line]. PWN. [dostęp 2015-04-09].

Bibliografia

  • Tadeusz Lesław Chruściel, Kornel Gibiński, Leksykon Leków, PZWL, 1991, s. 578
  • Farmakopea Polska VI
  • Farmakopea Polska VIII
  • Wazelina biała. Pharma-Cosmetic. [dostęp 2015-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-27)].
  • Wazelina żółta. Pharma-Cosmetic. [dostęp 2015-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-27)].
Produkty destylacji frakcyjnej ropy naftowej

Media użyte na tej stronie