Widlicz Isslera

	Widlicz Isslera
	Widlicz Isslera
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	widłaki
Rząd	widłakowce
Rodzina	widłakowate
Rodzaj	widlicz
Gatunek	widlicz Isslera
	Nazwa systematyczna
	Diphasiastrum × issleri (Rouy) Holub; Preslia 47(2): 108 108 1975

Widlicz Isslera, widłak Isslera, (Diphasiastrum × issleri (Rouy) Holub) – gatunek rośliny z rodziny widłakowatych^[3]. Jest mieszańcem widlicza alpejskiego (D. alpinum) i spłaszczonego (D. complanatum)^[4].

Rozmieszczenie geograficzne

Największy ośrodek występowania znajduje się w górach Europy Środkowej oraz wschodnich regionów Europy Zachodniej. Ponadto występuje na rozproszonych stanowiskach w Austrii, Belgii, Czechach, Francji, Niemczech, Polsce, Węgrzech, Szwajcarii, w ukraińskich Karpatach, w niektórych miejscach na Wyspach Brytyjskich i na jednym stanowisku w Ameryce Północnej. Podawany jest także z trzech stanowisk na Kaukazie, Wschodniej Syberii i południowej części Półwyspu Kola, jednak nie ma pewności, czy nie chodzi tutaj o inne gatunki. W Polsce jest rzadki. Znany jest z kilkunastu stanowisk w Karkonoszach oraz w Karpatach Zachodnich: w Beskidzie Żywieckim (przełęcz Glinka, Butorówka, Babia Góra, przełęcz Brona, grzbiet między Izdebczyskami a Kościółkami, Szeroki Żleb), w Gorcach (Obidowa, dolina potoku Lepietnica, Bukowina Obidowska, Przełęcz Knurowska, Dolina Robowa koło Kowańca, dolina potoku Jamne), na północnym stoku Gubałówki i w Tatrach (w Kużnicach, na Toporowej Cyrhli i poniżej Niżniego Toporowego Stawu)^[5].

Morfologia

Łodyga: Pęd główny płożący się po powierzchni. Pędy nadziemne dychotomicznie rozgałęzione, do 12 cm wysokości^[5].
Liście: Liście brzuszne siedzące, równowąskie lub rozszerzone u nasady. Ich wolne części są równe ok. 4/5 długości międzywęźla^[5].
Kłosy zarodnionośne: Pojedyncze, siedzące lub na szypułkach o długości do 2,5 cm^[5].

Biologia i ekologia

Bylina, chamefit. Zarodniki dojrzewają w sierpniu i wrześniu. Gatunek rośnie głównie w bliźniczyskach, borówczyskach, murawach wysokogórskich i skrajach borów świerkowych^[5]. Liczba chromosomów 2n = 46^[5].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 1946 roku^[6]^[7].

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[8]: V (narażony na wyginięcie); 2016: CR (krytycznie zagrożony)^[9].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej czerwonej księgi roślin^[10]: CR (critical, krytycznie zagrożony).

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2017-01-29].
↑ Fred Rumsey, Chris Metherell, Hazel Metherell. Diphasiastrum × issleri (Lycopodiaceae) in England and Wales. „British & Irish Botany”. 3 (1), s. 33-51, 2021 (ang.). [dostęp 2021-09-16].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.
↑ Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 sierpnia 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych i z Ministrem Leśnictwa w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1946 r. nr 70, poz. 384).
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-29].

[Rumsey21-4] Fred Rumsey, Chris Metherell, Hazel Metherell. Diphasiastrum × issleri (Lycopodiaceae) in England and Wales. „British & Irish Botany”. 3 (1), s. 33-51, 2021 (ang.). [dostęp 2021-09-16].

[Kar-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[rozp2014-6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.

[rozp1946-7] Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 sierpnia 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych i z Ministrem Leśnictwa w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1946 r. nr 70, poz. 384).

[8] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[10] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne