Wieża ciśnień przy ulicy Starowiejskiej w Raciborzu

Wieża ciśnień przy ulicy Starowiejskiej

Widok na wieżę
Państwo	Polska
Miejscowość	Racibórz
Adres	ul. Starowiejska 75
Typ budynku	wieża ciśnień
Wysokość całkowita	37 m
Ukończenie budowy	1935
Położenie na mapie Raciborza Wieża ciśnień
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wieża ciśnień
Położenie na mapie województwa śląskiego Wieża ciśnień
Położenie na mapie powiatu raciborskiego Wieża ciśnień
50°05′36″N 18°11′56″E/50,093333 18,198889

Wieża ciśnień przy ulicy Starowiejskiej – nieużywana wieża ciśnień w Raciborzu, znajdująca się przy ulicy Starowiejskiej. Zaprojektowano ją w 1926 roku, a wybudowano w latach 1933–36 kosztem 240 tys. marek. Do użytku została oddana jeszcze w trakcie budowy, w roku 1935^[1].

Charakterystyka ==

Projekt budowli opracował w 1926 roku miejski radca budowlany Wucherpfennig wraz z architektami Tschanterem i Stromskym. Budowę rozpoczęto w 1933 roku, do 1934 roku wzniesiono część konstrukcyjną, a w latach 1935–36 przeprowadzono prace wykończeniowe. Wieża została uruchomiona jeszcze przed zakończeniem budowy, w 1935 roku. Jej koszt wyniósł 240 tys. marek, a kolejne 170 tys. pochłonęła budowa trzykilometrowego rurociągu o średnicy 40 cm do zakładu wodociągów. Część potrzebnych funduszy pochodziło z dotacji rządu niemieckiego na stworzenie nowych miejsc pracy. Wieża miała zaspokoić rosnące potrzeby miasta, którym nie potrafiła sprostać wieża ciśnień przy obecnej ulicy 1 Maja^[2]. Okazało się jednak, iż wytwarza zbyt wysokie ciśnienie, co powodowało awarie sieci wodociągowych i dlatego zastosowano ją tylko do zaopatrywania wyżej położonych Ocic, pozostałą zaś część miasta obsługiwała nadal stara wieża ciśnień^[1]. Nazywano ją wieżą nadgraniczną (niem. Der Grenzlandturm)^[3][4].

Wieża usytuowana jest na wzniesieniu leżącym 216 m n.p.m., a jej wysokość wynosi 37 m. Ściany budowli, wybudowanej na rzucie podobnym kształtem do podkowy o wymiarach 12x24 m są murowano-żelbetowe, a płaski dach oraz stropy wykonane z samego żelbetu. Posiada ona dwa żelbetowe zbiorniki na wodę o łącznej pojemności 1200 m³ (po 600 m³ każdy), uzbrojone w przewody doprowadzające o łącznej długości 46 m i średnicy 400 mm oraz przewód poborczy i przelewowy o średnicy 500 mm i łącznej długości 76 m. Wieża została również wyposażona w mieszkania dla rodzin pracowników. Z zewnątrz obłożona jest cegłą klinkierową pozyskaną z Baborowa. Na szczycie powiewała flaga III Rzeszy, a w górnej części elewacji umieszczony był wielkimi literami napis Deutschland Deutschland über alles oraz godło III Rzeszy, zdemontowane po II wojnie światowej^[3]. Kubatura obiektu wynosi 9177 m^3[5].

Wieży, która nie spełniała dostatecznie swoich pierwotnych celów, znaleziono nowe przeznaczenie, jako miejsca faszystowskiej propagandy. Na parterze mieściło się miejsce kultu nieznanego żołnierza. W obłożonych marmurem ścianach znajdowały się czary ogniowe i podłużne okna z niebieskimi witrażami oraz tabliczkami z nazwiskami zasłużonych bojówkarzy, m.in. Alberta Leo Schlagetera. Na niewielkim podwyższeniu umieszczono oświetlony sarkofag z napisem Sie starben für uns (tł. Zginęli za nas). Wokół rozwieszono flagi ze swastykami. W budynku, na trzech piętrach znajdował się ośrodek szkoleniowy dla 50 osób z sypialniami oraz salami wykładowymi, było także zaplecze kuchenne i socjalne^[3]. W przededniu II wojny światowej wieża służyła jako punkt obserwacyjny^[6].

Po wojnie polskie władze zrezygnowały z przywrócenia jej do normalnego użytku, również ze względu na zbyt wysokie ciśnienie, jakie wytwarzała^[3]. Dziś znajduje się w niej jeden z zakładów produkcyjnych oraz pomieszczenia biurowe producenta słodyczy, firmy Mieszko^[7]. Swego czasu swoją siedzibę miało w niej również Radio Vanessa^[8].

Zobacz też

• Wodociągi w Raciborzu

Przypisy

Bibliografia

• Grzegorz Wawoczny: Gospodarka wodno-ściekowa w Raciborzu. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2010. ISBN 978-83-89802-98-9. (pol.).
• Norbert Mika: Dzieje ziemi raciborskiej. Kraków: Avalon, 2010. ISBN 978-83-7730-003-9. (pol.).