Wielki Buczek (powiat kępiński)

Ten artykuł należy dopracować: od 2014-01 → zweryfikować treść i dodać przypisy, → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny, → napisać artykuł w sposób neutralny. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wielki Buczek

wieś
Kościół św. Jana Nepomucena
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	kępiński
Gmina	Rychtal
Wysokość	200 m n.p.m.
Liczba ludności	500
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	63-630[1]
Tablice rejestracyjne	PKE
SIMC	0208137
Położenie na mapie gminy Rychtal Wielki Buczek
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wielki Buczek
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Wielki Buczek
Położenie na mapie powiatu kępińskiego Wielki Buczek
51°07′31″N 17°57′30″E/51,125278 17,958333

Centrum wsi

Bloki

Remiza strażacka

Wielki Buczek (niem. Gross Butschkau, Hohenbusch) – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kępińskim, w gminie Rychtal, 20 km od Kępna.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kaliskiego.

Miejscowość położona jest w otoczeniu pól, łąk, lasów oraz zagajników. Nieopodal wsi ma swoje źródło Wołczyński Strumień.

Nazwa

Nazwa miejscowości wywodzi się od drzewa bukowego.

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie Bucecz^[2][3].

Integralne części wsi

Historia

Wieś Wielki Buczek powstała w 1772 roku. Dawniejsze osady, których ludność wymarła na cholerę, zostały spalone i usytuowane w innych miejscach, gdyż ludność napływowa obawiała się w nich mieszkać. Ówczesna właścicielka tych terenów – Charlotta hr. Rauber (prawdopodobnie Francuzka) pobudowała dwie nowe osady, które oddała w dzierżawę osadnikom, przybyłym z okolic Krakowa. Od 1845 r. właścicielem Wielkiego Buczku – Gross Butschkau był hr. Henryk von Strachwitz, a od roku 1873 Alexander Friedrich Constantin von Mischke – Collande. Rodzinny grobowiec rodu von Mischke – Collande znajduje się na cmentarzu przykościelnym w Wielkim Buczku. Do majętności tej należały także kolonie Charlottenthal (Szarlota) oraz Friedrichshuelf (Okrzyce). Pierwszą z nich zamieszkiwało 10 osadników, drugą natomiast 9 osadników. Wszystkie cztery osady (oprócz dworu) wciągnięto pod miano „Buczek” 1 kwietnia 1894 roku. W wiosce mieścił się młyn wodny oraz karczma. W 1928 roku Wielki Buczek zamieszkiwało 258 mieszkańców, z tego 228 osób było narodowości polskiej, a 30 osób narodowości niemieckiej.

Podczas II wojny światowej pierwsze oddziały niemieckie wkroczyły na teren Wielkiego Buczku i okolic już około trzeciej 1 września 1939 r. Tereny okolic Wielkiego Buczku zostały przejęte przez wojska radzieckie wchodzące w skład I Frontu Ukraińskiego. Oddziały radzieckie wkroczyły 19 stycznia 1945 r. od strony wschodniej Wielkiego Buczku. W niedługim okresie od przejścia frontu, zorganizowana została edukacja dzieci w szkole. Zakwaterowania oddziałów wojsk radzieckich powracających z frontu powodowały przerwy w prowadzeniu zajęć szkolnych. W końcowym okresie wojny na terenie Wielkiego Buczku działał oddział Franciszka Olszówki „Otta”, który walczył z milicjantami, żołnierzami ludowego Wojska Polskiego i członkami PPR. Z rąk partyzantów zginął mieszkaniec Wielkiego Buczku – p. Statkiewicz, który jako pierwszy z tej wioski zapisał się do PPR. Został on uprowadzony od niedawno poślubionej żony i zamordowany w pobliskim lesie szymonkowskim.

