Wielcy królowie Irlandii

Średniowieczna irlandzka tradycja historyczna podała, że Irlandia była rządzona przez zwierzchnich królów (irl. ard-rí) od czasów starożytnych. Kompilacje, takie jak Lebor Gabála Érenn, a następnie nowożytne dzieła, takie jak Roczniki Czterech Mistrzów i Geoffreya Keatinga Foras Feasa ar Éirinn rzekomo śledziły linię zwierzchnich królów. Korpus wczesnego prawa irlandzkiego nie podał istnienia takiej instytucji, a obecni uczeni uważają, że jest to pseudohistoryczna konstrukcja, powstała w VIII w. n.e., dająca rzut do odległej przeszłości politycznej, który nie stanie się rzeczywistością do czasów Normanów. Máel Sechnaill I mac Máele Ruanaid deklarował się, jako król całej Irlandii, ale takie roszczenia nie uzyskały poparcia politycznego innych królestw (tj. Munsteru), nordyckich i nordycko-gaelickich oraz nie był w stanie utrzymać pokoju z własnymi krewnymi Uí Néill. Tradycyjna lista arcykrólów Irlandii jest więc mieszanką faktów, legend, fikcji i propagandy. Osoby znajdujące się przed V w. n.e. są ogólnie uważane za legendarne, a aplikacja tytułu osobom przed IX w. jest uważana za anachroniczną.

Kronikarze często opisują późniejszych zwierzchnich królów, jako rígh Érenn co fressabra („królowie Irlandii w opozycji”). Tytuł ten jest odniesiony do niestabilności zwierzchniej władzy królewskiej Tary od czasów śmierci Máel Sechnailla II Móra w 1022 r. Władza Máel Sechnailla została obalona przez Briana I Boru w 1002 r. i odnowiona w 1014 po śmierci Briana. Przykład zamachu Briana był kontynuowany przez wiele innych rodzin po 1022 roku, a arcykrólestwo było skutecznie zakończone przez normański quasi-podbój Irlandii w 1171 roku.

Mityczni królowie Irlandii

Dynastia Partholona (1980-1710 p.n.e.)

  • Partholon [syn Sery, potomka Magoga, wnuka Noego]
  • Slainge [syn]
  • Laiglinne [brat]
  • Rudraige [brat]
  • Potomkowie

Dynastia Nemedian (1710-1300 p.n.e.)

  • Nemed [krewny Partholona]
  • Stairn [syn]
  • Iarbonel Wróżbita [brat]
  • Annind [brat]
  • Fergus Czerwonoboki [brat]
  • Semul [syn Iarbonela]
  • Erglan [syn Beoana syna Stairna]
  • Interregnum (1493-1293 p.n.e.)

Dynastia Fomorian (przed 1300 p.n.e.)

  • Gann
  • Sengann
  • Nieznani władcy

Dynastia Fir Bolgów (1293-1213 p.n.e.)

Dynastia Tuatha Dé Danann (1213-1016 p.n.e.)

Legendarni królowie Irlandii

Celtycka dynastia Milezjan (1016 p.n.e.-405 n.e.)

Okres heroiczny

Okres Antecotti (Aitheach-Tuatha)

Półlegendarni arcykrólowie Irlandii

Okres osjanicki

Historyczni arcykrólowie Irlandii

Dynastia O’Neillów

  • Niall I Noígíallach (od Dziewięciu Zakładników) (379-405) [syn Eochaida XII]

Okres św. Patryka

  • Nath ĺ mac Fiachrach (405-428/9; król Connachtu) [bratanek]
  • Lóegaire II mac Néill (428/29-458/63; król Connachtu) [syn]
  • Cairbre III mac Néill (463-?) [brat]
  • Ailill (Oilioll) IV Molt (?-482; król Connachtu) [syn Dathi]
  • Lugaid VII mac Lóegairi (483-507) [syn Loegaire’a II]
  • Muirchertach I mac Muiredaig (507-534; król Ailechu) [prawnuk Nialla I]
  • Túathal II Máelgarb mac Cormaic (534-544) [wnuk Cairbre’a III]
  • Diarmait I mac Cerbaill (544-565; król Meath) [prawnuk Nialla I]

