Wieża kościoła ewangelickiego w Żaganiu

Wieża kościoła ewangelickiego
w Żaganiu
Symbol zabytku nr rej. 3337 z 16.07.1996[1]
Ilustracja
Obecnie wieża widokowa
Państwo

 Polska

Miejscowość

Żagań

Adres

Plac Królowej Jadwigi

Typ budynku

wieża widokowa

Styl architektoniczny

neogotyk

Architekt

Eduard Knoblauch

Inwestor

parafia ewangelicka w Żaganiu

Wysokość całkowita

70 m

Ukończenie budowy

1709 (kościół), 1843-1846 (wieża)

Zniszczono

lata 60. XX wieku

Pierwszy właściciel

parafia ewangelicka w Żaganiu

Położenie na mapie Żagania
Mapa konturowa Żagania, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wieża kościoła ewangelickiegow Żaganiu”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Wieża kościoła ewangelickiegow Żaganiu”
Położenie na mapie powiatu żagańskiego
Mapa konturowa powiatu żagańskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Wieża kościoła ewangelickiegow Żaganiu”
Ziemia51°37′07″N 15°19′17″E/51,618611 15,321389

Wieża kościoła ewangelickiego w Żaganiuwieża dawnego kościoła ewangelickiego pod wezwaniem Trójcy Świętej znajdująca się w Żaganiu. Kościół ten powstał w roku 1709 jako jeden z sześciu śląskich kościołów łaski. Wieża mieści kaplicę grobową książąt kurlandzkich i książąt żagańskich. Od 2004 roku pełni funkcje turystyczne, jako wieża widokowa o wysokości 70 m.

Historia

Kościół Trójcy Świętej powstał w roku 1709 z muru pruskiego, jako jeden z sześciu śląskich kościołów łaski. W roku 1842 w wyniku istniejącego zagrożenia katastrofą budowlaną podjęto decyzję o budowie nowej wieży w konstrukcji murowanej[2]. Wykonanie projektu zlecono w lutym 1843 roku berlińskiemu architektowi Karlowi Heinrichowi Eduardowi Knoblauchowi, dla którego wzorem miała być neogotycka wieża kościoła ewangelickiego w Bolesławcu[3]. Ukończony w październiku 1843 roku projekt został poddany korekcie z uwagi na niedostateczną – zdaniem inwestora – wysokość projektowanej wieży, mającej pełnić także funkcję dzwonnicy. Jako zwieńczenie budowli radca budowlany Stuhr zaprojektował wówczas także żeliwną ażurową iglicę. Budowę wieży rozpoczęto jeszcze w 1843, zakończono zaś w 1846 roku[4].

W związku z faktem, iż część kosztów inwestycji poniosły dwie z trzech żyjących wówczas córek księcia żagańskiego Piotra Birona, przyziemie wieży przeznaczono na książęcą kaplicę grobową, pod nią natomiast urządzono kryptę dla przedstawicieli rodu Bironów wyznania luterańskiego. Jako pierwszy w 1846 roku w krypcie spoczął ostatni książę kurlandzki, książę żagański Piotr Biron, w 1852 roku pochowano tu Piotra Gustawa Hermanna księcia Biron von Kurland (przedstawiciela sycowskiej linii Bironów, w 1876 roku – Joannę Katarzynę Pignatelli de Belmonte księżną Acerenza (z domu Biron), dwa lata później natomiast jej matkę księżną kurlandzką i żagańską Annę Charlotte Dorotę (z domu Medem) oraz siostrę Marię Luizę Paulinę księżną von Hohenzollern-Hechingen (z domu Biron)[5].

W latach 60. XX wieku kościół ewangelicki rozebrano, pozostawiając jedynie wieżę[6]. Do czasu zdemontowania wieńczącego iglicę krzyża miała ona wysokość 84 m[7], według innych źródeł 78,75 m[8]. Na ścianach dawnej kaplicy grobowej zachowały się epitafia Bironów. W posadzce znajdują się wykonane z żeliwa wrota do krypty zdobione tondami z wyobrażeniami aniołów. Pod koniec lat 60. XX wieku krypta została splądrowana, nie zachowały się trumny ze szczątkami[9].

W latach 2000–2004 odbył się remont generalny wieży, w wyniku którego obiekt adaptowano do celów widokowych. Wewnątrz wieży znajdują się ekspozycje udostępniane zwiedzającym.

Zobacz też

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubuskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 125 [dostęp 2013-03-31].
  2. K. Adamek-Pujszo, Działalność kulturotwórcza książąt żagańskich Bironów (1786-1862), cz. 1, Zielona Góra 2007, s. 170
  3. ibidem, s. 172
  4. ibidem, s. 174
  5. ibidem, s. 66, 176
  6. K. Handke, G. Steller, Beschreibung der schlesischen Kreise Sagan und Sprottau, Lippstadt 1967, s. 360
  7. P. Lauschke, Führer durch Sagan und Umgegend, Sagan (o.J.), s. 36
  8. J. Wohlfahrt, G. Michael, Die Gnadenkirche zur heil. Dreifaltigkeit in Sagan-Schlesien, Sagan 1909, s. 16
  9. Kaplica Grobowa Książąt Kurlandzkich i Żagańskich – wieża kościoła „Łaski” pw. Św. Trójcy, dziedzictwo-ksiazat.zagan.pl [dostęp 2021-08-10].

Media użyte na tej stronie

Lubusz Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lubusz Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.18 N
  • S: 51.33 N
  • W: 14.40 E
  • E: 16.60 E
Żagań County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Żagań County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 51.80 N
  • S: 51.39 N
  • W: 14.97 E
  • E: 15.88 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Żagań location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: ODbL
Location map of Żagań, Poland
Ta mapa of Żagań została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Wieza zagan.jpg
Autor: Mohylek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wieża dawnego kościoła ewangelickiego w Żaganiu