Wetlina

Wetlina

wieś
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	leski
Gmina	Cisna
Liczba ludności (2011)	301[1][2]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-608[3]
Tablice rejestracyjne	RLS
SIMC	0347927[4]
Położenie na mapie gminy Cisna Wetlina
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wetlina
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Wetlina
Położenie na mapie powiatu leskiego Wetlina
49°09′27″N 22°28′02″E/49,157500 22,467222

Wetlina – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Cisna^[4][5]. Leży nad potokiem Wetlina, na granicy Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego z Bieszczadzkim Parkiem Narodowym, przy drodze wojewódzkiej nr 897.

Nazwa miejscowości pochodzi od rodzaju wierzby „wetlyny”^[6]. Wieś należała do posiadłości rodu Kmitów.

Wieś prawa wołoskiego w latach 1551-1600, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Części wsi

Historia

Wieś lokowana na prawie wołoskim. Do 1553 Wetliną władał Piotr Kmita Sobieński, a po jego śmierci – bezdzietna wdowa Barbara Kmita z Herburtów. Po śmierci Barbary w 1580 wieś przejął jej brat, Stanisław Herburt.

W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Wetlina był Ksawery hr. Krasicki^[8].

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Wetlina”^[9].

25 września 1944 wieś została zajęta przez wojska radzieckie^[10].

Do 1945 zamieszkana przez Bojków, od 1945 całkowicie wysiedlona w wyniku walk LWP z UPA, zasiedlana ponownie na przełomie lat 50/60 XX w. Pierwszymi nowymi osadnikami byli pracownicy leśni oraz oo. bernardyni.

Wieś położona jest nieopodal źródła Wetlinki, będącej prawobrzeżnym dopływem rzeki Solinki. Od zachodu i południa otoczona jest szczytami górskimi Jawornik, Paportna (1198 m n.p.m.), od północy ciągnie się Połonina Wetlińska ze szczytem Roh (1255 m n.p.m.).

W Wetlinie znajdowała się największa cerkiew w Karpatach – pięciokopułowa na planie krzyża. Dziś na jej miejscu znajduje się kościół rzymskokatolicki.

We wsi został ustanowiony pomnik żołnierzy WOP, którzy zginęli w walkach z oddziałami UPA.

Miejscowość jest siedzibą Stowarzyszenia Rozwoju Wetliny i Okolic, które w dolinie Wetlinki wytyczyło ścieżkę historyczną przebiegającą przez tereny nieistniejących wsi Jaworzec, Łuh i Zawój, otwartą 14 czerwca 2012. Od 2013 wydaje ono corocznie Czasopismo Historyczno-Krajoznawcze „Bieszczady Odnalezione”^[11], nawiązujące nazwą do wspomnianej wyżej ścieżki historycznej i zawierające m.in. kilkuczęściową monografię Wetliny czy opracowanie dziejów bieszczadzkich kolejek wąskotorowych. Redaktorem naczelnym pisma jest Zbigniew Maj. W gronie autorów zamieszczanych tekstów znajdują się m.in.: Andrzej Pelisiak, Piotr Kotowicz, Łukasz Bajda, Szymon Modrzejewski i Marcin Glinianowicz^[12][13].

We wsi znajduje się rzymskokatolicki kościół drewniany pw. Miłosierdzia Bożego z 1979. W latach 2012–2017 obok świątyni drewnianej zbudowano murowany kościół pw. św. Jana Pawła II^[14].

• 

  Kościoły w Wetlinie (2021)

• 

  (c) Paweł Marynowski / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0

  Widok na Wetlinę z Smereka

• 

  Wetlina (2007)

Turystyka

Wetlina stanowi jedną z głównych bieszczadzkich baz turystycznych. Przez wieś biegnie nieczynny odcinek Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej. W 2006 wokół Wetliny wytyczonych zostało ok. 20 km narciarskich tras biegowych. We wsi znajduje się Dom Wypoczynkowy PTTK, Schronisko Młodzieżowe oraz jeden hotel, wiele pensjonatów i kilka lokali gastronomicznych.

Do 2005 roku w Górnej Wetlinie odbywał się Festiwal Sztuk Różnych „Bieszczadzkie Anioły”. W 2006 roku przeniesiono go do Dołżycy k. Cisnej. W 2010 roku w Wetlinie, Ciśnie i Dołżycy zorganizowano pierwszą edycję Bieszczadzkich Spotkań ze Sztuką „Rozsypaniec”, będących kontynuacją festiwalu „Bieszczadzkie Anioły”.

Od 2003 roku w każde wakacje odbywa tu się Festiwal „Jazz w Starym Siole” (zazwyczaj ok. 6 koncertów), a od maja 2007 odbywa się festiwal muzyki reggae.

Szlaki turystyczne

• Wetlina (Stare Sioło) – Przełęcz M. Orłowicza – Suche Rzeki – Zatwarnica
• Wetlina (Stare Sioło) – Przełęcz M. Orłowicza – Smerek (szczyt) – Smerek (wieś)
• Wetlina (Stare Sioło) – Przełęcz M. Orłowicza – Połonina Wetlińska (schronisko PTTK „Chatka Puchatka”)
• Wetlina (Stare Sioło) – Przełęcz M. Orłowicza – Jaworzec (bacówka PTTK)
• Wetlina – Jawornik – Paportna – Riaba Skała
• Wetlina (kościół) – Jawornik – Paportna – Riaba Skała
• Wetlina – Dział – Mała Rawka – bacówka PTTK „Pod Małą Rawką” – Przełęcz Wyżniańska – Połonina Caryńska – Przysłup Caryński – schronisko studenckie „Koliba”
• Wetlina – Dział – Mała Rawka – Wielka Rawka – Ustrzyki Górne
• Wetlina (Górna Wetlinka) – Połonina Wetlińska (schronisko PTTK „Chatka Puchatka”)

Demografia

• 1881 wieś liczyła 819 mieszkańców, własność większościowa należała do Stanisława hr. Konarskiego.
• 1921 – Wetlinę zamieszkiwało 805 osób (w 135 domach mieszkalnych):
  • 770 wyznania greckokatolickiego
  • 27 wyznania rzymskokatolickiego
  • 8 wyznania mojżeszowego
• 1991 – 296 osób
• 2004 – 307 osób

Cerkiew parafialna pw. św. Wielkiego Męczennika Dymitra (zbudowana w 1786), kolejna murowana pw. Chrystusa Króla (zbudowana w 1928)

Liczba wiernych:

• 1890 – 832
• 1918 – 1042
• 1938 – 1015

Zobacz też

• Kalnica
• Moczarne
• Autosan Wetlina
• Osada

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Wetlina, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 247 .
• Kamera internetowa w Wetlinie
• Stowarzyszenie Rozwoju Wetliny i Okolic
• Trasy dla narciarzy biegowych w Wetlinie

Gmina Cisna

• Siedziba gminy: Cisna

Wsie	Buk Cisna Dołżyca Kalnica Krzywe Przysłup Liszna Smerek Solinka Strzebowiska Wetlina Żubracze
Osady	Habkowce Moczarne
Integralne części wsi	Majdan (Cisna) Majdan (Liszna) Roztoki Górne Stare Sioło Zazwór
Miejscowości nieistniejące	Jaworzec Łopienka Ług Zawój