Werticilioza ziemniaka

Werticilioza ziemniaka – choroba ziemniaka wywołana przez grzyby z rodzaju Verticillium. Należy do grupy werticilioz[1][2].

Występowanie i szkodliwość

Chorobę wywołują dwa gatunki grzybów: Verticillium dahliae i Verticillium albo-atrum. Grzyby te porażają również wiele innych gatunków roślin, zarówno drzewiastych, jak i zielnych[1].

Werticilioza ziemniaka występuje we wszystkich regionach świata, w których uprawia się ziemniaka, ale jej natężenie jest różne w różnych rejonach i w różnych latach. Największe szkody wyrządza, gdy pojawia się na młodych roślinach, gdyż wówczas zazwyczaj powoduje ich obumarcie. Mniejsze szkody wyrządza, gdy pojawia się dopiero pod koniec wegetacji roślin[2].

Objawy

Typowym objawem werticiliozy jest gwałtowne więdnięcie liści. W początkowym okresie choroby, gdy patogen jeszcze jest słabo rozwinięty, więdnięcie występuje tylko przy suchej i upalnej pogodzie, przy deszczowej ustępuje. Potem jednak rośliny znów więdną, ponadto ich liście ulegają odbarwieniu; najpierw stają się bladozielone, potem żółte i roślina obumiera[2]. Najczęściej następuje to podczas słonecznej i upalnej pogody. Nie zawsze więdnięcie obejmuje całą roślinę, często tylko część liści. Drugim typowym objawem jest brunatnienie wiązek przewodzących. Na ich przekroju poprzecznym można zauważyć brunatne pierścienie, a na podłużnym brunatne wstęgi. Takie samo przebarwienie występuje także na stolonach w pobliżu bulw[1]. Pod mikroskopem można zauważyć, że wiązki przewodzące wypełniają konidiofory i konidia, co uniemożliwia przewodzenie wody z solami mineralnymi i powoduje więdnięcie i obumarcie roślin[3].

Epidemiologia

Źródłem choroby mogą być zakażone sadzeniaki, lub zakażona gleba. Patogeny mogą w niej przez wiele lat przetrwać w postaci grubościennej, ciemnej grzybni przetrwalnikowej, lub w postaci mikrosklerocjów będące przetrwalnikami. V. dahliae wytwarza zarówno grzybnię przetrwalnikową, jak i mikrosklerocja, V. albo-atrum tylko grzybnię przetrwalnikową. Infekują rośliny przez włośniki i rany. Infekcja następuje głównie w podziemnej oraz przyziemnej części rośliny. Po obumarciu drzewa choroba nadal się rozwija, jej grzybnia przerasta przez tkanki drzewa na zewnątrz, do gleby. Choroba z jednej rośliny może przenosić się na drugą przez stykające się korzenie[1].

Ochrona

Werticilioza to groźna choroba, której zasadniczo nie da się leczyć, można tylko jej zapobiegać. Ogólne zasady zapobiegania werticiliozie to[2][1]:

  • sadzenie tylko zdrowych sadzeniaków ziemniaka,
  • zaprawianie sadzeniaków fungicydami przeciwko rizoktoniozie niszczy także grzybnię i mikrosklerocja Verticillium na ich powierzchni,
  • stosowanie płodozmianu – kilkuletnie zmianowanie ziemniaków ze zbożami i roślinami strączkowymi,
  • zamierające ziemniaki należy usuwać z pola wraz z bryłą korzeniową i niszczyć.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Zofia Fiedorow, Barbara Gołębniak, Zbigniew Weber: Choroby roślin rolniczych. Poznań: Wyd. AR Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, 2008. ISBN 978-83-7160-468-3.
  2. ↑ a b c d Notatnik rolnika. [dostęp 2016-11-29].
  3. ↑ Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 1. Podstawy fitopatologii, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2010, ISBN 978-83-09-01063-0.