Wieża. Jasny dzień
Gatunek | |
---|---|
Rok produkcji | |
Data premiery | 23 marca 2018 |
Kraj produkcji | |
Język | |
Czas trwania | 106 minut |
Reżyseria | |
Scenariusz | Jagoda Szelc |
Główne role | Anna Krotoska |
Muzyka | |
Zdjęcia | Przemysław Brynkiewicz |
Scenografia | Natalia Giza |
Kostiumy | Paulina Sieniarska |
Montaż | Anna Garncarczyk |
Produkcja | Marcin Malatyński |
Wytwórnia | Studio Filmowe Indeks |
Dystrybucja | |
Budżet | 2,3 mln zł |
Wieża. Jasny dzień – polski dramat filmowy z 2017 w reżyserii Jagody Szelc, nakręcony według autorskiego scenariusza. Tematem filmu jest starcie postaw tradycjonalistki Muli (Anna Krotoska) oraz jej siostry Kai (Małgorzata Szczerbowska), które rywalizują o prawo do wychowania Niny, biologicznej córki Kai (Laila Hennessy).
Za swój debiut reżyserski oraz scenariusz do Wieży Szelc otrzymała nagrody na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych i została uhonorowana Paszportem „Polityki”. Recenzenci filmu podkreślali wielokrotnie nawiązania do tradycji polskiego romantyzmu oraz dorobku dzieł takich europejskich twórców jak Lars von Trier i Jorgos Lantimos.
Fabuła
Z okazji pierwszej komunii świętej dziewczynki o imieniu Nina jej rodzice Mula i Michał zapraszają rodzinę do domu w Kotlinie Kłodzkiej. Niedługo dołącza do nich rodzeństwo Muli – siostra Kaja oraz brat Andrzej z żoną Anną i dziećmi. Okazuje się, że to Kaja jest biologiczną matką Niny, która po urodzeniu dziecka zniknęła na kilka lat, a wychowaniem jej córki zajęła się Mula, która dba również o chorą matkę. Zapracowana Mula ma żal do siostry, a zarazem boi się, że jej obecność może zniszczyć jej relację z Niną. Po przyjeździe gości następuje szereg irracjonalnych wydarzeń – matka sióstr wraca do zdrowia, a Nina nie chce przystępować do komunii[1].
Obsada aktorska
Źródło: Filmpolski.pl[2]
- Anna Krotoska – Mula
- Małgorzata Szczerbowska – Kaja, siostra Muli
- Anna Zubrzycka – Ada, matka Muli, Kai i Andrzeja
- Dorota Łukasiewicz-Kwietniewska – Anna, żona Andrzeja
- Rafał Kwietniewski – Andrzej, brat Muli
- Rafał Cieluch – Michał, mąż Muli
- Laila Hennessy – Nina
- Ida Kwietniewska – Dusia, córka Anny i Andrzeja
- Igor Kwietniewski – Igor, syn Anny i Andrzeja
- Artur Krajewski – ksiądz
- Bogusława Sztencel – pani Wanda
- Mohammed Almughanni – uchodźca
- Jędrzej Wielecki – pielgrzym
- Miłosz Karbownik – pielgrzym
- Mikołaj Chroboczek – pielgrzym
- Maciej Miszczak – pielgrzym
- Monika Strzelczyk – kobieta
- Hanna Misiak – kobieta
- Joanna Nowicka-Zagrajek – kobieta
- Joanna Łużny – kobieta
- Arkadiusz Zagrajek – mężczyzna
- Alicja Pachowicz – jasnowłosa dziewczynka
Produkcja
Za produkcję Wieży. Jasnego dnia odpowiadało Studio Filmowe Indeks, powołane przez ówczesnego rektora Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi, Mariusza Grzegorzka. Stworzenie Indeksu miało pomóc przyszłym absolwentom szkoły w stworzeniu niekomercyjnego, autorskiego debiutu. Jedną ze studentek PWSFTviT, które skorzystały na powołaniu studia, była Jagoda Szelc[3]. Tworząc swój pełnometrażowy debiut, Szelc planowała, iż Wieża będzie protest songiem skierowanym przeciwko destrukcyjnym ambicjom człowieka:
W skali mikro opowiada o kryzysie rodziny, jednak w skali makro to historia o obsesji kontroli: codziennej pogoni, postrzeganiu ambicji jako wartości pozytywnej, a także przekonaniu, że miłość można posiadać na własność. Ten zespół cech to coś, co stoi w jawnej opozycji do naszej natury; jest jakimś zaprzeczeniem pierwotnej postawy „let it go”[3].
