Wdzydze (gmina Kościerzyna)

Artykuł

54°0′45″N 17°55′52″E

- błąd

38 m

WD

54°0'46.94"N, 17°56'6.07"E

- błąd

1 m

Odległość

277 m

Wdzydze
wieś
Ilustracja
Zagroda w skansenie Kaszubskiego Parku Etnograficznego
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

kościerski

Gmina

Kościerzyna

Wysokość

140 m n.p.m.

Liczba ludności (30.06.2014)

227[1]

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

83-408

Tablice rejestracyjne

GKS

SIMC

0164799

Położenie na mapie gminy wiejskiej Kościerzyna
Mapa konturowa gminy wiejskiej Kościerzyna, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Wdzydze”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wdzydze”
Położenie na mapie powiatu kościerskiego
Mapa konturowa powiatu kościerskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wdzydze”
Ziemia54°00′45″N 17°55′52″E/54,012500 17,931111

Wdzydze (nieformalnie: Wdzydze Kiszewskie; dodatkowa nazwa w j. kaszub. Wdzydze, tradycyjnie: Wdzëdzé[2]; niem. Wdzidze[3]) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim, w gminie Kościerzyna, na Pojezierzu Kaszubskim i na obszarze Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Wieś jest siedzibą sołectwa Wdzydze Kiszewskie o powierzchni 2558 ha, w którego skład wchodzą również miejscowości Gołuń, Zabrody i Kruszyna. Prowadzi tędy również turystyczny Szlak Kaszubski, a rozpoczyna się Szlak im. Izydora Gulgowskiego.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Jest to miejscowość turystyczna na Kaszubach, położona nad jeziorem Gołuń, siedziba najstarszego w Polsce skansenuKaszubskiego Parku Etnograficznego – założonego w 1906 roku przez nauczyciela miejscowej szkoły Izydora Gulgowskiego i jego żonę Teodorę. Zgromadzono w nim obiekty ludowe z XVII–XIX w., w tym kompletne wyposażenie kilku budynków. W skansenie znajduje się między innymi XVII-wieczny kościółek przeniesiony ze Swornegaci, chata z Piechowic oraz wiatrak holenderski.

Nad jeziorem znajduje się wieża widokowa o wysokości prawie 36 m. Budynek dawnej szkoły, w której uczył Izydor Gulgowski, pełni obecnie funkcję świetlicy wiejskiej.

Historia

Pierwsza pisana wzmianka o jeziorze Wdzydze pochodzi z 1258 roku i ma związek z przynależnością do starostwa kiszewskiego. Pod koniec XVII w. we wsi Wdzydze mieszkało 11 rybaków i karczmarz. W 1780 roku wieś liczyła 40 mieszkańców. W końcu XIX w. była to wieś wyjątkowo biedna (z powodu piaszczystej gleby) i odcięta od świata. Mieszkańcy corocznie od wiosny do jesieni pracowali na saksach – u bauerów na Żuławach, w Saksonii i Meklemburgii. Wracali późną jesienią i aż do wiosny żyli w dotkliwej biedzie[4]. W 1894 roku, podczas germanizacji historycznego nazewnictwa pomorskiego, Niemcy zastąpili nazwę historyczną Wdzidze poprzez sztuczną i obcą kulturowo formę Sanddorf.

Przypisy

  1. Gmina Kościerzyna - informator turystyczny, ISBN 978-83-935985-0-2
  2. "Polsko-Kaszubski Słownik Nazw Miejscowych i Fizjograficznych" pod. redakcją Andrzeja Chludzińskiego, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Gdańsk 2006 ISBN 978-83-87258-86-3
  3. Dr F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem" (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
  4. Franciszek Mamuszka, Izabella TrojanowskaKościerzyna i ziemia kościerska – Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, 1972

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Powiat kościerski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu kościerskiego, Polska
Kościerzyna (gmina wiejska) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Kościerzyna, Polska
Wdzydze zagroda 7.jpg
Autor: Polimerek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach Kiszewskich - zagroda drobnoszlachecka przeniesiona z Trzebunia, druga połowa XIX w.