Więzienie niewolników w Valletcie

Więzienie niewolników w Valletcie
wł. Prigione degli Schiavi
ang. Slaves’ Prison
Ilustracja
Widok na więzienie niewolników (kwadratowy budynek po lewej, poniżej linii horyzontu)
Państwo Malta
MiejscowośćValletta
Typ budynkuwięzienie
Architektprawdopodobnie Girolamo Cassar
Kondygnacje3
Ukończenie budowy~ 1585
Rozebrano1940–50
Położenie na mapie Malty
Mapa konturowa Malty, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Więzienie niewolników w Valletcie”
Położenie na mapie Morza Śródziemnego
Mapa konturowa Morza Śródziemnego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Więzienie niewolników w Valletcie”
Ziemia35°53′52,2″N 14°31′00,1″E/35,897833 14,516694

Więzienie niewolników (wł. Prigione degli Schiavi, malt. Il-Ħabs, ang. Slaves' Prison), oficjalnie znane jako Grand Prison (wł. Gran Prigione), kolokwialnie jako bagnio – było to więzienie w Valletcie na Malcie. Zbudowane w późnych latach XVI wieku, pozostawało w tej roli przez cały XVII i XVIII wiek. Następnie budynek używany był jako szpital dla marynarzy, szkoła oraz sala egzaminacyjna. Zbombardowany podczas II wojny światowej; ruiny uprzątnięto, by zrobić miejsce pod blok mieszkalny.

Historia

Gran Prigione zbudowane zostało około roku 1585[1] podczas rządów Huguesa de Verdalle (1582–95)[2]. Budynek został zaprojektowany prawdopodobnie przez architekta Girolamo Cassara[3]. Służył Zakonowi św. Jana jako główne więzienie, ale również jako kompleks, w którym na noc zamykani byli niewolnicy. Mógł pomieścić około 900 osób[4].

Po roku 1615 do więzienia doprowadzona została woda z akweduktu Wignacourta. Podobno turecki niewolnik, będący w Konstantynopolu hydrologiem pomógł w budowie akweduktu, w zamian obdarowany został wolnością, a więzienie stało się jednym z pierwszych budynków w Valletcie, posiadających bieżącą wodę[5].

Budynek więzienia (w głębi) przedstawiony w roku 1664 od strony Nuova Fontana, powszechnie znanej jako Fountain of Neptune

Po roku 1631 część budynku była używana jako Infermeria delle Schiavi, szpital, gdzie leczono chorych, pracujących na lądzie, niewolników. Chorzy galernicy leczeni byli w Great Magazine Ward pobliskiej Sacra Infermeria[6].

Podczas spisku niewolników w roku 1749, niewolnicy z pałacu Wielkiego Mistrza zaplanowali rewoltę, uwolnienie pozostałych towarzyszy niedoli z Slaves' Prison, oraz zajęcie fortu Saint Elmo i reszty Valletty[7]. Po odkryciu spisku i brutalnym potraktowaniu jego uczestników, ogłoszono dekret stanowiący, że wszyscy niewolnicy będą na noc zamykani w budynku więzienia[8].

W latach 1804–19 w więzieniu znajdował się tymczasowy szpital dla marynarzy o 50 łóżkach[2]. Po wybuchu składu amunicji w Birgu w roku 1806, rząd przeznaczył część więzienia na skład wina kupca Woodhouse'a, który stracił w katastrofie olbrzymią jego ilość[9]. W późniejszych latach XIX wieku w budynku mieściła się szkoła podstawowa, znana jako l-iskola tal-ħabs (malt. szkoła więzienna). W końcu przekształcona została w salę egzaminacyjną, zanim została zamknięta w roku 1940[10]. Budynek był wpisany na Antiquities List of 1925[11]. Więzienie zostało zbombardowane podczas II wojny światowej[12], ruiny były sukcesywnie usuwane[4]. W latach 1950. zbudowany został na tym miejscu olbrzymi blok mieszkalny[8].

Budynek

Widok na Vallettę z Grand Harbour. Więzienie niewolników stało na miejscu dziś zajmowanym przez duży blok mieszkalny.

Więzienie było trzykondygnacyjnym budynkiem, zajmującym miejski kwartał ulic w pobliżu Lower Barrakka Gardens[13]. Raport z połowy XIX wieku tak opisuje to miejsce[4]:

...wzniosły czworokątny budynek stojący na brzegu wzgórza ponad Grand Harbour. Jest odosobniony, ograniczony przez Strada St Ursula od frontu, mury obronne z tyłu, Strade St Christophoro oraz Pozzi po obu bokach. Składa się z trzech kondygnacji, zajmije równoboczny teren mierzący około 400 kroków w obwodzie.

Inne więzienia niewolników znajdowały się w Birgu oraz Senglei, oba zostały zburzone w XX wieku, podobnie jak więzienie w Valletcie[13].

Życie więzienne

Wewnętrzne podwórze budynku mieszkalnego
Blok mieszkalny

W więzieniu znajdowała się gospoda, gdzie więźniowie mogli kupować jedzenie i napoje, meczet dla muzułmańskich niewolników[13], oraz kaplica, pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i Świętego Krzyża, dla więźniów chrześcijan[14][15]. Część kompleksu była dostępna dla ogółu, niektórzy więźniowie prowadzili tam zakłady fryzjerskie i inną działalność usługową[4].

