Wieża ratuszowa w Żninie

Wieża ratuszowa w Żninie
Symbol zabytku nr rej. 8397/30A z 3.04.1930
Ilustracja
Wieża ratuszowa w Żninie
Państwo

 Polska

Miejscowość

Żnin

Adres

pl. Wolności 1

Typ budynku

wieża obronna

Styl architektoniczny

gotyk

Rozpoczęcie budowy

1447

Ukończenie budowy

1500

Ważniejsze przebudowy

1692

Położenie na mapie Żnina
Mapa konturowa Żnina, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wieża ratuszowa w Żninie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Położenie na mapie powiatu żnińskiego
Mapa konturowa powiatu żnińskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wieża ratuszowa w Żninie”
Położenie na mapie gminy Żnin
Mapa konturowa gminy Żnin, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wieża ratuszowa w Żninie”
Ziemia52°50′47,82″N 17°43′25,32″E/52,846617 17,723700
Rynek w Żninie

Wieża ratuszowa w Żninie – wzniesiona w latach 1447–1500, w przeszłości była częścią ratusza, który nie przetrwał do naszych czasów. W roku 1692 została uszkodzona w pożarze, a następnie odbudowana. Obecnie jest siedzibą Muzeum Ziemi Pałuckiej.

Historia

Dawny ratusz w Żninie wzniesiono w latach 1447-1500[1]. Budynek ten miał charakter obronny i został zniszczony w czasie wojen polsko-szwedzkich w roku 1656, a następnie rozebrany z wyjątkiem wieży, która dotrwała do naszych czasów[2]. W roku 1692 wieża została uszkodzona w pożarze, odbudowano ją obniżoną o jedną kondygnację[3]. W trakcie tej przebudowy powstał też dach namiotowy z barokowym hełmem, który dotrwał do połowy XIX wieku[2]. W roku 1755 w budowli zainstalowano zegar, ufundowany przez burmistrza Zenona Konwerskiego[3]. W roku 1961 w obiekcie znalazło siedzibę muzeum regionalne[2].

Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 3 kwietnia 1930 roku wieża ratusza została wpisana do rejestru zabytków[4].

Architektura

Wieża ratuszowa w Żninie jest masywną budowlą wzniesioną na planie kwadratu, od wysokości pierwszego piętra przechodzi w ośmiobok[3]. Kondygnacje są oddzielone od siebie fryzami opaskowymi oraz fryzem z cegieł kładzionych skośnie, okna zakończone są łukami odcinkowymi, a na trzeciej kondygnacji widnieje okrągła blenda[3]. Pomiędzy pierwszą a drugą kondygnacją znajdują się łęki ułożone schodkowo. Wieża nakryta jest dachem namiotowym, który zastąpił pierwotne zwieńczenie z blankowaniem[3]. Najstarszą częścią budowli są piwnice ze sklepieniami kolebkowymi, które w przeszłości pełniły funkcję więzienia lub aresztu[3]. W piwnicach znajdują się również pozostałości średniowiecznego systemu centralnego ogrzewania tzw. hypocaustum[2]. Znajduje się tu palenisko, od którego prowadzi system wewnętrznych kanałów grzewczych wbudowanych w mury wieży i ciągnący się na całej wysokości budowli[2].

Ekspozycja

Obecnie w obiekcie mieści się oddział Muzeum Ziemi Pałuckiej, posiadający w swych zbiorach eksponaty etnograficzne i historyczne związane z regionem[3]. W zbrojowni (parter) prezentowane są zbroje i stara broń, m.in. halabarda i cep bojowy, a także replika foglerza (rodzaj działa). Na pierwszym piętrze znajduje się ekspozycja przedmiotów wykopanych podczas rewitalizacji rynku żnińskiego (narzędzia kamienne i ceramika z XV-XVI wieku i fragment rurociągu z 1528). Na drugim piętrze ulokowana jest sala rady miejskiej, dawne pomieszczenie obrad rajców. Wiszą tu tarcze herbowe oraz stoją meble reprezentacyjne. Na trzecim piętrze zrekonstruowano skarbiec miejski z wagą szalkową[5].

Przypisy

  1. Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. XI, Dawne województwo bydgoskie, z. 21, Żnin i okolice, Warszawa 1979, s. 50.
  2. a b c d e Muzeum Ziemi Pałuckiej. [dostęp 2016-01-21].
  3. a b c d e f g Roman Pawlak: Zabytkowe ratusze. Warszawa: MUZA SA, 2003, s. 80 i 81. ISBN 83-7200-991-0.
  4. Rejestr zabytków nieruchomych woj. kujawsko-pomorskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2015-09-26].
  5. Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie. Baszta, Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie, ulotka informacyjna, 2022

Bibliografia

  • Pawlak R., Zabytkowe ratusze, Warszawa, MUZA SA, 2003, ISBN 83-7200-991-0.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Żnin County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Żnin County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.06 N
  • S: 52.58 N
  • W: 17.38 E
  • E: 18.09 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Town hall tower in Znin (2).jpg
Autor: Krzysztof Golik, Licencja: CC BY-SA 4.0
Town hall tower in Żnin, Kuyavian-Pomeranian Voivodeship, Poland
Żnin location map.svg
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa miasta Żnin, Polska
Żnin (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Żnin, Polska