Wielkie Księstwo Hesji
| 1806–1918 | |||||
| |||||
| Język urzędowy | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
| Głowa państwa | |||||
| Powierzchnia • całkowita |
| ||||
| Liczba ludności (1910) • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||||
| Proklamacja republiki | 1918 | ||||
.svg)
Wielkie Księstwo Hesji (niem. Großherzogtum Hessen) – państwo niemieckie powstałe w 1806 roku po likwidacji Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Ludwik I był landgrafem Hesji-Darmstadt w latach 1790–1806 (jako Ludwik X), a następnie wielkim księciem Hesji-Darmstadt od 1806 do swej śmierci w 1830 roku.
Państwo to powstało na skutek akcji podjętej przez Napoleona, który podniósł dawne hrabstwo krajowe Hesji-Darmstadt do rangi Wielkiego Księstwa. Stąd Wielkie Księstwo uznaje się często za kontynuację państwowości Hesji-Darmstadt i tak też często bywa nazywane.
Historia
Ponieważ Hesja-Darmstadt była członkiem stworzonego przez Napoleona Związku Reńskiego, decyzją kongresu wiedeńskiego z 1815 roku zmuszona została do oddania znaczącej części swego terytorium. Terytorium księstwa Westfalii, które Hesja-Darmstadt otrzymała po reorganizacji ziem Cesarstwa Niemieckiego w 1803 roku (tzw. Reichsdeputationshauptschluss), zostało wcielone do Prus. Częściową rekompensatą tych strat było włączenie do Wielkiego Księstwa ziem na zachodnim brzegu Renu wraz z Moguncją. Na kongresie wiedeńskim postanowiono, że musi je oddać, ale jako rekompensatę dano mu tereny tzw. Rheinhessen (Hesja Reńska), z miastem Moguncja.
W 1867 roku północna część Wielkiego Księstwa (Oberhessen, tzn. Górna Hesja) stała się częścią Związku Północnoniemieckiego (Norddeutscher Bund), podczas gdy druga połowa Wielkiego Księstwa, leżąca na południe od rzeki Men (Starkenburg i Hesja Reńska zwana Rheinhessen) pozostały poza tym związkiem. W 1871 roku Wielkie Księstwo Hesji stało się częścią Cesarstwa Niemieckiego.
Ostatni wielki książę Ernest Ludwik (wnuk królowej Anglii Wiktorii i brat cesarzowej Rosji Aleksandry) został zmuszony do opuszczenia swego tronu w końcu I wojny światowej, a księstwo, nad którym panował, zmieniło nazwę na Volksstaat Hessen (Ludowa Republika Hesji).
Po II wojnie światowej większość terenów Wielkiego Księstwa wraz z Frankfurtem nad Menem i obszarem Waldeck utworzyły wraz z byłą pruską prowincją Hesja-Nassau kraj związkowy o nazwie Hesja. Wyjątkiem był okręg Montabaur, który poprzednio stanowił część Hesji-Nassau, a także leżąca na lewym brzegu Renu Hesja Reńska, które weszły w skład Nadrenii-Palatynatu. Wimpfen, które stanowiło enklawę Hesji-Darmstadt, weszło w skład Badenii-Wirtembergii.
Prowincje Wielkiego Księstwa Hesji
Wielkie Księstwo Hesji podzielone było na trzy prowincje:
- Starkenburg ze stolicą w Darmstadt, leżący na prawym brzegu Renu, na południe od Menu.
- Hesja Reńska (niem. Rheinhessen) ze stolicą w Moguncji, leżąca na lewym brzegu Renu, wchodząca w skład Wielkiego Księstwa po kongresie wiedeńskim, czyli od 1815 roku
- Górna Hesja (niem. Oberhessen) ze stolicą w Gießen, leżąca na północ od Menu, oddzielona od prowincji Starkenburg przez wolne miasto Frankfurt nad Menem, od 1867 członek Związku Północnoniemieckiego.
