Wielki głód w Irlandii (1845–1849)

Bridget O'Donnell i jej dwoje dzieci w czasie klęski głodu

Wielki głód (ang. Great Hunger, Great Famine, irl. An Gorta Mór, An Drochshaol) – klęska głodu, która dotknęła Irlandię w latach 1845−1849. Głód został spowodowany przez pierwotniaka grzybopodobnego – Phytophthora infestans, który gwałtownie rozprzestrzeniał się w Europie w połowie XIX wieku i spowodował masowe straty w uprawach ziemniaków. Populacja Irlandii zmniejszyła się wówczas o 20%, doszło również do wielkiej fali emigracji – Irlandię opuściły 2 miliony ludzi[1].

Historia

W 1845 roku przywleczona do Irlandii ze Stanów Zjednoczonych choroba ziemniaków (zaraza ziemniaka) zniszczyła zbiory. Jednak interwencja rządu brytyjskiego (Irlandia była wówczas w unii z Wielką Brytanią) nie uchroniła kraju przed głodem. W roku następnym (1846) zaraza nie ustąpiła, ale nowy rząd brytyjski nie zareagował. To wówczas powstało irlandzkie powiedzenie: Bóg zesłał na nas zarazę ziemniaczaną, ale to Anglicy dali nam głód[2]. Zniszczenie zbiorów ziemniaków samo w sobie nie oznaczało jeszcze braku żywności w kraju, gdyż pola były w tym roku pełne zboża. Jednak irlandzcy chłopi musieli je sprzedawać, aby opłacać czynsze za dzierżawę ziemi (bardzo wysokie i bezlitośnie egzekwowane). W efekcie wielu mieszkańców wyspy nie miało co jeść (ziemniaki stanowiły wówczas podstawowe pożywienie w tym kraju). Głód i choroby zaczęły zbierać straszliwe żniwo. W roku 1848 klęska głodu trwała dalej, a liczba ofiar sięgnęła miliona. Irlandzka organizacja rewolucyjna Młoda Irlandia próbowała wzniecić powstanie, ale nim wybuchło, aresztowani zostali przywódcy tej organizacji. Tymczasem Irlandczycy zaczęli masowo emigrować z dotkniętego klęską kraju – głównie do Ameryki. W latach 1845–1850 wyjechało z wyspy około miliona jej mieszkańców. W roku 1849 zaraza ostatecznie ustąpiła, ale jeszcze przez dwa lata wywołane głodem choroby zabijały ludzi.

Ostateczna liczba ofiar sięgnęła liczby półtora miliona osób. W ciągu 10 lat nastąpił znaczny spadek liczby ludności wyspy. Podczas gdy w roku 1841 Irlandię zamieszkiwało około 8,2 miliona ludzi, a w 1845 prawie 9 milionów, to w 1851 już tylko 6,5 miliona. Sytuację dodatkowo pogorszyła przeprowadzona po wielkim głodzie reforma agrarna, w ramach której konfiskowano zadłużone grunty (najczęściej zadłużeni byli ci właściciele ziemscy, którzy dobrodusznie zrezygnowali z pobierania czynszu od głodujących dzierżawców).

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Zidentyfikowali grzyba, który zmienił bieg historii, tvn24.pl, 21 maja 2013.
  2. ↑ Cummins 2013 ↓, s. 102.

Bibliografia

  • Joseph Cummins: Najdłuższe konflikty zbrojne. Wyd. 1. Warszawa: Muza SA, 2013. ISBN 978-83-7758-259-6.

Media użyte na tej stronie

Irish potato famine Bridget O'Donnel.jpg
Depiction of the Irish potato famine:
The Sketch of a Woman and Children represents Bridget O'Donnel. Her story is briefly this:-- '. . .we were put out last November; we owed some rent. I was at this time lying in fever. . . they commenced knocking down the house, and had half of it knocked down when two neighbours, women, Nell Spellesley and Kate How, carried me out. . . I was carried into a cabin, and lay there for eight days, when I had the creature (the child) born dead. I lay for three weeks after that. The whole of my family got the fever, and one boy thirteen years old died with want and with hunger while we were lying sick.