Kościół parafialny

Edukacja

Szkoła w Wielkim Buczku została założona w 1790 roku i mieściła się w dwóch budynkach. Do 1802 r., w którym powstał pierwszy budynek szkolny, uczono w domach prywatnych. Drugi budynek, dawna szkoła ewangelicka, powstał w 1902 r. Pierwszym polskim nauczycielem był Jan Utech. Kolejnym nauczycielem, który prowadził zajęcia był p. Kidoń, p. Kukucz, a następnie Franciszek Mikołajczyk, który prowadził placówkę do 1939 r. Podczas wojny do szkoły mogły uczęszczać tylko dzieci niemieckie. Po zakończeniu wojny edukację dzieci prowadził Wacław Niechciał wraz z kierownikiem szkoły Julianem Gajewskim. 1 września 1950 r. stanowisko kierownika objął Antoni Janik. W latach 1968-1976 placówką kierował Bogdan Świtała. Od 1976 roku funkcję dyrektora pełnił Henryk Wojtoniak. W latach 1987-2004 Szkołą Podstawową w Wielkim Buczku kierowała Janina Wojtoniak. Natomiast od 1 września 2004 r. do dnia dzisiejszego funkcję dyrektora pełni Zdzisław Mikołajczyk. W roku 1980 rozpoczęto energiczne działania mające na celu budowę nowej szkoły. W rezultacie wieloletnich starań wielu zaangażowanych ludzi, dnia 23 listopada 1998 roku oddano do użytku nowy budynek szkolny, który został poświęcony 19 września 2000 roku przez ks. biskupa Stanisława Napierałę.

Dworek

Dworek w Wielkim Buczku został wzniesiony w 2 poł. XIX w. Jest on położony w parku i zwrócony fasadą wejściową na południe. Fundamenty obiektu zostały wykonane z cegły ceramicznej pełnej. Strop dworu jest drewniany ze ślepym pułapem, w piwnicy natomiast znajduje się strop odcinkowy o różnej rozpiętości. Przed II wojną światową dwór Wielki Buczek posiadał 2279 mórg ziemi ornej, 681 lasu, 38 mórg łąk i 2 morgi wody. Tomisław Siciński był ostatnim przedwojennym właścicielem majątku. Zmarł przed drugą wojną światową. Został pochowany w Poznaniu, gdzie przebywał na leczeniu. Miał dwóch synów – Tomisława i Stanisława oraz córkę Marylę. Majątek prowadził urzędnik zatrudniony przez Sicińskiego. Ziemię którą posiadał uprawiali chłopi zatrudnieni w majątku. Robili to za pomocą wołów, koni oraz traktora „VALIS” napędzanego naftą. Tomisław Siciński rozszerzył park i założył w jego obrębie stawy. Rozwinęło się gorzelnictwo (czynna była suszarnia płatków ziemniaczanych) oraz hodowla bydła czarno-białego rasy nizinnej. Co stało się z wyposażeniem dworku po 1 września 1939 r. tego nie wiadomo. Właściciele zostali wysiedleni nocą, a niemiecki urzędnik wszystko spisał i oplombował. Nikt nie ośmielił się tam zajrzeć. Po wojnie budynki oraz ziemie przejęły władze PRL i utworzono z nich PGR. W roku 1963 obiekt dworu przeszedł generalny remont. Otrzymał nowe pokrycie dachu, nowe otwory drzwiowe i okienne oraz białą podłogę. Wówczas w dworku mieściły się pomieszczenia socjalne, przedszkole, poczta oraz biura PGR-u. Obecnie bardzo zaniedbany dworek wraz z parkiem jest własnością Agencji Rolnej Skarbu Państwa w Poznaniu. Zespół dworsko-parkowy wraz z bramą wjazdową, w skład którego wchodzą dwór i park, decyzją z dnia 6 grudnia 2005 roku został wpisany do rejestru zabytków.

Dworzec PKP

Dworzec PKP w Wielkim Buczku pochodzi z 1912 r. Od 6 marca 1992 roku linia kolejowa Kępno – Namysłów nie funkcjonuje. Tego dnia ostatni raz przejechał pociąg osobowy. Węzeł został zamknięty z powodu nierentowności. Linia ta została otwarta 1 października 1911 roku. Był to pierwszy odcinek relacji Kępno – Rychtal o długości 27,5 km. Natomiast cały odcinek Kępno – Namysłów o długości 41,5 km został oddany 2 listopada 1912 roku. W 1988 r. została zamknięta kasa biletowa na stacji PKP w Wielkim Buczku. Pociąg z ludźmi i towarami jeździł przez 81 lat. Budynek dworca jest obecnie najbardziej zaniedbanym dworcem na całej linii 307. Dziś sięgająca 2 metrów wysokości bujna roślinność skutecznie kamufluje wszelkie pozostałości po dawnej stacji.

Zobacz też

• Buczek, Mały Buczek, Buczki
• rezerwat przyrody Studnica.

Przypisy