Wielcy Retorycy

Wielcy Retorycy (fr. Les Grands Rhétoriqueurs) - łączne określenie francuskich poetów tworzących zgodnie z koncepcją poezji jako gałęzi retoryki i zawodu, jakiego można się nauczyć i jaki ma do spełnienia określone zadania w społeczeństwie. Wielcy Retorycy działali w okresie od ok. 1470 do ok. 1520, związani z dworem królewskim w Paryżu lub z dworami książąt Bretanii i Burgundii.

Ważniejsi Retorycy

• Georges Chastellain
• Jean Molinet
• Jean Marot
• Jean Meschinot
• Jean Robertet
• Guillaume Crétin
• Jean Lemaire de Belges
• Jean Bouchet
• André de La Vigne
• Octavien de Saint-Gelays
• Pierre Gringoire

Cechy poezji Wielkich Retoryków

Wielcy Retorycy nie określali siebie jako poetów, ale jako „rymopisów” (rimeurs), zaś swoje zajęcie traktowali jako jeden z wielu zawodów, możliwy do wyuczenia i w sposób naturalny związany z dworami królewskim i książęcymi. Tematyka ich dzieł, zdeterminowana przez charakter zatrudnienia, obracała się wokół poezji dydaktycznej i okolicznościowej. Pisane przez nich wiersze związane były z wydarzeniami z życia dworu (śluby, zgony, narodziny następców, zwycięstwa i klęski wojenne) lub powtarzały utrwalone nauki moralne i teologiczne. W swojej twórczości nie dążyli do oryginalności tematycznej, ich celem była natomiast doskonała znajomość ustalonych form poetyckich i maksymalna pomysłowość w tworzeniu gier słownych i rymów.

Wykorzystywali gatunki uformowane w średniowieczu: virelai, lai, rondo, balladę, chant royal, poetycki testament, pieśni. Przy zachowaniu ścisłych wymogów ich budowania wprowadzali największą możliwość środków stylistycznych opartych na grach językowych, tworzyli rebusy i raki, wprowadzali do swoich utworów kalambury i sentencje.

Wielcy Retorycy nie tworzyli przy tym jednej szkoły poetyckiej ani zorganizowanego ruchu literackiego, ponadto nawet w obrębie zwolenników tej samej techniki artystycznej występowały poważne różnice w odniesieniu do dziedzictwa poetyckiego średniowiecza, naśladownictwa wcześniejszych twórców czy nawiązań do innych poetów współczesnych. Na twórczość Retoryków wpływ miał również gust zatrudniających ich arystokratów - większość z nich była pochodzenia nieszlacheckiego i poezja była dla nich jedynym źródłem utrzymania.

Poezja Wielkich Retoryków została jeszcze w XVI wieku uznana za dziwaczną i pozbawioną głębszej wartości głównie za sprawą poetów z kręgu Plejady. Ich twórczością ponownie zainteresowali się dopiero badacze dziewiętnasto- i dwudziestowieczni.

Bibliografia

• K. Dybeł, B. Marczuk, J. Prokop, Historia literatury francuskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, ISBN 83-01-14551-X