Wielkie Księstwo Hesji
| 1806–1918 | |||||
| |||||
| Język urzędowy | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
| Głowa państwa | |||||
| Powierzchnia • całkowita |
| ||||
| Liczba ludności (1910) • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||||
| Proklamacja republiki | 1918 | ||||
.svg)
Wielkie Księstwo Hesji (niem. Großherzogtum Hessen) – państwo niemieckie powstałe w 1806 roku po likwidacji Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Ludwik I był landgrafem Hesji-Darmstadt w latach 1790–1806 (jako Ludwik X), a następnie wielkim księciem Hesji-Darmstadt od 1806 do swej śmierci w 1830 roku.
Państwo to powstało na skutek akcji podjętej przez Napoleona, który podniósł dawne hrabstwo krajowe Hesji-Darmstadt do rangi Wielkiego Księstwa. Stąd Wielkie Księstwo uznaje się często za kontynuację państwowości Hesji-Darmstadt i tak też często bywa nazywane.
Historia
Ponieważ Hesja-Darmstadt była członkiem stworzonego przez Napoleona Związku Reńskiego, decyzją kongresu wiedeńskiego z 1815 roku zmuszona została do oddania znaczącej części swego terytorium. Terytorium księstwa Westfalii, które Hesja-Darmstadt otrzymała po reorganizacji ziem Cesarstwa Niemieckiego w 1803 roku (tzw. Reichsdeputationshauptschluss), zostało wcielone do Prus. Częściową rekompensatą tych strat było włączenie do Wielkiego Księstwa ziem na zachodnim brzegu Renu wraz z Moguncją. Na kongresie wiedeńskim postanowiono, że musi je oddać, ale jako rekompensatę dano mu tereny tzw. Rheinhessen (Hesja Reńska), z miastem Moguncja.
W 1867 roku północna część Wielkiego Księstwa (Oberhessen, tzn. Górna Hesja) stała się częścią Związku Północnoniemieckiego (Norddeutscher Bund), podczas gdy druga połowa Wielkiego Księstwa, leżąca na południe od rzeki Men (Starkenburg i Hesja Reńska zwana Rheinhessen) pozostały poza tym związkiem. W 1871 roku Wielkie Księstwo Hesji stało się częścią Cesarstwa Niemieckiego.
Ostatni wielki książę Ernest Ludwik (wnuk królowej Anglii Wiktorii i brat cesarzowej Rosji Aleksandry) został zmuszony do opuszczenia swego tronu w końcu I wojny światowej, a księstwo, nad którym panował, zmieniło nazwę na Volksstaat Hessen (Ludowa Republika Hesji).
Po II wojnie światowej większość terenów Wielkiego Księstwa wraz z Frankfurtem nad Menem i obszarem Waldeck utworzyły wraz z byłą pruską prowincją Hesja-Nassau kraj związkowy o nazwie Hesja. Wyjątkiem był okręg Montabaur, który poprzednio stanowił część Hesji-Nassau, a także leżąca na lewym brzegu Renu Hesja Reńska, które weszły w skład Nadrenii-Palatynatu. Wimpfen, które stanowiło enklawę Hesji-Darmstadt, weszło w skład Badenii-Wirtembergii.
Prowincje Wielkiego Księstwa Hesji
Wielkie Księstwo Hesji podzielone było na trzy prowincje:
- Starkenburg ze stolicą w Darmstadt, leżący na prawym brzegu Renu, na południe od Menu.
- Hesja Reńska (niem. Rheinhessen) ze stolicą w Moguncji, leżąca na lewym brzegu Renu, wchodząca w skład Wielkiego Księstwa po kongresie wiedeńskim, czyli od 1815 roku
- Górna Hesja (niem. Oberhessen) ze stolicą w Gießen, leżąca na północ od Menu, oddzielona od prowincji Starkenburg przez wolne miasto Frankfurt nad Menem, od 1867 członek Związku Północnoniemieckiego.
