Wiązowna

Wiązowna

wieś
Kościół pw. św. Wojciecha
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	otwocki
Gmina	Wiązowna
Liczba ludności (2021)	2386[1]
Strefa numeracyjna	22
Kod pocztowy	05-462[2]
Tablice rejestracyjne	WOT
SIMC	0010100[3]
Położenie na mapie gminy Wiązowna Wiązowna
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wiązowna
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Wiązowna
Położenie na mapie powiatu otwockiego Wiązowna
52°10′22″N 21°18′08″E/52,172778 21,302222
Strona internetowa

Wiązowna – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim, w gminie Wiązowna^[4][3].

Wieś dzieli się na trzy sołectwa: Wiązownę Gminną (804 mieszkańców), Wiązownę Kościelną (1211 mieszkańców) oraz Osiedle Parkowe (170 mieszkańców).

W Wiązownie Kościelnej przy ulicy Kościelnej znajduje się kościół, wybudowany w latach 1794–1797.^[5] Parafia jest pod wezwaniem św. Wojciecha.

Wieś szlachecka Wiezowno położona była w 1580 roku w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego^[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Wiązowna.

Bogactwem Wiązowny jest przyroda; ponad 70% obszaru całej gminy objęte jest różnego rodzaju formami ochrony (rezerwaty przyrody, Mazowiecki Park Krajobrazowy itp.). Obszary chronionego krajobrazu, które obejmują swoim zasięgiem większość terenów leśnych, łąkowych i polnych, położone są w centralnej i południowej części gminy. Ochroną objęte są również rzeki Świder i Mienia wraz z dolinami (pow. 238 ha).

Co roku w Wiązownie odbywa się półmaraton Wiązowski.

Nierzadko spotkać można błędną formę deklinacji nazwy miejscowości. W normatywnej polszczyźnie nazwa ta powinna przyjmować rzeczownikowy paradygmat odmiany, nie przymiotnikowy (np. do Wiązowny, w Wiązownie; formy zakończone na -nej nie mają aprobaty preskryptywistów)^[7].

Zespół pałacowo-parkowy

We wsi znajduje się zespół pałacowo-parkowy Lubomirskich, później Branickich, Potockich, Radziwiłłów, Mostowskich, Maltzhanów, Szlenkierów i Neumanów, powstały w XVIII w. 6 maja 1809 roku książę Józef Poniatowski ogłosił tu odezwę „Do Polaków w zaborze austriackim”. Walory zespołu pałacowo-dworskiego były inspiracją do opisów z powieści „Trędowata” Heleny Mniszkówny, a w latach 30. XX wieku kręcono tu sceny do znanych obrazów polskiego kina, takich jak „Ułan księcia Józefa” i „Trędowata”. We wrześniu 1939 r. kwaterowała tu grupa operacyjna gen. Władysława Andersa. W czasie okupacji, w pałacu urzędowali Niemcy budujący okoliczne fortyfikacje. W czasach PRL gościło w jego murach wiele instytucji, m.in. szkoła rolnicza, ośrodek szkolenia ZMP, ośrodek kolonijny Urzędu Rady Ministrów. Po 1981 r. obiekt został przejęty przez Urząd Gminy. Znalazły się tu: ośrodek zdrowia, apteka i klasy szkoły podstawowej. W okresie transformacji lat 90., zespół pałacowo-parkowy przechodził w kolejne prywatne władania, m.in. w posiadanie firmy Polska Grupa Interim (2002). Pałac otacza park krajobrazowy o pow. 4,5 ha, projektu Waleriana Kronenberga, z kilkoma pomnikowymi drzewami (m.in. dąb szypułkowy o obwodzie 557 cm i wysokości 25 m^[8]).

1 stycznia 2014 do Wiązowny przyłączono sąsiednią Wiązownę Kościelną, w tym jej integralne części: Annopol, Piekło, Płachta i Zdroja^[9].

Kościół pod wezwaniem św. Wojciecha

Kościół parafialny pw. św. Wojciecha powstał z fundacji właścicielki dóbr wiązowskich, miecznikowej litewskiej Marii z Lubomirskich Radziwiłłowej. Budynek został oddany do użytku w 1797 roku. Stanął na miejscu dawnego drewnianego kościółka, wzniesionego w 1580 roku z fundacji starosty czerskiego Wojciecha Radzymińskiego. Nawa główna jest trójprzęsłowa, o rzucie prostokąta i o ściętych wewnątrz narożach. Od zachodu przylega do niej kruchta z chórem, od wschodu natomiast, węższe prezbiterium. Na ścianie frontowej znajduje się monumentalny, czterokolumnowy portyk joński, zwieńczony trójkątnym szczytem z okiem opatrzności. Na prawej ścianie od strony południowej, znajduje się namalowany (prawdopodobnie przez Antoniego Brodowskiego przebywającego w Wiązownie w 1820 roku) obraz „Ukrzyżowanie”.

Transport

Przez Wiązownę przebiega droga wojewódzka nr 721 (Duchnów – Józefów – Konstancin-Jeziorna – Piaseczno – Nadarzyn), natomiast obwodnicą przebiega droga krajowa nr 17 (Warszawa – Garwolin – Lublin – Zamość – Hrebenne).

Przez miejscowość przebiegają linie podmiejskie ZTM-u. Linia 722 przejeżdża przez gminę od Majdanu przez Góraszkę, Wiązownę, Gródek, Radiówek do Rudki.

Zobacz też

• Powiat miejsko-uzdrowiskowy Otwock
• Wiązowna Kościelna

Przypisy

Bibliografia

• Kałuszko Jacek i Ajdacki Paweł, Otwock i okolice, Oficyna Wydawnicza REWASZ, Pruszków, 2006, ISBN 83-89188-49-X.

Linki zewnętrzne

• Serwis gminy Wiązowna
• Wiązowna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 279 .
• Wiązowna i okolice – przeszłość i teraźniejszość. wiazowna.info.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-28)].
• Wiązowna Kościelna – cmentarz parafialny. cmentarzeswiata.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. Zdjęcia