Wepsowie

Flaga Wepsów
Położenie Wepsów przed przybyciem Waregów

Wepsowie – ugrofińska grupa etniczna zamieszkująca w północno-zachodniej części Federacji Rosyjskiej, używająca języka wepskiego (zaliczanego do języków bałto-fińskich) oraz języka rosyjskiego.

Wepsowie zamieszkują w obwodzie leningradzkim, w okolicy Petersburga (środkowi Wepsowie) oraz na wschód od tego miasta (Wepsowie południowi), a także w rosyjskiej Karelii, w okolicach Pietrozawodska, nad jeziorem Ładoga (Wepsowie północni, stanowiący 2/3 całości narodu). Większość wierzących Wepsów należy do Kościoła prawosławnego.

Wepsowie nigdy nie posiadali własnej państwowości. Znane są wyraźne ślady odrębnej kultury materialnej Wesi z X–XI w.[1] Ziemie zamieszkiwane przez nich zostały w XIII w. podbite przez księstwa ruskie. Prowadzona początkowo celowa polityka rusyfikacji, zaś w XX wieku procesy migracyjne i asymilacyjne spowodowały, iż liczba Wepsów systematycznie się zmniejsza. Asymilacja nie następuje obecnie jak w latach poprzednich tylko poprzez zmniejszania się liczby Wepsów z powodu zmiany świadomości narodowej na rosyjską, ale również na karelską. Spis ludności przeprowadzony w Rosji w 2002 r. wykazał, iż w kraju tym żyje 8240 Wepsów (ponadto kilkaset osób tej narodowości mieszka na Ukrainie – 281 w 2001 roku[2]). Jeszcze w 1939 r. narodowość wepską deklarowało 32 tys. osób, w 1959 już tylko 16,4 tys.[3], zaś w 1989 – około 12 tys.

Obecnie działają wepskie towarzystwa kulturowe w Pietrozawodsku i Petersburgu, a ich działalność wspierają władze, zwłaszcza autonomicznej Karelii.

Wepska gmina narodowa

20 stycznia 1994 r. w ramach Rejonu prionieżskiego rosyjskiej Karelli powołano do życia autonomiczną jednostkę administracyjną północnych Wepsów – Wepską Gminę Narodową (Вепсская национальная волость, czyt. Wiepskaja Nacionalnaja Wołost'), obejmującą 13 wiosek. Gminę tę, w której siedzibą władz jest wieś Szołtoziero (Soutjärvi) (ok. 85 km. od Pietrozawodska) 1 stycznia 2002 r., zamieszkiwało 3493 mieszkańców, spośród których 1202 stanowili Wepsowie.

Zmiany populacji Wepsów

rokliczba Wepsów
(według danych spisowych)
189725 284
192632 773
1939ok. 32 tys.
195916,4 tys.
19708281
19798094
1989ok. 12 tys.
20028420

Zobacz też

Przypisy

  1. Łowmiański, s. 29 przypis 49.
  2. Розподіл населення за національністю та рідною мовою. ukrcensus.gov.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-29)]. – ukraiński spis powszechny 2001.
  3. Łowmiański, s. 29.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Muromian-map.png
Autor: Wiglaf., Licencja: CC-BY-SA-3.0
An approximate ethno-linguistic map of Kievan Rus' in the 9th century: Five Volga Finnic groups of the Merya, Mari, Muromians, Meshchera and Mordvins are shown as surrounded by the Slavs to the west; the three Finnic groups of the Veps, Ests and Chuds, and Indo-European Balts to the northwest; the Permians to the northeast the (Turkic) Bulghars and Khazars to the southeast and south.
Flag of Vepsia.svg
Flag of Veps people