Wiadukt kolejowy w Krakowie-Grzegórzkach

Wiadukt kolejowy w Grzegórzkach

Wiadukt widziany od strony ul. Józefa Dietla (stan na 2008)
Długość całkowita	98,6 m
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
Podstawowe dane
Przeszkoda	do 1880 stare koryto Wisły
Długość	98 m
Szerokość: • całkowita	12 m
Liczba torów	2
Liczba przęseł	5
Rozpiętość przęseł	11
Data budowy	1854–1856 (most drewniany) 1861–1863
Data zburzenia	2022
Położenie na mapie Krakowa Wiadukt kolejowy w Grzegórzkach
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wiadukt kolejowy w Grzegórzkach
Położenie na mapie województwa małopolskiego Wiadukt kolejowy w Grzegórzkach
50°03′31″N 19°56′52″E/50,058611 19,947778

Wiadukt kolejowy w Grzegórzkach – most kolejowy w Krakowie nad ulicą Grzegórzecką i ulicą Dietla, pierwotnie na Starej Wiśle, ukończony w 1863 roku, a od 2. połowy XIX wieku po zasypaniu koryta rzeki, wiadukt. Rozebrany w styczniu 2022 roku, prowadzona jest jego rozbudowa i planowane odtworzenie^[1].

Historia

Został wybudowany w latach 1861–1863^[2] i oddany do użytku 23 listopada 1863 roku^[3] jako most kolejowy nad starym korytem Wisły przez spółkę Kolej Karola Ludwika na linii Kraków-Lwów. Zaprojektowany został przez krakowskiego architekta Leona Mikuckiego. Zastąpił on istniejący wówczas w tym miejscu od kilku lat most drewniany (wybudowany w latach 1854–1856). Obecnie prowadzi przez niego linia kolejowa nr 91 – wiadukt znajduje się między dworcem Kraków Główny, a przystankiem kolejowym Kraków Zabłocie.

Most ma 98 m długości i 12 m szerokości, został zbudowany dla linii kolejowej dwutorowej. Składa się z 5 przęseł (o wysokości 7 m i rozpiętości 11 m) opartych na kamiennych filarach oraz łukowych sklepień zbudowanych z cegły.

W latach 1878–1880, gdy zasypano dawne koryto Wisły, most stał się wiaduktem i pozostał nim do dziś. Jest jednym z najstarszych zachowanych mostów krakowskich. Po jego wschodniej stronie (od ul. Grzegórzeckiej) w kręgach nad filarami wciąż widnieją cyfry z datą jego otwarcia, a od strony ul. Józefa Dietla do lat 50. XX w. umieszczone były litery GKLB (oznaczające Galizische Karl Ludwig Bahn)^[4].

Wiadukt jest jednym z obiektów na trasie Krakowskiego Szlaku Techniki utworzonego 6 kwietnia 2006 r.^[5]

W ramach rozbudowy linii kolejowej między dworcem Kraków Główny, a przystankiem kolejowym Kraków Zabłocie wiadukt miał zostać przebudowany i poszerzony do czterech torów, zamiast dotychczasowych dwóch. Miało to być możliwe poprzez dobudowę konstrukcji żelbetowej nawiązującej stylistycznie do części historycznej. W sąsiedztwie wiaduktu ma powstać przystanek kolejowy Kraków Grzegórzki^[6]. Ostatecznie jednak most został skreślony z ewidencji zabytków decyzją ministerstwa kultury we wrześniu 2021 roku^[7] i wyburzony w styczniu 2022 roku^[8].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie mostu z lat 60/70. XIX w.
• Wiadukt kolejowy przy ul. Grzegórzeckiej w Krakowie. XIX-wieczny symbol rozwoju miasta