Wielkanoc (Tyniec)

Wielkanoc
Państwo	Polska
Pasmo	Brama Krakowska
Wysokość	260 m n.p.m.
Położenie na mapie Krakowa Wielkanoc
Położenie na mapie Polski Wielkanoc
Położenie na mapie województwa małopolskiego Wielkanoc
50°00′57,3″N 19°48′51,0″E/50,015917 19,814167

Wielkanoc (260 m) – wzgórze w Tyńcu w Krakowie. Pod względem administracyjnym należy do Dzielnicy VIII Dębniki^[1]. Pod względem geograficznym należy do Wzgórz Tynieckich na Pomoście Krakowskim w obrębie makroregionu Bramy Krakowskiej. Wzgórza te włączone zostały w obszar Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego^[2]. Na wzgórzu Wielkanoc utworzono użytek ekologiczny o nazwie Uroczysko Wielkanoc, obejmujący obszar o powierzchni 7 ha na szczycie i północnych zboczach wzgórza^[3].

Nazwa wzgórza pochodzi stąd, że gdy w okresie Świąt Wielkanocnych świtem stanie się w środku wsi (czyli na skrzyżowaniu ulic: Benedyktyńskiej, Bogucianka i Obrony Tyńca), wówczas słońce wschodzi nad tym wzgórzem^[3].

Jest to niewielkie, ale dobrze wyodrębnione wzgórze, wznoszące się pomiędzy ulicami: Bolesława Śmiałego, Szczygielskiego i Zagórze. Jest porośnięte lasem, w którym znajdują się 4 nieczynne kamieniołomy^[4]. Utworzono na nim użytek ekologiczny o nazwie Uroczysko Wielkanoc. Wzgórze jest miejscem rekreacji, spacerów i uprawiania sportów. Szczyt jest trawiasty, dzięki temu rozciąga się z niego szeroka panorama widokowa na Tyniec, Pasmo Sowińca, Kraków i Wzgórza Tynieckie^[3]. Biegnie przez niego znakowany szlak turystyczny^[1].

Całe wzgórze zbudowane jest z wapieni pochodzących z okresu górnej jury. Dzięki odsłonięciom skał w dawnych kamieniołomach można tutaj prześledzić geologię wzgórza. W północnej części wzgórza wapienie są uławicone i zawierają krzemienie, w południowej nieuławicone i bez krzemieni. Obydwa rodzaje wapieni można zaobserwować szczególnie w kamieniołomie we wschodniej części wzgórza. W środkowej części tego kamieniołomu jest niewielki i częściowo już zarośnięty lej wypełniony gliną, piaskiem i żwirem. Jest on pochodzenia krasowego, dawniej miał średnicę 6 m i głębokość 5 m, ale podczas eksploatacji wapieni uległ zmniejszeniu. Można tu zaobserwować stopniowe przechodzenie wapienia nieuławiconego w uławicony. W południowej części ściany leja występuje wapień skalisty nieuławicony, który ku północy zaczyna stopniowo przechodzić w wapień uławicony o grubości warstw 0,8-1,2 m. Występują tu kuliste i przypłaszczone, brunatne lub szarobrunatne krzemienie. Takie stopniowe przejście między dwoma rodzajami wapieni występują jeszcze tylko w kamieniołomie w Piekarach^[5].

Szlaki turystyczne

zielona pętla z opactwa benedyktynów w Tyńcu przez Wielkanoc, Kowadzę, Dużą Kowodrzę, rezerwat Skołczanka, Ostrą Górę, Grodzisko i dalej brzegiem Wisły, aż do opactwa benedyktynów. Długość około 8 km^[1].

Kamieniołom

Na szczycie Wielkanocy

Kamieniołom

Kamieniolom

Przypisy

Widok ze szczytu Wielkanocy na Wzgórza Tynieckie i Tyniec