Wielcy książęta Hesji
- 1806-1830 – Ludwik I
- 1830-1848 – Ludwik II
- 1848-1877 – Ludwik III
- 1877-1892 – Ludwik IV
- 1892-1918 – Ernest Ludwik
Przypisy
- ↑ Od 1806 do 1816 jedynie Wielkie Księstwo Hesji (Großherzogtum Hessen).
- ↑ John Claudius Loudon: An Encyclopædia of Agriculture. 1825, s. 93. (ang.).
- ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de.
Linki zewnętrzne
| Królestwa | |
|---|---|
| Wielkie księstwa | |
| Księstwa (Herzogtum) | |
| Księstwa (Fürstentum) |
|
| Królestwa | |
|---|---|
| Wielkie księstwa | |
| Księstwa (Herzogtum) | |
| Księstwa (Fürstentum) | |
| Miasta-państwa |
| Cesarstwa | |
|---|---|
| Królestwa | |
| Elektoraty | |
| Wielkie księstwa | |
| Księstwa (Herzogtum) | |
| Księstwa (Fürstentum) | |
| Landgrafostwa | |
| Wolne miasta |
| Królestwa | |
|---|---|
| Wielkie Księstwa | |
| Księstwa | |
| Wolne Miasta | |
| inne |
Media użyte na tej stronie
.svg)
.svg)
Flaga Niemiec o proporcjach 3:2
.svg)
Flag of the duchy of Saxe-Coburg & Gotha 1911-1920; Ratio (2:3)
Flag of the Kingdom of Württemberg; Ratio (3:5)
Autor: ziegelbrenner, Licencja: CC BY 2.5
Map of Confederation of the Rhine 1812
.svg)
Flag of the Grand Duchy of Baden 1855-1891; Ratio (3:5)
Autor: Glasshouse using elements by Sodacan, Heralder and Trondivers, Licencja: CC BY-SA 4.0
Coat of Arms of the Grand Duchy of Hesse 1806-1918
.svg)
Flag of the duchy of Saxe-Coburg & Gotha 1826-1911; Ratio (2:3)
Flag of Alsace-Lorraine, adopted on the 25th of June 1912 and flag of the Republic of Alsace-Lorraine (Nov 11 1918 - Nov 21 1918)
Flag of the Duchy of Anhalt and also flag of Augsburg
Flag of the principality of Reuß Younger Line; Ratio (4:5) may also be (5:6)
Flag of the principality of Lippe; Ratio (2:3)
Flag of the Grand Duchies of Mecklenburg-Strelitz and Mecklenburg-Schwerin; Ratio (2:3)
Autor: User:52 Pickup, Licencja: CC BY-SA 2.5
The North German Confederation / Norddeutscher Bund (1867–1871) in red. The states that would join the confederation and form the German Empire are in orange. Alsace-Lorraine, the territory annexed from France following the Franco-Prussian War of 1871, is in a paler orange.
.svg)
Flag of the Grand Duchy of Saxe-Weimar-Eisenach 1813-1897; Ratio (2:3)
Flag of the principalities of Schwarzburg-Sondershausen and Schwarzburg-Rudolstadt; Ratio (2:3)
.svg)
Flag of the Kingdom of Saxony; Ratio (2:3)
Autor: Milenioscuro, Licencja: CC BY-SA 3.0
Locator map of Hesse in the German Empire
Flag of the Grand Duchy of Hesse without arms; Ratio (4:5)
Civil flag of Oldenburg, before 1871 and beween 1921 and 1935
.svg)
Flag of the principality of Schaumburg-Lippe; Ratio (2:3), c. 1880–1935
Flag of the duchy of Brunswick; Ratio (2:3)
Karte Hessen 1930 selbst gezeichnet gemeinfrei
Imperial Eagle of the German Empire from 1889 to 1918.
Flag of the principality of Reuss Elder Line; Ratio (27:34)