Wieża Więzienna w Gdańsku

Wieża Więzienna w Gdańsku

nr rej. 334 z 1 września 1969[1]
Państwo	Polska
Miejscowość	Gdańsk
Typ budynku	wieża
Ukończenie budowy	XIV w.
Ważniejsze przebudowy	1594
Położenie na mapie Gdańska Wieża Więzienna w Gdańsku
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wieża Więzienna w Gdańsku
Położenie na mapie województwa pomorskiego Wieża Więzienna w Gdańsku
54°20′59″N 18°38′49″E/54,349722 18,646944

Wieża Więzienna (niem. Stockturm) – powstała jako element średniowiecznego obwarowania Głównego Miasta w Gdańsku. Razem z Katownią i łączącą je tzw. Szyją stanowi zespół przedbramia (barbakan) ul. Długiej.

Historia

Wieża Więzienna, 1687

Pręgierz

Wieża Więzienna, 2018; w tle Forum Gdańsk

Fundamenty Wieży Więziennej pochodzą z początku XIV wieku. Pierwszy etap budowy jest dziełem budowniczego miejskiego, Henryka Ungeradina. Wzniósł on przed Bramą Długouliczną wieżę z ostrołukowym przejazdem i prostokątnym dziedzińcem. Kolejne nadbudowy pochodzą z lat 1379–1382 i 1416–1418. Najwyższą kondygnację z arkadami o kształcie „oślego grzbietu” wzniósł Henryk Hetzel. Michał Enkinger zwieńczył wieżę dachem namiotowym i czterema smukłymi wieżyczkami narożnymi. Dach ten spłonął w roku 1577 podczas oblężenia Gdańska przez wojska Stefana Batorego.

W roku 1594 Antoni van Obberghen przebudował wieżę, wieńcząc ją barokowym hełmem. Gdy w roku 1604 wieża straciła swoje znaczenie jako element fortyfikacji Gdańska, przeznaczono ją wraz z Katownią i Szyją na więzienie. Na wschodniej elewacji Wieży Więziennej umieszczono pręgierz, miejsce wielu egzekucji.

Wieża Więzienna jest użytkowana przez Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, które przeprowadziło prace konserwatorskie i dokończyło odbudowę wieży po zniszczeniach wojennych (spaleniu uległ dach).

Od czerwca 2006 roku w zespole przedbramia (tj. Wieży Więziennej i Katowni) działało Muzeum Bursztynu. Po jego przeniesieniu w 2021 roku do Wielkiego Młyna, pozostawiona przestrzeń wystawiennicza została zajęta przez Muzeum Odbudowy Gdańska^[2].

Przypisy

Bibliografia

• Otto Kloeppel, Das Stadtbild von Danzig in 3 Jahrhunderten seiner großen Geschichte, Gdańsk 1937.

Linki zewnętrzne

• Gotycka Wieża Więzienna
• Pręgierz na Wieży Więziennej
• Archiwalne widoki wieży w bibliotece Polona