Na potrzeby prac nad filmem Szelc zamierzała przyjąć poetykę naturalistyczną, w związku z czym zrezygnowała z profesjonalnej obsady aktorskiej: „Chciałam, żeby to byli ludzie w pewnym sensie nieznani, którzy by byli bardzo wiarygodni”[4]. Dlatego też w Wieży w głównych rolach pojawili się naturszczycy Anna Krotoska i Małgorzata Szczerbowska, zachwycone metodą pracy przyjętą przez Szelc. Krotoska opowiadała, że udział w filmie to „najpiękniejsza praca, jaką do tej pory wykonałam”[5].
Zdjęcia do Wieży zrealizował Przemysław Brynkiewicz. Okres zdjęciowy rozpoczął się 23 maja 2016. Materiał kręcono w Kotlinie Kłodzkiej[2]. Łączny budżet filmu wyniósł około 2,3 miliona złotych, z czego kwotę niemal 1,5 miliona złotych pokrył Polski Instytut Sztuki Filmowej[6]. Film został ukończony w 2017 roku po montażu dokonanym przez Annę Garncarczyk[2], po czym trafił do obiegu festiwalowego. 19 września 2017 film Szelc został pokazany na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni[7]. Premiera Wieży w kinach miała miejsce 23 marca 2018[2].
Odbiór
Frekwencja kinowa
W polskich kinach odnotowano niską frekwencję widzów podczas seansów filmu Wieża. Jasny dzień. Wedle szacunków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej film obejrzało nieco ponad 23 tysiące widzów[8].
Recepcja krytyczna w Polsce
Wieża. Jasny dzień została na ogół pozytywnie przyjęta przez krytyków. Jakub Popielecki z portalu Filmweb przekonywał, że „Szelc porywa się na opowieść o kondycji ludzkiej. Horror jest tu przede wszystkim horrorem egzystencji, tragedią niewygodnego rozkroku, w jakim tkwi człowiek”[9]. Popieleckiemu nasunęły się porównania Wieży z Antychrystem Larsa von Triera oraz kinem Mariusza Grzegorzka[9]. Łukasz Maciejewski twierdził, że film Szelc „spodobałby się Marii Janion” dzięki ustawicznym nawiązaniom do polskiego romantyzmu[10], aczkolwiek wychwycił też aluzje do filmów Jorgosa Lantimosa oraz starogreckiego mitu o Medei[10]. Grzegorz Fortuna junior na łamach „Kina” rozwijał interpretację w duchu romantycznym, twierdząc, iż „Jagoda Szelc sięga do przepastnej szafy słowiańskiego folkloru” i przywraca zapomnianą postać „szeptuchy, która nie jest postacią negatywną i wrogą, ale ambiwalentną i ulotną”[11]. Fortuna dowodził ponadto, że w Wieży „apokalipsa nie wiąże się […] z buntem maszyn, wybuchem bomb jądrowych i wszechobecnym radioaktywnym pyłem, ale z powrotem do szamaństwa; do czegoś pierwotnego, tajemniczego, wypychanego ze zbiorowej świadomości”[11].
Piotr Mirski w recenzji dla „Dwutygodnika” uważał, iż film Jagody Szelc jest antytezą dzieła Krzysztofa Skoniecznego Hardkor Disko: „O ile Hardkor Disko stanowi zaledwie zlepek buńczucznych haseł, klisz i efekciarskich chwytów, to Wieża. Jasny dzień może służyć za wzór młodego, radykalnego kina artystycznego”[12]. Jarosław Kowal z portalu Film.org.pl doceniał dojrzałość debiutu Szelc i dowodził, że Wieża jest filmem na pograniczu wielu gatunków: „Szelc tworzy ponad gatunkami, na pograniczu świata rzeczywistego oraz metafizyki, ale zamiast podsycać konflikt, po prostu zauważa ich istnienie, a już na pewno nie namaszcza któregokolwiek na lepszy od drugiego”[13].
