Wielgorz
| Artykuł | 52°9′27″N 22°29′0″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 52°8'N, 22°33'E |
| - błąd | 20193 m |
| Odległość | 1081 m |
| wieś | |
 Aleja drzew przy wjeździe od strony Krzymoszy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | 190[1] |
| Strefa numeracyjna | 25 |
| Kod pocztowy | 08-140[2] |
| Tablice rejestracyjne | WSI |
| SIMC | 0682590[3] |
Położenie na mapie gminy Mordy _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Mordy") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu siedleckiego  | |
 52°09′27″N 22°29′00″E/52,157500 22,483333 | |
Wielgorz – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Mordy[3][4].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Krzymoszach.
W miejscowości działa założona w 1946 roku jednostka ochotniczej straży pożarnej. Jednostka od 2001 roku jest w strukturach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. OSP posiada średni samochód ratowniczo-gaśniczny GBA 2,5/25/4,7 Iveco 4x4.[5]
Historia
Według mediewisty Franciszka Piekosińskiego nazwa wsi jest odimienna i pochodzi o imienia pierwszego właściciela, którym miał być rycerz Wielgor[6].
Po raz pierwszy nazwa Wielgori odnotowana została w księgach kościelnych w 1471[7]. Następnie pojawia się jako Wielgor w łukowskich księgach podkomorskich z 1509 i odnosi się do dóbr szlachty zagrodowej (Wielgorskich a. Wielgórskich[8][9]), które do 1529 rozpadły się na trzy osady: Wyelgor, Kowyesse i Baycze[10]. W rejestrach podatkowych z 1531 wszystkie trzy wsie notowane jako część grupy wsi Wielgor: Wielgor-Krzymosze (Vyelgor Krzymosza), Wielgor-Kowiesie (Vyelgor Covyessye) i Wielgor-Bajce (Vyelgor Bayczye). Granicą dóbr Wielgorz na wschodzie była wówczas rzeka Liwiec i oddzielała je od litewskich wówczas dóbr Mordy.
Co najmniej od 1552 zachodnia część dóbr nosi już tylko nazwę Krzymosze (Krzimosze)[7]. Wielgor-Bajce (a. Zajce) i Wielgor-Kowiesie notowane są pod tymi nazwami w księgach kościelnych jeszcze w 1721. Potem w źródłach występuje już tylko Wielgorz (a. Wielgórz).
Obecna wieś Wielgorz niewątpliwie leży na terenie dawnej wsi Wielgor-Kowiesie. Natomiast Bajce zostały wchłonięte albo przez obecny Wielgorz[11][12] albo przez Krzymosze[13][14].
Liczba ludności
- 1787: 152 (147 katolików i 5 żydów)[15]
- 1893: 243 (32 domy)[12]
- 1988: 276 (spis powszechny)
- 2002: 184 (spis powszechny)
- 2009: 207
- 2011: 203 (spis powszechny)
Przypisy
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2021. Stan ludności 31.12.2021 str. 6 [dostęp 2022-10-20]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1448 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ OSP Wielgorz, www.siedlce-straz.pl [dostęp 2020-11-06].
- ↑ Franciszek Piekosiński, Rycerstwo polskie wieków średnich - Rycerstwo Małopolskie w dobie piastowskiej 1200-1366, Kraków 1901, s. 88
- ↑ a b Krzymosze, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- ↑ Marek Woliński, ''Herbarz Szlachty Ziemi Łukowskiej na Lubelszczyźnie'', t. I, s. 306, ISBN 978-83-928874-4-7 CKH, Szczecin 2011
- ↑ W 1580 r. dziedzicem dóbr Wielgor-Bajce był Paweł Wielgorski, zaś dziedzicem dóbr Wielgor-Kowiesie był Stanisław zw. Struś; W 1620 r. współdziedzicem Wielgora-Kowiesie był Jan Wielgorski zw. Grzymkowiczem (za: Marek Woliński, ''Herbarz Szlachty Ziemi Łukowskiej na Lubelszczyźnie'', t. I, s. 255)
- ↑ Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z 1529 podaje je jako oddzielne wsie (płatników dziesięciny). Przy tym nazwa Wyelgor odnosi się tu prawdopodobnie do obecnej wsi Krzymosze.
- ↑ Wielgor-Bajce, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- ↑ a b Wielgórz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 317.
- ↑ Wielgórz Bajce, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- ↑ Wielgórz, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- ↑ Spis ludności Diecezji Krakowskiej z 1787 r., Archiwum Komisyi Historycznej. t. 7, s. 432
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa gminy Mordy, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Autor:
Mapa powiatu siedleckiego, Polska
Autor: Robert Wielgórski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wielgorz - wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Mordy.