Werner von Fritsch

Werner von Fritsch

(c) Bundesarchiv, Bild 183-R16862 / CC-BY-SA 3.0 1932
Generaloberst
Data i miejsce urodzenia	4 sierpnia 1880 Benrath, Królestwo Prus, Cesarstwo Niemieckie
Data i miejsce śmierci	22 września 1939 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1898–1939
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego Reichswehra Wehrmacht
Stanowiska	szef Oberkommando des Heeres (1935-1938)
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Werner von Fritsch, Józef Beck i Werner von Blomberg, Berlin, lipiec 1935

Werner Freiherr von Fritsch (ur. 4 sierpnia 1880 w Benrath w Nadrenii, zm. 22 września 1939 w Warszawie) – generał (Generaloberst) Wehrmachtu, szef Oberkommando des Heeres (1935−1938).

Życiorys

Młodość

Von Fritsch urodził się w Benrath (obecnie dzielnica Düsseldorfu) w Nadrenii. Wstąpił do wojska w wieku 18 lat. Zwrócił na siebie uwagę niemieckiego Sztabu Generalnego swoimi nieprzeciętnymi zdolnościami wojskowymi. W roku 1901, w wieku 21 lat, przeniósł się do Akademii Wojennej (Kriegsakademie). W stopniu porucznika został w 1911 roku przyjęty do Sztabu Generalnego. W okresie I wojny światowej, w latach 1914–1918, stopniowo zyskiwał wpływy w armii. Za zasługi oraz ranę głowy odniesioną podczas wizytacji linii frontu, otrzymał Krzyż Żelazny oraz odznakę za poważną ranę.

Okres międzywojenny

Po I wojnie światowej Fritsch służył w Reichswehrze. W roku 1932 został awansowany do stopnia generała-porucznika. Po dojściu do władzy narodowych socjalistów w 1933 roku Fritsch był przeciwny uskutecznianemu przez nich bezprawiu oraz brakowi poszanowania dla praw obywatelskich. Nie odważył się jednak otwarcie skrytykować nowej władzy. Martwił się, że Adolf Hitler doprowadzi do wojny ze Związkiem Radzieckim i dlatego popierał kontakty polityków lewicowych z tym państwem.

W 1934 roku Fritsch został włączony do Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych (Oberkommando des Heeres), a już w następnym roku awansowano go na naczelnego dowódcę wojsk lądowych. Razem z Wernerem von Blombergiem dążył do odbudowy armii do stanu sprzed I wojny światowej. W roku 1936, gdy von Blomberg został feldmarszałkiem, von Fritscha podniesiono do zwolnionej przez tego pierwszego rangi generała (Generaloberst).

W 1937 roku uczestniczył w tzw. konferencji Hossbacha, w czasie której Adolf Hitler ujawnił swoje ofensywne plany ekspansji. Generała von Fritscha przeraziła perspektywa wojny, gdyż twierdził, że armia nie jest na nią jeszcze gotowa.

Afera Blomberga-Fritscha

Heinrich Himmler oraz Hermann Göring, ośmieleni rezygnacją von Blomberga, oskarżyli nieżonatego Fritscha, który nie interesował się kobietami i koncentrował się na karierze wojskowej, o skłonności homoseksualne. 4 lutego 1938 roku został zmuszony do dymisji. Zastąpił go Walther von Brauchitsch, którego von Fritsch osobiście zarekomendował.

Hitler wykorzystał sytuację zamieszania do zastąpienia kilku generałów oraz ministrów osobami bardziej lojalnymi względem niego. W ten sposób przejął kontrolę nad Wehrmachtem. Wkrótce okazało się, że oskarżenia wobec von Fritscha były bezpodstawne, a honorowy sąd oficerów przebadał sprawę Blomberga-Fritscha, chociaż była ona prowadzona przez samego Göringa. Po udanym Anschlussie Austrii 12 marca 1938 roku ucichła wszelka krytyka Hitlera, Göringa oraz Himmlera. Fritsch został oczyszczony z zarzutów 18 marca, jednak jego wizerunek pozostał nadszarpnięty.

II wojna światowa

Grób von Fritscha na Cmentarzu Inwalidów w Berlinie

Tuż przed wybuchem II wojny światowej Fritscha przywrócono do Naczelnego Dowództwa. Postanowił on osobiście nadzorować działania na froncie w trakcie inwazji na Polskę, obejmując honorowe stanowisko szefa 12 Pułku Artylerii^[1], co było nietypowym zadaniem dla wojskowych w randze generała. Podczas oblężenia Warszawy 22 września 1939 roku, na Zaciszu, w wyniku polskiego ostrzału von Fritsch doznał uszkodzenia tętnicy udowej. William Shirer w swoim Pamiętniku Berlińskim (Berlin Diary) napisał, że rana odniesiona przez von Fritscha nie była śmiertelna. Jego adiutant starał się zatamować krwotok i usunąć generała z pola bitwy. Jednak wtedy Fritsch zdjął swój monokl, popatrzył na niego i rzekł: „Ach, nie przejmuj się!”. Wkrótce potem wykrwawił się na śmierć. W sprawie jego śmierci przeprowadzono śledztwo. Wielu badaczy uważa, że von Fritsch oczekiwał i poszukiwał śmierci^[1]. Kilka dni później w Berlinie odbył się jego uroczysty pogrzeb.

Istnieją świadectwa, że prawdziwym miejscem śmierci generała jest Cechówka, obecnie część Sulejówka. Według nich został on zabity 15 września 1939, czyli tydzień wcześniej niż podają to oficjalne źródła. Prawdziwość tej hipotezy może potwierdzać zamordowanie w odwecie ok. 100 Polaków, w większości mieszkańców Miłosny, Cechówki i Zorzy. Werner von Fritsch był drugim niemieckim generałem poległym podczas II wojny światowej, pierwszym był gen. SS Wilhelm Fritz von Roettig, który zginął 10 września 1939 w okolicach Opoczna.

Bratankiem generała jest były ambasador Niemiec w Polsce (od lipca 2010 do stycznia 2014 roku) Rüdiger von Fritsch.

Dziedzictwo

Na cześć zmarłego generała von Fritscha koszary w Darmstadt noszą jego imię. Połączono je następnie z sąsiednimi koszarami Cambrai. Fuzji dokonano po wkroczeniu wojsk amerykańskich do Darmstadtu w roku 1945. Zgodnie z amerykańsko-niemiecką umową koszary Cambrai-Fritsch miały zostać zwrócone rządowi niemieckiemu do marca 2009 roku, a zostały przekazane 6 sierpnia 2008^[2].

Odniesienia w kulturze

Kulisy afery Blomberga-Fritscha, której jedną z głównych ofiar był m.in. von Fritsch, stały się kanwą powieści Hansa Hellmuta Kirsta pod tytułem Afery generałów.

Zobacz też

• obelisk Wernera von Fritscha

Przypisy

Bibliografia

• Barnett, Correlli, Ed. Hitler’s Generals Grove Weidenfeld, New York, NY, 1989.
• Read, Anthony The Devil’s Disciples: The Lives and Times of Hitler’s Inner Circle Pimlico, London, 2003, 2004.
• Berlin Diary – Page 179, William Shirer.
• Wheeler-Bennett, Sir John The Nemesis of Power: The German Army in Politics 1918-1945 Palgrave Macmillan, London, 1953, 1964, 2005.

Linki zewnętrzne

• Okoliczności śmierci 15 września 1939 Generał Werner von Fritsch. szymon.kazimierski.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].