Łukasz Adamski z portalu wPolityce.pl zwrócił uwagę na problematyczną wymowę Wieży: „Nie tylko stylistycznie jest to kino przeznaczone dla wąskiego grona widzów, ale również jego wymowa jest bardzo niepokojąca”[14]. Zdaniem Adamskiego film przekonuje, że współczesnym, zeświecczonym Polakom w obliczu braku Boga pozostaje „gęsty las i oddanie pokłonu innemu bóstwu”[14]. Zdaniem Adriana Luzara z portalu Interia film Szelc cechuje się stylem „nieuporządkowanym, nieco kulawym, zderzającym zbyt gorliwy, dokumentalny realizm i sceny niczym z filmów Xaviera Dolana”[15].
Recepcja krytyczna za granicą
Wieża zwróciła też uwagę zagranicznych krytyków. Sarah Ward z brytyjskiego magazynu „Screen” wytypowała film Jagody Szelc jako jeden z dziesięciu kobiecych utworów do obejrzenia w 2018[16]. Jednakże Neil Young z pisma „Hollywood Reporter” ocenił Wieżę negatywnie, twierdząc, iż choć w filmie „widać przebłyski talentu na różnych frontach”, ostatecznie jest on „pustą powtórką z utartych stylistycznych tropów”[17]. Ben Sachs z pisma „Chicago Reader” porównał debiut Szelc do innych kobiecych dzieł: Bagna (2001) Lucresi Martel oraz Cudów (2014) Alice Rohrwacher, ale zaznaczył, że u Jagody Szelc „brakuje humoru i współczucia, jakie cechują inne filmy. Perspektywa Szelc jest tak pesymistyczna i mroczna, że często można odnieść wrażenie, iż jest to film grozy, a przytłaczająco upiorna muzyka i efekty dźwiękowe potęgują to skojarzenie”[18].
Nagrody
Rok | Festiwal/organizator | Nagroda | Odbiorca | Wynik |
---|---|---|---|---|
2017 | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Nagroda za debiut reżyserski lub drugi film | Jagoda Szelc | Wygrana[19] |
Nagroda za scenariusz | Jagoda Szelc | Wygrana[19] | ||
Nagroda Onetu „Odkrycie Festiwalu” | Jagoda Szelc | Wygrana[19] | ||
Festiwal Aktorstwa Filmowego im. Tadeusza Szymkowa | Złoty Szczeniak za drugoplanową kreację aktorską kobiecą | Małgorzata Szczerbowska | Wygrana[20] | |
2018 | Tygodnik „Polityka” | Paszport „Polityki” | Jagoda Szelc | Wygrana[21] |
Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego „Off Camera” | Krakowska Nagroda Filmowa w Konkursie Głównym „Wytyczanie drogi” | Wygrana[22] | ||
Festiwal Filmu Polskiego „FilmPolska” w Berlinie | Nagroda Jury | Wygrana[23] | ||
Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych „Młodzi i Film” w Koszalinie | Nagroda za scenariusz | Jagoda Szelc | Wygrana[2] | |
Mammoth Lakes Film Festival | Nagroda Główna | Wygrana[2] | ||
Festiwal „KinoPolska” w Paryżu | Wyróżnienie Specjalne | Wygrana[2] | ||
2019 | Polska Akademia Filmowa | Orzeł za odkrycie roku | Jagoda Szelc | Nominacja[2] |
Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna w Łodzi | Nagroda im. Andrzeja Munka | Jagoda Szelc | Wygrana[2] |
Przypisy
- ↑ Robert Birkholc , Wieża. Jasny dzień (2017), Edukacja Filmowa [dostęp 2022-02-27] .
- ↑ a b c d e f g h i Wieża. Jasny dzień w bazie filmpolski.pl
- ↑ a b Mateusz Demski , Dawid Dróżdż , „Nie mam zamiaru już niczego udawać”. wywiad z Jagodą Szelc, Ekrany, 27 marca 2018 [dostęp 2022-02-27] .
- ↑ Joanna Szaszewska , Jagoda Szelc: „Wieża. Jasny dzień” to moja krytyka religijności. Chrześcijaństwo nie wyrabia się na zakręcie, Gazeta.pl, 18 marca 2018 [dostęp 2022-02-27] (pol.).