Protokół sądowy z roku 1779 opisuje sytuację wewnątrz więzienia jako[4]:

...nikt nie mógłby twierdzić, że ma przyjaciela, wręcz przeciwnie, każdy jest wrogiem każdego, i zdrajcą każdego i wszystkich.

Więzienie było zarządzane przez Prodomo, który był jego gubernatorem; był rycerzem Zakonu św. Jana. Agozzini mieli bezpośrednią kontrolę nad więźniami, rozdzielając ich do pracy na galerach, kiedy carcerieri byli odpowiedzialni za rejestr więźniów oraz prawdopodobnie służyli jako strażnicy[4].

Przypisy

  1. ↑ Alfie Guillaumier: Bliet u Rħula Maltin. T. 2. Klabb Kotba Maltin, 2005, s. 935. ISBN 99932-39-40-2. (malt.)
  2. ↑ a b Regimental Hospitals and Military Hospitals of the Malta Garrison (ang.). maltaramc.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  3. ↑ Leonard Mahoney: 5000 Years of Architecture in Malta. Valletta Pub., 1996, s. 313. ISBN 978-99909-58-15-7. (ang.)
  4. ↑ a b c d e f David Borg-Muscat. Prison life in Malta in the 18th century – Valletta's Gran Prigione. „Storja”, s. 42–51, 2001 (ang.). [zarchiwizowane z adresu 2016-04-16]. 
  5. ↑ The Water Supply of the Maltese Islands. „Archivum Melitense”. VII (1), s. 8, 1922. Malta Historical and Scientific Society (ang.). [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04]. 
  6. ↑ Charles Savona-Ventura: Knight Hospitaller Medicine in Malta [1530-1798]. Malta: 2015, s. 98–99. ISBN 978-1-326-48222-0. (ang.)
  7. ↑ Sandro Sciberras: Maltese History – E. The Decline of the Order of St John In the 18th Century (ang.). St. Benedict College. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-26)].
  8. ↑ a b Victor F. Denaro. Still more houses in Valletta. „Melita Historica”. 3 (3), s. 54, 1963 (ang.). [zarchiwizowane z adresu 2016-03-02]. 
  9. ↑ Explosion Polverista Vittoriosa (ang.). Medical Officers of the Malta Garrison. [dostęp 2017-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-22)].
  10. ↑ Joseph Cassar Pullicino. The Order of St. John in Maltese folk-memory. „Scientia”. 15 (4), s. 159, 10-12.1949 (ang.). [zarchiwizowane z adresu 2016-04-17]. 
  11. ↑ Protection of Antiquities Regulations 21st November, 1932 Government Notice 402 of 1932, as Amended by Government Notices 127 of 1935 and 338 of 1939. (ang.). Malta Environment and Planning Authority.
  12. ↑ Joseph Bonnici, Michael Cassar: A Chronicle of Twentieth Century Malta. Book Distributors Limited, 2004, s. 199. ISBN 978-99909-72-27-6. (ang.)
  13. ↑ a b c George Cini: Horrible torture on streets of Valletta (ang.). W: Times of Malta [on-line]. 2002-06-10. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].
  14. ↑ [Malta illustrata ovvero Descrizione di Malta. T. 2. s. 343. (wł.)
  15. ↑ John Scerri: Valletta (ang.). malta-canada.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
Valletta
Historia
Architektura
Ulice i place
Fortyfikacje
Kościoły
Pałace
Muzea
Pomniki
Ogrody
Inne
Sport
Inne

Insigne Valettae.svg

  • † Zburzone / Rozebrane / Ruiny

Media użyte na tej stronie

Insigne Valettae.svg
Autor: Ssolbergj, Licencja: CC BY-SA 4.0
The coat of arms of Valetta
Flats Valletta.jpg
Autor: Continentaleurope, Licencja: CC BY-SA 4.0
Blok mieszkalny, Valletta, Malta
La Fontana Nuova, Valletta, Grand Harbour, 1664.jpg
La Fontana Nuova (Neptune’s Fountain) in Valletta's Grand Harbour in 1664. 17th-century view of Valletta's Grand Harbour, Malta, 1664, W. Schellinks, graphite pencil, brown ink, sepia wash
Die Gartenlaube (1874) b 101.jpg
caption: "Ansicht von La Valetta auf Malta."
Malta - Valletta - Triq il-Lanca+Triq il-Mediterran+Siege Bell War memorial+Lower Barrakka Gardens (MSTHC) 01 ies.jpg
Autor: Frank Vincentz, Licencja: CC BY-SA 3.0
View from a Malta sightseeing two harbours cruise boat to Triq il-Mediterran, Triq il-Lanċa, Lower Barrakka Gardens, and Siege Bell War memorial in Valletta, Malta
Large block of flats.jpg
Autor: Continentaleurope, Licencja: CC BY-SA 4.0
Podwórze w bloku mieszkalnym, Valletta, Malta
Flag of Malta (1943–1964).svg
Flag of Malta from 1943 to 1964