Wielcy książęta Hesji
- 1806-1830 – Ludwik I
- 1830-1848 – Ludwik II
- 1848-1877 – Ludwik III
- 1877-1892 – Ludwik IV
- 1892-1918 – Ernest Ludwik
Przypisy
- ↑ Od 1806 do 1816 jedynie Wielkie Księstwo Hesji (Großherzogtum Hessen).
- ↑ John Claudius Loudon: An Encyclopædia of Agriculture. 1825, s. 93. (ang.).
- ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de.
Linki zewnętrzne
| Królestwa | |
|---|---|
| Wielkie księstwa | |
| Księstwa (Herzogtum) | |
| Księstwa (Fürstentum) |
|
| Królestwa | |
|---|---|
| Wielkie księstwa | |
| Księstwa (Herzogtum) | |
| Księstwa (Fürstentum) | |
| Miasta-państwa |
| Cesarstwa | |
|---|---|
| Królestwa | |
| Elektoraty | |
| Wielkie księstwa | |
| Księstwa (Herzogtum) | |
| Księstwa (Fürstentum) | |
| Landgrafostwa | |
| Wolne miasta |
| Królestwa | |
|---|---|
| Wielkie Księstwa | |
| Księstwa | |
| Wolne Miasta | |
| inne |
Media użyte na tej stronie
Flag of the Grand Duchy of Hesse without arms; Ratio (4:5)
.svg)
.svg)
Flag of the Kingdom of Saxony; Ratio (2:3)
Flag of the Kingdom of Württemberg; Ratio (3:5)
Flag of the Grand Duchies of Mecklenburg-Strelitz and Mecklenburg-Schwerin; Ratio (2:3)
Civil flag of Oldenburg, before 1871 and beween 1921 and 1935
Flag of the duchy of Brunswick; Ratio (2:3)
.svg)
Flag of the duchy of Saxe-Coburg & Gotha 1826-1911; Ratio (2:3)
Flag of the principalities of Schwarzburg-Sondershausen and Schwarzburg-Rudolstadt; Ratio (2:3)
.svg)
Flaga Niemiec o proporcjach 3:2
Flag of Alsace-Lorraine, adopted on the 25th of June 1912 and flag of the Republic of Alsace-Lorraine (Nov 11 1918 - Nov 21 1918)
.svg)
Flag of the duchy of Saxe-Coburg & Gotha 1911-1920; Ratio (2:3)
Autor: ziegelbrenner, Licencja: CC BY 2.5
Map of Confederation of the Rhine 1812
.svg)
Flag of the Grand Duchy of Baden 1855-1891; Ratio (3:5)
Autor: Glasshouse using elements by Sodacan, Heralder and Trondivers, Licencja: CC BY-SA 4.0
Coat of Arms of the Grand Duchy of Hesse 1806-1918
Flag of the Duchy of Anhalt and also flag of Augsburg
Flag of the duchy of Saxe-Coburg & Gotha 1826-1911; Ratio (2:3)
Flag of the principality of Reuß Younger Line; Ratio (4:5) may also be (5:6)
Flag of the principality of Lippe; Ratio (2:3)
Autor: User:52 Pickup, Licencja: CC BY-SA 2.5
The North German Confederation / Norddeutscher Bund (1867–1871) in red. The states that would join the confederation and form the German Empire are in orange. Alsace-Lorraine, the territory annexed from France following the Franco-Prussian War of 1871, is in a paler orange.
.svg)
Flag of the Grand Duchy of Saxe-Weimar-Eisenach 1813-1897; Ratio (2:3)
Autor: Milenioscuro, Licencja: CC BY-SA 3.0
Locator map of Hesse in the German Empire
.svg)
Flag of the principality of Schaumburg-Lippe; Ratio (2:3), c. 1880–1935
Civil flag of Oldenburg, before 1871 and beween 1921 and 1935
Karte Hessen 1930 selbst gezeichnet gemeinfrei
Imperial Eagle of the German Empire from 1889 to 1918.
Flag of the principality of Reuss Elder Line; Ratio (27:34)