Wieża rycerska w Rakowicach Wielkich

Wieża Rycerska w Rakowicach Wielkich
Symbol zabytku nr rej. A/5477/964 z 13 listopada 1961[1]
Ilustracja
Wieża mieszkalna folwarku miejskiego
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Rakowice Wielkie

Typ budynku

wieża rycerska

Styl architektoniczny

późny gotyk

Kondygnacje

3

Rozpoczęcie budowy

po 1491 r.

Ważniejsze przebudowy

1696, XVIII wiek, lata 50 i 60. XX wieku

Zniszczono

nie

Pierwszy właściciel

Georg Zedlitz

Położenie na mapie gminy Lwówek Śląski
Mapa konturowa gminy Lwówek Śląski, w centrum znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Wieża Rycerska w Rakowicach Wielkich”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Wieża Rycerska w Rakowicach Wielkich”
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego
Mapa konturowa powiatu lwóweckiego, u góry znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Wieża Rycerska w Rakowicach Wielkich”
Ziemia51°07′40,33″N 15°34′08,26″E/51,127870 15,568960

Wieża rycerska w Rakowicach Wielkich – mieszkalna wieża rycerska o charakterze obronnym w Rakowicach Wielkich w powiecie lwóweckim, wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa dolnośląskiego. Jedna z dwóch zabytkowych wież mieszkalnych w Rakowicach Wielkich[1].

Historia

Wieżę w pobliżu rzeki Bóbr wybudował po 1491 roku rycerz Georg Zedlitz, któremu przypadła w spadku duża część Rakowic Wielkich. Podobną budowlę wzniósł drugi ze spadkobierców – Zygmunt Zedlitz, który w podobnym okresie w sąsiedniej wsi Radłówka wzniósł dwór obronny z wieżą, obecnie zwany zamkiem w Radłówce[2]. We wsi Rakowice Wielkie, położonej nad potokiem Rakówka, istniały co najmniej od późnego średniowiecza dwa folwarki – książęcy i miejski, a siedzibą ich zarządców były wieże mieszkalne. Starsza z nich należała do miasta Lwówka Śląskiego, stąd też inna nazwa wieży rycerskiej w Rakowicach Wielkich – wieża miejska[3][4].

Zabytek od całkowitej destrukcji w okresie powojennym ocalił fakt umiejscowienia w budynku magazynu, dzięki czemu zabezpieczono go powierzchownymi naprawami oraz niewielkimi remontami[5].

Opis

Czworoboczna, trójkondygnacyjna budowla na planie prostokąta (9 m na 8,5 m), wzniesiona z łamanego piaskowca, wzmocnionego w narożach kamiennymi ciosami. Wejście do budynku prowadzi przez dwuskrzydłowe drzwi zamykane od wewnątrz przesuwanym ryglem. Położone tuż przy wejściu drewniane schody prowadzą na wyższe piętra. Pierwotne wejście do tej trzykondygnacyjnej budowli znajdowało się na samej górze wieży, na zachodniej elewacji budynku. Obecnie otwór po tym wejściu, choć widoczny, jest zamurowany, a nowe wejście zostało wyraźnie wybite w ścianie w czasach późniejszych. Na górnym piętrze, na ścianie wokół wieży, zamontowane są piaskowcowe wsporniki, które pierwotnie podtrzymywały drewniany ganek obronny mający otwory strzelnicze w podłodze i ścianach. Wchodzono nań przez dwuramienny portal położony na tym samym piętrze. Obronny charakter uzupełniało czternaście wąskich okien strzelniczych (15 na 60 cm) umiejscowionych na wszystkich kondygnacjach. Ganek, otwory strzelnicze i położony mur obwodowy miały bardziej znaczenie symboliczne i prestiżowe, aniżeli obronne. Folwark z wieżą był łatwym celem do zdobycia z powodu braku kamiennych sklepień, które wzmacniałyby konstrukcję. Poszczególne elementy folwarku inspirowane były ówczesną modą na stawianie gotyckich warowni. Charakterystyczne dla budowli są wąskie, szczelinowe otwory okienne, które częściowo są monolityczne. Wieża rycerska nosi jeszcze ślady dawnego wyposażenia. W XVIII wieku rozebrano czterospadowy drewniany dach i budynek nakryto dachem mansardowym. Z czasem, po licznych przebudowach, usunięto trzecie piętro wieży[6].

Wieża liczy trzy kondygnacje:

  • parter pełnił funkcje gospodarczo–magazynowe,
  • pierwsze piętro przeznaczono do spędzania czasu wolnego i spotkań,
  • drugie piętro stanowiło izby mieszkalne rycerzy: sypialnia, komora i korytarz[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 124 [dostęp 2018-04-24].
  2. Trzy wieże rycerskie pod Lwówkiem Śląskim - Tajemnice Dolnego Śląska, tajemnicedolnegoslaska.cba.pl [dostęp 2018-03-23] (pol.).
  3. *** RAKOWICE WIELKIE *** WIEŻE W RAKOWICACH *** RAKOWICE WIELKIE ***, zamkipolskie.com [dostęp 2018-03-23].
  4. Zamki :: Rakowice Wielkie - Wieża folwarku miejskiego, zamkidwory.forumoteka.pl [dostęp 2018-03-23].
  5. a b Wieża rycerska w Rakowicach Wielkich – Zapomniany Dolny Śląsk, zapomniany-dolny-slask.pl [dostęp 2018-03-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-24] (pol.).
  6. Wieża mieszkalna folwarku miejskiego, Rakowice Wielkie - dolny-slask.org.pl, dolny-slask.org.pl [dostęp 2018-03-23].

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Legenda zamek.svg
Symbol zamku do legendy mapy
Rakowice Wielkie, wieża mieszkalna, widok od pn-zach..JPG
Autor: Bazie, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Rakowice Wielkie, wieża mieszkalna na folwarku miejskim, XV/XVI