Wielkie Rowy Afrykańskie
 | Ten artykuł od 2014-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Wielkie Rowy Afrykańskie – jednostka geograficzna we wschodniej części Afryki obejmująca zespół południkowo rozciągniętych rowów tektonicznych (ryftów). Jej charakterystycznym elementem są strome zbocza i dna częściowo wypełnione jeziorami. Rowy powstały na skutek oddalania się płyty afrykańskiej od płyty arabskiej i somalijskiej, co prowadzi do powolnego (natomiast bardzo szybkiego w skali czasu geologicznego) oddzielania się cypla wschodniej Afryki z Wyżyną Wschodnioafrykańską od większej części kontynentu afrykańskiego. Rowy wschodnioafrykańskie są zauważalne na hipsometrycznej mapie Afryki, a wyraźnie widoczne na mapie geomorfologicznej.
Wielkie Rowy Afrykańskie powstały ok. 20 mln lat temu[1].
Przedłużeniem Wielkich Rowów Afrykańskich jest rów Morza Czerwonego i Rów Jordanu. Długość całego układu Wielkich Rowów Afrykańskich od Syrii do Mozambiku wynosi 6 tys. km. Powstały one w wyniku ruchów tektonicznych i wylewów lawy – są formą doliny ryftowej. Ich rozwój zaczął się około 35 mln lat temu w rejonie Morza Czerwonego, polegał na odsuwaniu się płyty litosferycznej, na której leży kontynent afrykański, od płyty Półwyspu Arabskiego i reszty Azji; postępował stopniowo ku południowi, gdzie wschodnia Afryka zaczęła się oddzielać od pozostałej części kontynentu około 15 mln lat temu.
Jeden z rowów ma miejscami 0,5 km głębokości i 30–100 km szerokości. Wyróżnia się:
Dna Wielkich Rowów w mniejszej części zalane są wodą, która tworzy kilka spośród największych afrykańskich jezior:
- Jezioro Alberta
- Jezioro Edwarda
- jezioro Niasa
- jezioro Tanganika
- Jezioro Turkana (dawniej: Jezioro Rudolfa)
Są to jeziora tektoniczne.
Kenijską grupę jezior Wielkiego Rowu Afrykańskiego wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Przypisy
- ↑ Michael J. Benton: Gdy życie prawie wymarło. Tajemnica największego masowego wymierania w dziejach Ziemi, Prószyński Media Sp. z o.o., Warszawa 2017, s. 280, ISBN 978-83-8097-074-8
Media użyte na tej stronie
Autor: Clem23, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Landscape in Northern Tanzania, inside the great Rift valley. A dirt track is heading towards the Masaï village of Ngare Sero, 5 km south. The southern end of Lake Natron is visible on the left, the inner rim of the great rift on the right. The landscape is dominated by the huge Ol Doinyo Lengai volcano while the Ngorongoro highlands around Empaakai are visible in the background.
Map of East Africa showing some of the historically active volcanoes(red triangles) and the Afar Triangle (shaded, center) -- a so-called triple junction (or triple point), where three plates are pulling away from one another: the Arabian Plate, and the two parts of the African Plate (the Nubian and the Somali) splitting along the East African Rift Zone. The red triangles show historically active volcanoes.