Wiślisko pod kopcem

Wiślisko pod kopcem

Widok na kopiec i południową część wiśliska
użytek ekologiczny
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Położenie	gmina Baranów Sandomierski
Mezoregion	Nizina Nadwiślańska
Data utworzenia	26.11.2019
Akt prawny	Uchwała nr XV/118/19 Rady Miejskiej w Baranowie Sandomierskim z dnia 26 listopada 2019 r. w sprawie ustanowienia użytku ekologicznego "Wiślisko pod kopcem"
Powierzchnia	2 ha
Położenie na mapie gminy Baranów Sandomierski Wiślisko pod kopcem
Położenie na mapie Polski Wiślisko pod kopcem
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Wiślisko pod kopcem
Położenie na mapie powiatu tarnobrzeskiego Wiślisko pod kopcem
50°28′58″N 21°30′36″E/50,482778 21,510000
Strona internetowa

Wiślisko pod kopcem – starorzecze Wisły w Dymitrowie Dużym, w 2019 r. objęte ochroną w formie użytku ekologicznego^[1]. Starorzecze położone jest na dawnej terasie zalewowej Wisły, obecnie odciętej od rzeki obwałowaniami. Użytek ekologiczny obejmujący starorzecze wraz z zadrzewieniami na brzegach o łącznej powierzchni 2 ha powołano z inicjatywy Podkarpackiego Towarzystwa Przyrodników Wolne Rzeki^[2].

Walory przyrodnicze

W celu utworzenia użytku ekologicznego i objęcia ochroną wiśliska wiosną 2019 r. przeprowadzono inwentaryzację przyrodniczą^[3], w ramach której stwierdzono występowanie wymienionych niżej gatunków roślin i zwierząt na obszarze projektowanego użytku.

Flora

Roślinność wodną starorzecza stanowią zbiorowiska z klas: Lemnetea minoris reprezentowane przez gatunki takie jak rzęsa trójrowkowa, salwinia pływająca; Phragmitetea reprezentowane przez szuwar szerokopałkowy Typhetum latifoliae oraz Potametea reprezentowane przez zespół Hydrocharitetum morsus-ranae z dominującą osoką aloesowatą oraz charakterystycznym dla klasy gatunkiem owadożernym - pływaczem zawyczajnym/zachodnim z Polskiej Czerwonej Księgi Roślin. Poza tym stwierdzono m.in. kosaćca żółtego.

Brzegi starorzecza porośnięte są przez zarośla wierzbowe z wierzbą białą, wierzbą kruchą i wierzbą wiciową, olszę czarną, dąb szypułkowy oraz grusze i jabłonie. Całość stanowi siedlisko przyrodnicze 3150: Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion będące przedmiotem ochrony w całej Unii Europejskiej.

Fauna

W wiślisku licznie występują typowe dla starorzeczy ślimaki: błotniarka stawowa, wskazująca na dobrą jakość chemiczną wody i zatoczek rogowy. Wśród bezkręgowców stwierdzono także chrząszcza pływaka żółtobrzeżka. Zbiornik ten jest ważnym lokalnie miejscem rozrodu płazów, m.in. traszki grzebieniastej, grzebiuszki ziemnej, żaby moczarowej, żaby trawnej i żab zielonych. Na brzegach spotkać można przedstawicieli gadów: jaszczurkę zwinkę i zaskrońca.

Wśród ptaków stwierdzono poniższe gatunki: czajka, bocian biały, krzyżówka, sroka, sójka, trznadel, makolągwa, czyż, śmieszka, dzięciołek, dzięcioł zielony, grzywacz, skowronek, bogatka, czarnogłówka, modraszka, szczygieł, rudzik, piecuszek, pierwiosnek. Gromadę ssaków reprezentują borsuk i sarna.

Cel utworzenia użytku ekologicznego i zakres ochrony

Starorzecze to z uwagi na naturalną, nieużytkowaną roślinność stanowi ważne lokalnie centrum różnorodności biologicznej. Jest ono śródpolną enklawą dla organizmów wodnych i mokradłowych, m.in. płazów. Biorąc pod uwagę fakt, iż ekosystemy wód słodkich są najbardziej zagrożonymi ekosystemami w skali globalnej^[4], a płazy to najszybciej wymierająca grupa kręgowców, prawna ochrona miejsc takich jak to jest jedyną możliwością zahamowania wymierania w skali lokalnej.

Celem powołania użytku ekologicznego było zapewnienie ochrony ekosystemowi starorzecza, a więc zachowanie (bądź poprawa) aktualnych stosunków wodnych, niedopuszczenie do osuszenia i zagospodarowania terenu. W ramach ochrony należy zwracać szczególną uwagę na potencjalne zagrożenia wynikające z działalności człowieka, mogące negatywnie wpływać na środowisko starorzecza. Celowym dla ochrony obszaru działaniem zdaje się być przynajmniej częściowe przetamowanie rowu osuszającego starorzecze i zatrzymanie w nim większej ilości wody, a tym samym zmniejszenie tempa sukcesji roślinności. Poza możliwością budowy zastawki na rowie, użytek powinien być objęty ochroną bierną.

Wiosną 2020 przeprowadzono społeczne sprzątanie użytku ekologicznego^[5].

W czerwcu 2021 roku na terenie użytku ekologicznego powstały tablice edukacyjne poświęcone walorom przyrodniczym starorzecza oraz historii kopca w Dymitrowie Dużym^[6].

Historia kopca

Kopiec o wysokości ok. 10 m górujący nad starorzeczem został usypany w 2009 r. w miejscu, w którym od XIII w. istniał kościół. Ruiny kościoła zostały zniszczone przez wezbrania Wisły i awulsję koryta rzeki^[7]. Z kopca rozciąga się widok na okoliczne wsie, pola i dolinę Wisły.

Zobacz też

• Stawy Krasiczyńskie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Użytek ekologiczny Wiślisko pod kopcem. W: Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2020-12-02].