Okres św. Kolumby

  • Fergus III mac Muirchertaig (565-566; król Ailechu) [syn Muirchertacha I]
  • Domnall I Ilchelgach (od Wielu Oszustw) (koregent 565-566) [brat]
  • Ainmuire mac Sétnai (566-569) [praprawnuk Nialla I]
  • Báetán I mac Muirchertaig (569-572; król Ailechu) [syn Muirchertacha I]
  • Eochaid XIII mac Domnaill (koregent 569-572; król Ailechu) [syn Domalla I]
  • Báetán II mac Ninnedo (572-586) [praprawnuk Nialla I]
  • Áed II mac Ainmuirech (586-598) [syn Ainmuire’a]

Okres scholastyczny

  • Áed III Sláine (598-604) [syn Diarmaita I]
  • Colmán Rímid (koregent 598-604; król Ailechu) [syn Báedána I]
  • Áed IV Uaridnach (604-612; król Ailechu) [syn Domnalla I]
  • Máel Coba mac Áedo (612-615) [syn Áeda II]
  • Suibne Menn mac Fiachna (615-628; król Ailechu) [prawnuk Muirchertacha I]
  • Domnall II mac Áedo (628-642) [syn Áeda II]
  • Conall II Cóel (642-654) [syn Maela Coby]
  • Cellach mac Máele Coba (koregent 642-658) [brat]
  • Diarmaid II Ruadnaig (658-665; król Bregi) [syn Áeda III]
  • Blathmac mac Áedo Sláine (koregent 658-665; król Bregi) [brat]
  • Sechnassach (665-671; król Bregi) [syn]
  • Cenn Fáelad (671-675; król Bregi) [brat]
  • Finnachta II Fledach (Uroczysty) mac Dunchad (675-695; król Bregi) [wnuk Áeda III]
  • Loignsech mac Óengusso (695-704) [wnuk Domnalla II]
  • Congal II Cennmagair mac Fergus (704-710) [wnuk Domnalla II]
  • Fergal mac Máele Dúin (710-722; król Ailechu) [prawnuk Áeda IV]
  • Fogartach mac Néill (722-724; król Bregi) [prawnuk Diarmaida II
  • Cináed mac Írgalaig (724-728; król Bregi) [praprawnuk Áeda III]
  • Flaithbertach mac Loingsig (728-734; usunięty, zmarł 765) [syn Loingsecha]
  • Áed V Allán (Przystojny) (734-743; król Ailechu) [syn Fergala]
  • Domnall III Midi (743-763; król Meath) [w 7. stopniu potomek Diarmaita I]
  • Niall II Frossach (od Deszczów) (763-770; abdykował, zmarł 778; król Ailechu) [syn Fergala]
  • Donnchad I Midi (770-797; król Meath) [syn Domnalla III]

Okres skandynawski

  • Áed VI Oirdnide (Dostojny) (797-819; król Ailechu) syn Nialla II]
  • Conchobar II mac Donnchada (819-833; król Meath) [syn Donnchada I]
  • Niall III Caille (833-846; król Ailechu) [syn Áeda VI]
    • Fedlimid mac Crimthainn (rywal 838-841; król Munsteru)
  • Máel Sechnaill I mac Máele Ruanaid (846-862; król Meath) [wnuk Donnchada I]
  • Áed VII Findliath (Białowłosy) (862-879; król Ailechu) [syn Nialla III]
  • Flann Sinna (Lis) (879-916; król Meath) [syn Máela Sechnailla I]
  • Niall IV Glúndub (Czarne Kolano) (916-919; król Ailechu) [syn Áeda VII]
  • Donnchad II Donn (Brązowy) (919-944; król Meath) [syn Flanna]
  • Congalach Cnogba mac Máel Mithig (944-956) [w 7. stopniu potomek Áeda III]
    • Ruaidri Ua Canannain (rywal 944-950) [w 6. stopniu potomek Flaithbertacha I?]
  • Domnall IV ua Néill (956-980; król Ailechu) [wnuk Nialla IV]

Okres dalkasiański (980-1022)

