Werticilioza drzew i krzewów owocowych

Charakterystyczne więdnięcie niektórych gałęzi

Przekrój poprzeczny przez porażony werticiliozą pęd

Werticilioza drzew i krzewów owocowych – choroba korzeni drzew i krzewów zaliczanych do roślin sadowniczych. Jej sprawcą są dwa gatunki grzybów Verticillium albo-atrum i Verticillium dahliae^[1].

Występowanie i szkodliwość

Jest to choroba należąca do grupy werticilioz. Wywołują ją te same patogeny, ale w zależności od tego, na jakich roślinach występuje nosi różne nazwy. Gdy występuje na roślinach sadowniczych ma nazwę werticilioza drzew i krzewów owocowych^[1], w leśnictwie nazywana jest więdnięciem drzew liściastych^[2], w rolnictwie ma nazwę werticilioza ziemniaka, werticilioza truskawki itd^[3].

Werticilioza drzew i krzewów owocowych jest bardzo groźną chorobą, prowadząca do gwałtownego więdnięcia i obumierania drzew i krzewów. U większości gatunków roślin sadowniczych wywołana jest przez Verticillium albo-atrum, tylko u śliw powoduje ją głównie Verticillium dahliae. Przyczyną więdnięcia jest zatykanie naczyń i wiązek przewodzących rośliny przez grzybnię patogenów. Początkowo zaburza to przewodzenie wody, soli mineralnych, a przy dalszym rozwoju choroby całkowicie go uniemożliwia prowadząc do śmierci rośliny^[1].

Objawy

Typowym objawem jest gwałtowne więdnięcie liści. Najpierw na liściach pojawiają się pomiędzy ich nerwami żółte, a potem brunatne przebarwienia. Następuje to głównie na wierzchołkach pędów, gdzie woda i sole mineralne mają najdłuższą drogę do przebycia. Początkowo zmiany chorobowe obejmują tylko niektóre gałęzie, później jednak choroba rozprzestrzenia się także na sąsiednie konary. Na poprzecznym przekroju porażonych pędów cewki i naczynia w drewnie mają nietypową, brunatną lub czerwonawą barwę. Takie zmiany zabarwienia występują także na korzeniach^[1]. Przy dużej wilgotności powietrza na przebarwionym drewnie można dostrzec biały nalot grzybni. Pod mikroskopem składa się on z konidioforów z zarodnikami konidialnymi^[2].

Epidemiologia

Obydwa patogeny tej choroby zimują w postaci grzybni w glebie lub w korzeniach porażonych roślin. Grzybnia ma także zdolność tworzenia sklerocjów, które w glebie mogą przetrwać nawet 10 lat. Infekcji pierwotnej dokonuje grzybnia, która z gleby wnika do korzeni poprzez rany w ich skórce, lub przez włośniki. Rozrastająca się w naczyniach i cewkach grzybnia wytwarza zarodniki konidialne i zatyka je swoją masą. Ponadto wydziela toksyny, które również przyczyniają się do obumarcia drzewa^[1]. W obumarłym drewnie grzybnia rozwija się nadal, przerasta drewno i rozprzestrzenia się w glebie w otoczeniu jego korzeni^[2].

Ochrona

Można tylko zapobiegać chorobie, porażonej przez werticiliozę rośliny nie można już uratować. Podlewanie korzeni wodą z fungicydami jest niewskazane: jest mało skuteczne, kosztowne i powoduje skażenia wód gruntownych. Opryskiwanie drzewa fungicydami jest w ogóle nieskuteczne. Profilaktyka polega na:

• sadzeniu tylko zdrowych sadzonek drzew i krzewów
• usuwaniu wraz z bryłą korzeniową chorych roślin. Należy je spalić^[1].

Przypisy