Wieża Ziębicka w Nysie
nr rej. 171/55 z 12 września 1955 | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny | |
Kondygnacje | 4 |
Ukończenie budowy | |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
50°28′27,87″N 17°19′50,80″E/50,474408 17,330778 |
Wieża Ziębicka (Wieża Bramy Ziębickiej, niem. Münsterberger Turm) – jedna z dwóch zachowanych średniowiecznych wież bramnych w murach obronnych Nysy.
Historia
Wieża została zbudowana wraz z murami warownymi w połowie XIV wieku, za czasów biskupa Przecława z Pogorzeli. Ten średniowieczny obwód umocnień obejmował 4 bramy i 28 baszt. Zbudowane wówczas mury miejskie były zbliżone wyglądem, choć większe od tych, jakie do obecnych czasów zachowały się w pobliskim Paczkowie. Biegły wzdłuż dzisiejszych plantów otaczających stare miasto, zaopatrzone zostały w baszty przybramne oraz wykusze. Wokół nich istniał także drugi mur zewnętrzny, o czym świadczy wzmianka o międzymurzu z 1414.
Wieża Bramy Ziębickiej to czworoboczna, gotycka budowla wzniesiona w roku 1350. Mimo upływu czasu prawie nie zatraciła swych cech stylowych. W okresie renesansu w XVI i XVII wieku została częściowo przebudowana i podwyższona, a w XIX wieku odnowiona i ponownie nadbudowana.
Dziś Wieża Ziębicka stoi samotnie, gdyż w XIX wieku rozebrano stare mury miejskie, aby połączyć zamknięte śródmieście z nowymi dzielnicami. Część dawnych fortyfikacji pozostała przy Dworze Biskupim, obok obecnego budynku głównego PWSZ i przy Bramie Wrocławskiej. Obecnie wieża jest dostępna sezonowo dla zwiedzających. Ze względu na swe położenie w centrum Nysy stanowi dobry punkt widokowy, z którego można oglądać panoramę miasta.
Architektura
Czterokondygnacyjna wieża wybudowana ze zwykłej cegły z dodatkiem ciemniejszej zendrówki w wątku polskim, tworzących razem deseń o charakterze dekoracyjnym. Na ścianach zewnętrznych znajdują się regularne kwadratowe otwory. Są to pozostałości po zbutwiałych drewnianych belkach, które pełniły funkcję rusztowania w czasie budowy wieży.
Najwyższa kondygnacja, znacznie węższa od pozostałych, posiada zwieńczenie w formie ozdobnego krenelaża. Obiega ją ganek o murowanym parapecie ze stylizowanymi strzelnicami kluczowymi.
W górnej części ścian kondygnacji dolnej (z wyjątkiem elewacji południowej) znajdują się po cztery prostokątne płyciny o podziałach krzyżowych zdwojonych. W górnych kondygnacjach okienka prostokątne i zamknięte ostrołukowo.
Wieża stanowiła samodzielny ośrodek obrony, dostępny jedynie z wysokości korony murów miejskich, na poziomie drugiej kondygnacji, gdzie zachował się zamurowany otwór wejściowy. Poniżej widoczne są kamienne konsole (kroksztyny), stanowiące niegdyś podstawę drewnianego pomostu.
Obecne wejście w przyziemiu wieży pochodzi z nowszych czasów. We wnęce nad tym wejściem umieszczono w 1922 kamienną renesansową figurę lwa, wykonaną przypuszczalnie w drugiej połowie XVI wieku. Zgodnie z tradycyjnym przekazem rzeźba ta miałaby stanowić zdobycz z wyprawy wojennej mieszczan nyskich do Ziębic w 1489.
Zobacz też
Bibliografia
- Marek Sikorski: Nysa. Skarby sztuki i osobliwości, 1999, wyd. Silesiapress, ISBN 83-909213-0-8.
- J. Daniel, I. Zielonka: Nysa-przystanek wędrowca, 2004, wyd. Inserat, ISBN 83-912169-1-8.
- Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. VII, Województwo opolskie, z. 9, Powiat nyski, Warszawa 1963.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.2778 N
- S: 49.942 N
- W: 16.8461 E
- E: 18.8073 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor:
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Nysa County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.68 N
- S: 50.24 N
- W: 16.88 E
- E: 17.77 E
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Nysa, Brama Ziębicka, 1350, XVI
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Nysa, Brama Ziębicka, 1350, XVI
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Nysa (gmina), Poland.