  • Máel Sechnaill II Mór mac Domnaill (980-1002; usunięty; król Meath) [wnuk Donnchada II]
  • Brian I Bóruma (od Trybutów) mac Cennetig (1002-1014; król Munsteru) [z dynastii Dál gCais]
  • Máel Sechnaill II (2. panowanie 1014-1022)
  • Flaithbertach II (1022-1036; król Ailechu) [wnuk Domnalla IV]
  • Donnchad III mac Briain (rywal 1022-1036; arcykról 1036-1066; usunięty, zmarł 1064; król Munsteru) [syn Briana I]
  • Diarmait III mac Mail na mBó (1063-1072; król Leinsteru) [syn Donnchada Máela na mBó]
  • Toirdelbach I Ua Briain mac Tadg (1072-1086; król Munsteru) [wnuk Briana I]
  • Muirchertach II Ua Briain (1086-1119; król Munsteru) [syn]
  • Domnall V Ua Lochlainn mac Ardgar Ua Lochlainn (rywal 1090-1119; arcykról 1119-1121; król Ailechu) [w 4. stopniu potomek Domnalla IV?]
  • Toirdelbach II Ua Conchobair (rywal 1120-1121; arcykról 1121-1156; król Connachtu) [syn Ruaidrí I, króla Connachtu]
  • Muirchertach III Mac Lochlainn (rywal 1149-1156; arcykról 1156-1166; król Ailechu) [wnuk Domnalla V]
  • Ruaidri II Ua Conchobair (1166-1186; wasal angielski od 1175; usunięty, zmarł 1198; król Connachtu) [syn Toirdelbacha II]
  • Conchobar III Máenmaige (1186-1189) [syn]
  • Cathal Crobderg (1189-1200; usunięty, zmarł 1224) [syn Toirdelbacha II]
  • Do angielskiej Korony, częściowo przerywane przez bunty 1200
  • Brian II Ua Neill (1258-1260; król Tyrone) [z dynastii O’Neill]
  • Panowanie angielskie 1260-1316
  • Edward de Bruce (król 1316-1318) [brat Roberta I, króla Szkocji]

Bibliografia

  • Ferguson L., The Story of the Irish Before the Conquest. From the Mythical Period to the Invasion Under Strongbow, Third Edition, Dublin 1903.
  • Truhart P., Regents of Nations. Systematic Chronology of States and Their Political Representatives in Past and Present. A Biographical Reference Book, Part 1: Antiquity Worldwide, München 2000, s. 371-374, ISBN 3-598-21543-6 (Chronologia od 407 do 241 r. p.n.e. została skorygowana z powodu braku króla Fiachy IV, przestawienia dat oraz nieprawidłowej liczby panowania niektórych królów).
  • Truhart P., Regents of Nations. Systematic Chronology of States and Their Political Representatives in Past and Present. A Biographical Reference Book, Part 4 / Volume 1: Western & Southern Europe, München 2004, s. 1-3, ISBN 3-598-21548-7.

