Widłoząb kędzierzawy

Widłoząb kędzierzawy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadamchy
Klasaprątniki
Rządwidłozębowce
Rodzinawidłozębowate
Rodzajwidłoząb
Gatunekwidłoząb kędzierzawy
Nazwa systematyczna
Dicranum polysetum Sw.
Monthly Rev. 34: 538, 1801[3]
Synonimy
  • D. rugosum Hoffm. ex Brid.
  • D. undulatum Ehrh. ex F.Weber & D.Mohr[4]
Wygląd darni
Komórki blaszki liściowej

Widłoząb kędzierzawy (Dicranum polysetum Sw.) – gatunek mchu należący do rodziny widłozębowatych (Dicranaceae).

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w Europie, w Himalajach i na Syberii oraz w Ameryce Północnej. W Polsce gatunek pospolity na niżu, w górach rzadziej.

Morfologia

Darnie luźne, żółtozielone, nieco błyszczące. Mech ortotropowy o łodygach długości 6–12 cm, prawie do szczytu okrytych chwytnikami (na dole żółtobrązowymi, u góry jaśniejszymi). Liście odstające od łodygi, lancetowate, długości do 10 mm i szerokości 2 mm, w stanie suchym silnie poprzecznie pomarszczone. W górnej połowie liście ostro, głęboko piłkowane i lekko, sierpowato zgięte. Żebro nie dochodzi do szczytu liścia. Puszka jest silnie zgięta, cylindryczna z podłużnymi bruzdami. Wieczko z długim dzióbkiem, perystom pojedynczy z 16 ząbków podzielonych do połowy. Seta czerwonawa. Sporogony czasem występują po kilka na jednej łodydze. W Polsce sporogony pojawiają się rzadko. Zarodniki zielonawe, słabo brodawkowane.

Nazewnictwo

W polskiej literaturze gatunek ten znany jest także pod nazwami: widłoząb falisty[5] oraz widłoząb wieloszczecinkowy[6].

Ekologia

Żyje na kwaśnym piaszczystym podłożu w widnych borach sosnowych i na skałach.

Ochrona

Gatunek jest objęty w Polsce ochroną częściową od 2004 roku[7]. Status ochronny został utrzymany w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[8].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. ↑ B. Goffinet, W.R. Buck, Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2014-12-07] (ang.).
  3. ↑ Dicranum polysetum Sw. (ang.). W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2014-12-04].
  4. ↑ Ryszard Ochyra, Jan Żarnowiec, Halina Bednarek-Ochyra: Census catalogue of Polish mosses. Kraków: Polish Academy of Sciences. Institute of Botany, 2003. ISBN 83-85444-84-X.
  5. ↑ Bruno P. Kremer, Hermann Muhle, Janina Zielińska: Porosty, mchy, paprotniki. Warszawa: "Świat Książki", 1998, s. 138. ISBN 83-7227-061-9.
  6. ↑ Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico, 2003, s. 252. ISBN 83-7073-223-2.
  7. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
  8. ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 0 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin

Bibliografia

  • Bronisław Szafran: Mchy (Musci). T. I. Warszawa: PWN, 1957, s. 177.
  • Bruno P Kremer, Hermann Muhle, Janina Zielińska: Porosty, mchy, paprotniki. Warszawa: "Świat Książki", 1998, s. 138. ISBN 83-7227-061-9.
  • Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico, 2003, s. 252. ISBN 83-7073-223-2.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Dicranum polysetum.jpeg
Autor: Kristian Peters -- Fabelfroh 16:08, 2 October 2007 (UTC), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum lamina.jpeg
Autor: Kristian Peters -- Fabelfroh 16:09, 2 October 2007 (UTC), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Dicranum polysetum, Lamina, 400x