Wenancjusz Fortunat

Wenancjusz Fortunat

Imię i nazwisko	Venantius Honorius Clementianus Fortunatus
Data urodzenia	ok. 530
Data i miejsce śmierci	ok. 600 Poitiers
Narodowość	włoska
Dziedzina sztuki	poezja
Epoka	średniowiecze

Święty
Fortunat

biskup
Czczony przez	kościoły chrześcijańskie
Wspomnienie	14 grudnia

Wenancjusz Fortunat, właśc. Venantius Honorius Clementianus Fortunatus (ok. 530 w północnych Włoszech − ok. 600 w Poitiers) − poeta łaciński piszący hymny pasyjne na cześć Świętego Krzyża, które do dziś śpiewa się w liturgii katolickiej^[1], biskup Poitiers i święty chrześcijański.

Jako autor poezji kościelnej był zdecydowanym kontynuatorem form klasycznej liryki rzymskiej, której wzorem były dla niego teksty liturgii ambrozjańskiej.

Życie

Urodził się w Valdobbiadene koło Treviso północnych Włoszech^[2], edukację pobierał w Rawennie, gdzie poznał m.in. dzieła Wergiliusza, Horacego i Owidiusza oraz poetów chrześcijańskich. W latach 60. VI stulecia wyruszył do Galii, prawdopodobnie po to by zostać poetą na dworze Merowingów. Między 565 a 567 rokiem odbył (w podzięce za uzdrowienie z choroby oczu) pielgrzymkę do grobu świętego Marcina w Tours. Zyskał przyjaźń późniejszych świętych: biskupa Tours Grzegorza oraz przełożonej klasztoru w Poitiers Radegundy. Przyjął święcenia kapłańskie i został kapłanem wspólnoty zakonnej w Poitiers. Pod koniec życia, koło 597 roku, został biskupem tego miasta.

Twórczość

Zachowało się 11 ksiąg jego Pieśni, napisanych najczęściej dystychem elegijnym o treści zarówno religijnej, jak i świeckiej. Z wierszy religijnych najsławniejsze mówią o Krzyżu św. i zostały napisane z okazji przysłania przez cesarza Justyna II relikwii krzyża św. do Poitiers. Są to m.in.: Vexilla regis prodeunt (Sztandary króla się wznoszą) oraz Pange lingua gloriosi proelium certaminis (Sław języku bój chwalebny), którego fragmentem jest hymn Krzyżu święty nade wszystko. Jego Hymny używane są wciąż w liturgii katolickiej, np. O Redemptor, Sume Carmen wykonuje się w liturgii poświęcenia olejów w Wielki Czwartek. Z wierszy o treści świeckiej na uwagę zasługują: Epithalamium na wesele Siseberta, wiersze o zniszczeniu Turyngii oraz opis podróży Mozelą.

Wenancjusz Fortunat pozostawił też szereg życiorysów świętych, jak np.: Życie św. Marcina (poemat napisany wierszem heksametrowym), Życie św. Hilarego z Poitiers, Życie św. Germana z Paryża, Życiorys św. Marcelego z Paryża.

Wśród jego pism znajdują się też zapisy jego pouczeń do katechumenów, Objaśnienie Symbolu (Expositio Symboli), wzorowane na podobnym piśmie Rufina z Akwilei^[3] oraz Objaśnienie Modlitwy Pańskiej (Expositio Orationis Dominicae).

Kult

Wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 14 grudnia.
Przypominany jest wtedy jego dorobek, m.in. stworzone przez niego podstawy języka poetyckiego służącego wyrażaniu stanów mistycznych.

Zobacz też

• kult świętych
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• pisarze starochrześcijańscy
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego

Przypisy

Bibliografia

Polskie wydania dzieł

• Wenancjusz Fortunat: Objaśnienie Symbolu. W: Symbol Apostolski w nauczaniu Ojców. L. Gładyszewski (przekład, wstępy i objaśnienia). Kraków: WAM, 2010, s. 182-195, seria: ŹMT 53. ISBN 978-83-7505-298-5.
• Wenancjusz Fortunat: Poezje. Wybór. Z języka łacińskiego przełożył, wstępem poprzedził i objaśnieniami opatrzył ks. Tadeusz Gacia, Lublin (TN KUL) 2018, ss. 290 (tekst łacińsko-polski), Seria wydawnicza: Źródła i monografie. ISBN 978-83-7306-828-5.

Literatura przedmiotu

• B. Gładysz, Krzyżu święty (Pieśń i jej twórca), Kurier Poznański 144 (1927).
• H. Waddel, Średniowiecze wagantów, Warszawa 1960.
• T. Gacia (ks.), Motyw krzyża w twórczości Wenancjusza Fortunata na przykładzie «Vexilla Regis», Roczniki Humanistyczne, t. 46 (1998), z. 3, s. 101-112.
• M. Niewiadomska, Wiersze o Krzyżu Wenancjusza Fortunata: Próba interpretacji, Przegląd Tomistyczny 9, 2003, 281-310.
• T. Gacia (ks.), Vernalia tempora mundo... Wenancjusz Fortunat i jego poezje liryczne, Lublin 2014. ISBN 978-83-7971-143-7
• T. Gacia, Radegunda z Turyngii. Teksty źródłowe od VI do XII wieku. Tłumaczenie z języka łacińskiego, wstęp i objaśnienia, Włoszczowa (wyd. Kontur) 2015, ss. 176. ISBN 978-83-65334-01-5

Linki zewnętrzne

• VEXILLA Regis prodeunt. vexilla-regis.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-28)]. - hymn z tekstem, nutami i dźwiękiem
• Hymnus in Honorem Sanctae Crucis i inne