Linki zewnętrzne

Wielcy królowie Irlandii
Mityczni
królowie
Irlandii
Dynastia Partholona
(1980-1710 p.n.e.)
Dynastia Nemedian
(1710-1300 p.n.e.)
  • Nemed
  • Stairn
  • Iarbonel Wróżbita
  • Annind
  • Fergus Czerwonoboki
  • Semul
  • Erglan
Dynastia Fomorian
(przed 1300 p.n.e.)
  • Gann
  • Sengann
  • Nieznani władcy
Dynastia Fir Bolgów
(1293-1213 p.n.e.)
Dynastia Tuatha Dé Danann
(1213-1016 p.n.e.)
Legendarni
królowie
Irlandii
Celtycka
dynastia Milezjan
(1016 p.n.e.-405 n.e.)
Okres heroiczny
Okres Antecotti
(Aitheach-Tuatha)
Półlegendarni
arcykrólowie
Irlandii
Okres osjanicki
Historyczni
arcykrólowie
Irlandii
Dynastia O’Neillów
  • Niall I Noígíallach (od Dziewięciu Zakładników) (379-405)
Okres św. Patryka
  • Nath ĺ mac Fiachrach (405-428/9; król Connachtu)
  • Lóegaire II mac Néill (428/29-458/63; król Connachtu)
  • Cairbre III mac Néill (463-?)
  • Ailill (Oilioll) IV Molt (?-482; król Connachtu)
  • Lugaid VII mac Lóegairi (483-507)
  • Muirchertach I mac Muiredaig (507-534; król Ailechu)
  • Túathal II Máelgarb mac Cormaic (534-544)
  • Diarmait I mac Cerbaill (544-565; król Meath)
Okres św. Kolumby
  • Fergus III mac Muirchertaig (565-566; król Ailechu)
  • Domnall I Ilchelgach (od Wielu Oszustw) (koregent 565-566)
  • Ainmuire mac Sétnai (566-569)
  • Báetán I mac Muirchertaig (569-572; król Ailechu)
  • Eochaid XIII mac Domnaill (koregent 569-572; król Ailechu)
  • Báetán II mac Ninnedo (572-586)
  • Áed II mac Ainmuirech (586-598)
Okres scholastyczny
  • Áed III Sláine (598-604)
  • Colmán Rímid (koregent 598-604; król Ailechu)
  • Áed IV Uaridnach (604-612; król Ailechu)
  • Máel Coba mac Áedo (612-615)
  • Suibne Menn mac Fiachna (615-628; król Ailechu)
  • Domnall II mac Áedo (628-642)
  • Conall II Cóel (642-654)
  • Cellach mac Máele Coba (koregent 642-658)
  • Diarmaid II Ruadnaig (658-665; król Bregi)
  • Blathmac mac Áedo Sláine (koregent 658-665; król Bregi)
  • Sechnassach (665-671; król Bregi)
  • Cenn Fáelad (671-675; król Bregi)
  • Finnachta II Fledach (Uroczysty) mac Dunchad (675-695; król Bregi)
  • Loignsech mac Óengusso (695-704)
  • Congal II Cennmagair mac Fergus (704-710)
  • Fergal mac Máele Dúin (710-722; król Ailechu)
  • Fogartach mac Néill (722-724; król Bregi) prawnuk Diarmaida II
  • Cináed mac Írgalaig (724-728; król Bregi)
  • Flaithbertach mac Loingsig (728-734; usunięty, zmarł 765)
  • Áed V Allán (Przystojny) (734-743; król Ailechu)
  • Domnall III Midi (743-763; król Meath)
  • Niall II Frossach (od Deszczów) (763-770; abdykował, zmarł 778; król Ailechu)
  • Donnchad I Midi (770-797; król Meath)
Okres skandynawski
  • Áed VI Oirdnide (Dostojny) (797-819; król Ailechu)
  • Conchobar II mac Donnchada (819-833; król Meath)
  • Niall III Caille (833-846; król Ailechu)
    • Fedlimid mac Crimthainn (rywal 838-841; król Munsteru)
  • Máel Sechnaill I mac Máele Ruanaid (846-862; król Meath)
  • Áed VII Findliath (Białowłosy) (862-879; król Ailechu)
  • Flann Sinna (Lis) (879-916; król Meath)
  • Niall IV Glúndub (Czarne Kolano) (916-919; król Ailechu)
  • Donnchad II Donn (Brązowy) (919-944; król Meath)
  • Congalach Cnogba mac Máel Mithig (944-956)
    • Ruaidri Ua Canannain (rywal 944-950)
  • Domnall IV ua Néill (956-980; król Ailechu)
Okres dalkasiański
(980-1022)
  • Máel Sechnaill II Mór mac Domnaill (980-1002; usunięty; król Meath)
  • Brian I Bóruma (od Trybutów) mac Cennetig (1002-1014; król Munsteru)
  • Máel Sechnaill II (2. panowanie 1014-1022)
  • Flaithbertach II (1022-1036; król Ailechu)
  • Donnchad III mac Briain (rywal 1022-1036; arcykról 1036-1066; usunięty, zmarł 1064; król Munsteru)
  • Diarmait III mac Mail na mBó (1063-1072; król Leinsteru)
  • Toirdelbach I Ua Briain mac Tadg (1072-1086; król Munsteru)
  • Muirchertach II Ua Briain (1086-1119; król Munsteru)
  • Domnall V Ua Lochlainn mac Ardgar Ua Lochlainn (rywal 1090-1119; arcykról 1119-1121; król Ailechu)
  • Toirdelbach II Ua Conchobair (rywal 1120-1121; arcykról 1121-1156; król Connachtu)
  • Muirchertach III Mac Lochlainn (rywal 1149-1156; arcykról 1156-1166; król Ailechu)
  • Ruaidri II Ua Conchobair (1166-1186; wasal angielski od 1175; usunięty, zmarł 1198; król Connachtu)
  • Conchobar III Máenmaige (1186-1189)
  • Cathal Crobderg (1189-1200; usunięty, zmarł 1224)
  • Brian II Ua Neill (1258-1260)