- ↑ Joanna Szaszewska , Anna Krotoska o ''Wieży. Jasny dzień'': Powiedziałam „tak” nie czytając scenariusza. Później się przestraszyłam, Gazeta.pl, 20 marca 2018 [dostęp 2022-02-27] (pol.).
- ↑ Lista filmów ukończonych i dofinansowanych przez PISF wraz z wykazem kwot dofinansowania, Polski Instytut Sztuki Filmowej, 2017 [dostęp 2022-02-27] .
- ↑ Wieża. Jasny dzień – premierowo – w Gdyni! – Newsy | Szkoła Filmowa w Łodzi, www.filmschool.lodz.pl [dostęp 2022-02-27] .
- ↑ Milena Le Viet-Błaszczyk , Use of Social Media in Polish Film Industry Marketing, [w:] Andrzej Jaki, Bernard Ziębicki (red.), Knowledge – Economy – Society. External and Internal Determinants of Modern Business Management, Toruń: Dom Organizatora, 2020, s. 202 .
- ↑ a b Jakub Popielecki , Co to będzie, co to będzie, Filmweb, 2017 [dostęp 2022-02-27] (pol.).
- ↑ a b Łukasz Maciejewski , „Wieża. Jasny dzień”: Medea zombie, Onet Kultura, 20 marca 2018 [dostęp 2022-02-27] (pol.).
- ↑ a b Grzegorz Fortuna jr., Wieża. Jasny dzień, „Kino”, marzec 2018, s. 73–74 .
- ↑ Piotr Mirski , Pogański świt, Dwutygodnik.com, marzec 2018 [dostęp 2022-02-27] (pol.).
- ↑ Jarosław Kowal , Wieża. Jasny dzień. Debiut ponad gatunkami, film.org.pl, 23 marca 2018 [dostęp 2022-02-27] (pol.).
- ↑ a b Łukasz Adamski , „Wieża. Jasny dzień”. Wiedźma kontra umierająca religia, wPolityce.pl, 22 marca 2018 [dostęp 2022-02-27] .
- ↑ Adrian Luzar , „Wieża. Jasny dzień” [recenzja]: Ciemno, prawie noc, Interia.pl, 19 września 2017 [dostęp 2022-02-27] (pol.).
- ↑ Sarah Ward , Sydney Film Festival picks 10 female directors to watch in 2018, „Screen International”, 5 czerwca 2018 [dostęp 2022-02-28] .
- ↑ Neil Young , ‘Tower. A Bright Day’ (‘Wieza. Jasny dzien’): Film Review | Berlin 2018, The Hollywood Reporter, 19 lutego 2018 [dostęp 2022-02-28] (ang.).
- ↑ Ben Sachs , Tower. A Bright Day., Chicago Reader, 7 marca 2019 [dostęp 2022-02-28] (ang.).
- ↑ a b c Festiwal w Gdyni. Złote Lwy dla ‘Cichej nocy’, ‘Wieża. Jasny dzień’ najlepszym debiutem. To był festiwal młodych, świetnych twórców, „wyborcza.pl” [dostęp 2018-05-18] (pol.).
- ↑ 6. FAF 2017, Festiwal Aktorstwa Filmowego, 2017 [dostęp 2022-02-27] (pol.).
- ↑ Małgorzata Wieliczko , Paszporty Polityki 2017, Jagoda Szelc z nagrodą w kategorii Film | www.wroclaw.pl, „www.wroclaw.pl” [dostęp 2018-05-18] (pol.).
- ↑ Aleksandra Suława , „Wieża. Jasny dzień” Jagody Szelc zwycięzcą 11. edycji festiwalu Netia Off Camera, „Głos Szczeciński”, 5 maja 2018 [dostęp 2018-05-18] (pol.).
- ↑ Berlinale 2018: „Wieża. Jasny dzień” zachwyca zagranicznych krytyków, „Onet Kultura”, 17 lutego 2018 [dostęp 2018-05-18] (pol.).
Linki zewnętrzne
- Wieża. Jasny dzień w bazie filmpolski.pl
- Wieża. Jasny dzień w bazie Filmweb
Media użyte na tej stronie
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jagoda Szelc podczas Festiwalu Góry Literatury, 15.07.2018