Wieża Woka
 nr rej. 477/58 z 10.10.1958 | |
_ID_628462.jpg) Wieża Woka (2018) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | Plac Zamkowy |
| Typ budynku | wieża zamkowa |
| Styl architektoniczny | |
| Wysokość całkowita | 41 m |
| Rozpoczęcie budowy | 1255 |
| Ukończenie budowy | XIII wiek |
| Ważniejsze przebudowy | 1837 |
| Właściciel | |
Położenie na mapie Prudnika  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
Położenie na mapie gminy Prudnik _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Prudnik") | |
 50°19′22,706″N 17°34′42,196″E/50,322974 17,578388 | |
Wieża Woka – wieża widokowa, najstarszy zabytek Prudnika, najstarsza wieża zamkowa na Górnym Śląsku[1] i najstarsza prywatna budowla obronna na terenie Polski[2][3][4]. Znajduje się na terenie Starego Miasta, na Placu Zamkowym. Jest jedyną pozostałością po zamku w Prudniku.
Historia
Zamek gotycki w zakolu rzeki Prudnik został wzniesiony w XIII-wieku z inicjatywy czeskiego szlachcica Woka z Rożemberka, który jest uważany za założyciela Prudnika. Początkowo była nazywana Wieżą Pogańską[5]. Wieża w pełniła funkcję miejsca ostatecznej obrony, gdyż grube ściany i wejście do wnętrza wieży na wysokości 12,5 m czyniły z niej miejsce nie do zdobycia. Oprócz tego pełniła też funkcje więzienne, a także służyła jako magazyn żywności i zbrojownia[1].
Inna wersja powstania wieży[6], obalona przez Augustina Weltzla w XIX w. mówi, że drewniany zamek Wogendrüssel założyli ok. 1000 roku templariusze co jest ewidentną nieprawdą, gdyż zakon powstał dopiero w 1118 roku. W XIX w. wieża miała być rozebrana, ale gdy pruski oficer dowiedział się o jej pochodzeniu, kazał ją zostawić.
Podczas pożaru 27 sierpnia 1806 roku spłonął cały zamek oprócz wieży[7]. Na miejscu nieistniejącego zamku w 1837 wzniesiono kompleks stajni garnizonowych[8][5].
W 2009 Wieża Woka została gruntownie odrestaurowana przez gminę Prudnik. Obecnie pełni rolę punktu widokowego[8], którym zarządza Muzeum Ziemi Prudnickiej[2][9].
Architektura
_(2).jpg)
_(1).jpg)
Wieża Woka jest wieżą cylindryczną. Jej mury zostały zbudowane z kamieni szarogłazu, pozyskiwanego w kamieniołomach w niedalekich Górach Opawskich[10]. W zwieńczeniu ośmioboczna, zamknięta drewnianym gankiem i ostrosłupowym dachem. Na jednej z wyższych kondygnacji od strony północnej znajduje się otwór drzwiowy w kamiennym obramieniu[8].
Była to wieża ostatecznej obrony pozwalająca zamieszkiwać w niej przez niedługi czas i przetrwać oblężenie zamku, lecz niedostosowana do rezydowania w niej na stałe. Było to utrudniane przez grube i zimne mury, brak okien, wysokie położenie wejścia i brak wygodnego pomieszczenia. U podstawy ma kształt cylindra o średnicy około 12,5 m. Jej mury osiągają grubość od 4 do 5 m na poziomie fundamentowania, natomiast jej góra jest ośmioboczna. Wewnątrz cylindra mieścił się loch o średnicy 2 m i wysokości 13 m. Otwór do niego znajdował się na górze w sklepieniu nad lochem. Powyżej znajdowały się dwa pomieszczenia oddzielone stropami belkowymi[11].
Galeria
Zamek Woka (Wogendrüssel) w XVIII wieku
Plac Zamkowy w Prudniku (1920)
Makieta prudnickiego zamku znajdująca się przed Wieżą Woka (2018)
Wieża Woka przed remontem (2007)
Wieża Woka podczas remontu (2009)
Przypisy
- ↑ a b Wieża Woka – Prudnik – Informator turystyczny, noclegi – www.sudety.info.pl, www.sudety.info.pl [dostęp 2019-04-28].
- ↑ a b Wieża Woka – Muzeum Ziemi Prudnickiej, www.muzeumprudnik.pl [dostęp 2019-04-28].
- ↑ Jan Poniatyszyn, Prudnik: zamknięto Wieżę Woka, Radio Opole, 10 maja 2018 [dostęp 2021-05-15] (pol.).
- ↑ Wojciech Góra, Prudnik - Wieża Woka - Nasze Sudety, naszesudety.pl [dostęp 2021-05-15].
- ↑ a b Prudnik – Wieża Woka, Górny Śląsk – ciekawe obiekty – warto zobaczyć [dostęp 2019-04-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-28] (pol.).
- ↑ Prądnik, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 27.
- ↑ KOMENDA POWITOWA PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ W PRUDNIKU – Historia, prudnikstraz.pl.tl [dostęp 2019-04-28].
- ↑ a b c Wieża zamkowa, wieża Woka, Prudnik – Zabytek.pl, zabytek.pl [dostęp 2019-04-28] (pol.).
- ↑ Wieża Woka – Zakres „Wieże i punkty obserwacyjne” – Slezsko bez hranic, www.silesiatourism.com [dostęp 2018-03-29].
- ↑ Andrzej Dereń, Tygodnik Prudnicki – Fakty i mity o Wieży Woka, www.tygodnikprudnicki.pl, 21 października 2009 [dostęp 2019-07-03].
- ↑ Anna Chodkowska, Małgorzata Chorowska: Wirtualna rekonstrukcja średniowiecznego zamku w Prudniku. 2019. (pol. • ang.).
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.2778 N
- S: 49.942 N
- W: 16.8461 E
- E: 18.8073 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: ElCet, Licencja: CC BY-SA 4.0
Prudnik, makieta prudnickiego zamku przed Wieżą Woka.
Klasztor Bonifratrów i Wieża Woka w Prudniku.
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map gmina Prudnik, Polnad.
Autor: Sławomir Milejski, Licencja: CC BY 3.0
Prudnik, wieża zamkowa, XIII/XIV, XV
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Prudnik County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.56 N
- S: 50.25 N
- W: 17.43 E
- E: 18.06 E
.jpg)
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Prudnik, Zamkowa Wieża Woka przed remontem (zabytek nr rejestr. A/477).
Zamek w Prudniku