Wielka Ciemna Plama

Wielka Ciemna Plama, widziana przez Voyagera 2.

Wielka Ciemna Plama – antycyklon wiejący na Neptunie, zaobserwowany przez sondę Voyager 2, który był położony na 22 stopniu szerokości południowej i rozciągał się na 30 stopni długości. Plama ta bardzo przypominała słynną Wielką Czerwoną Plamę na Jowiszu, zarówno pod względem położenia, jak i rozmiarów kątowych. Plama ostatecznie zanikła, ale podobne antycyklony pojawiły się na północnej półkuli planety[1].

Obserwacje

Wielka Ciemna Plama z 1989 r.

Ciemna Plama oznaczona GDS-89 miała kształt eliptyczny, rozmiary 13 000 × 6 600 km i obracała się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Znajdowała się powyżej otaczającej ją warstwy chmur, otaczał ją zmieniający się układ białych chmur typu cirrus zbudowanych z kryształków metanu, a w ślad za nią dookoła planety podążały liczne mniejsze wiry eliptyczne. Plama obiegała Neptuna w ciągu 18,3 godziny w kierunku ze wschodu na zachód. Uczeni przypuszczali, że podobnie jak Wielka Czerwona Plama, ten układ burzowy będzie istniał jeszcze długo.

Północne Wielkie Ciemne Plamy

W 1994 r. Kosmiczny Teleskop Hubble’a został skierowany na Neptuna i odkrył, że Wielka Ciemna Plama z półkuli południowej zniknęła. Naukowcy zaobserwowali jednak niemal identyczny antycyklon na półkuli północnej (NGDS-32). Burze tego typu nie przekraczają równika, musiał więc on powstać niezależnie. Znajdował się on około 32°N i istniał jeszcze w 1996 r., a być może nawet do 2000 roku. Niezależnie od niej, w 1996 r. na 15°N powstała inna Ciemna Plama (NGDS-15), która pozostała widoczna przez 16 miesięcy[2].

Dynamika Plam

Dynamika atmosfery Neptuna nie jest dobrze zrozumiana; przypuszcza się, że tego typu układy burzowe istnieją jeszcze po zaniknięciu obserwowalnej Plamy, o czym świadczy długie trwanie w atmosferze związanych z nią wcześniej jasnych chmur. Przypuszcza się, że Plama stanowi wyrwę w otaczających metanowych chmurach, pozwalającą zajrzeć w głąb planety.

Nie jest wiadome, jak często takie antycyklony tworzą się w atmosferze planety i w jakich warunkach stają się widoczne jako Ciemne Plamy. Być może jak w przypadku Owalu BA na Jowiszu, dzieje się tak po połączeniu mniejszych układów burzowych, które mogą być niedostrzegalne z Ziemi.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Hubble Discovers New Dark Spot on Neptune. HubbleSite, 19.04.1995.
  2. ↑ L.A. Sromovsky, P.M. Fry, K.H. Baines. The Unusual Dynamics of Northern Dark Spots on Neptune. „Icarus”, s. 16-36(21), marzec 2002. 

Media użyte na tej stronie

Neptune darkspot.jpg
This photograph shows the last face-on view of the Great Dark Spot that Voyager will make with the narrow-angle camera. The image was shuttered 45 hours before closest approach at a distance of 2.8 million kilometers (1.7 million miles). The smallest structures that can be seen are of an order of 50 kilometers (31 miles). The image shows feathery white clouds that overlie the boundary of the dark and light blue regions. The pinwheel (spiral) structure of both the dark boundary and the white cirrus suggest a storm system rotating counterclockwise. Periodic small-scale patterns in the white cloud, possibly waves, are short-lived and do not persist from one Neptunian rotation to the next. This color composite was made from the clear and green filters of the narrow-angle camera. The Voyager Mission is conducted by JPL for NASA's Office of Space Science and Applications.