Wielkie nadzieje

Wielkie nadzieje

Great Expectations

Strona tytułowa pierwszego wydania
Autor	Charles Dickens
Typ utworu	powieść o dojrzewaniu
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Wielka Brytania
Język	angielski
Data wydania	1860-1861
Wydawca	All the Year Round

Wielkie nadzieje (ang. Great Expectations) – powieść Karola Dickensa, publikowana w latach 1860–1861 w tygodniku „All the Year Round”. Utwór jest powieścią o dojrzewaniu, obrazującą dorastanie i przemianę moralną głównego bohatera.

Okoliczności publikacji powieści

Dickens zamierzał opublikować Wielkie nadzieje od razu w formie książkowej. Do zmiany decyzji zmusił go jednak kryzys finansowy utworzonego przez niego tygodnika „All the Year Round”, tracącego stopniowo popularność. Zamieszczenie w nim nowej powieści Dickensa miało być sposobem na ponowne zainteresowanie czytelników periodykiem. Aby uwzględnić potrzeby i możliwości finansowe różnych czytelników, powieść była publikowana zarówno w formie cotygodniowych odcinków, jak i ukazujących się raz w miesiącu zeszytów. Powieść zyskała dużą popularność czytelniczą, poprawiając sprzedaż „All the Year Round”.

Fabuła

Bohaterem powieści jest Pip, mały chłopiec wychowywany przez swoją siostrę i jej męża, kowala Joego. Pewnego dnia chłopczyk spotyka ukrywającego się przestępcę, który uciekł z więzienia. Pip zostaje poproszony przez niego o pomoc. Po kryjomu przynosi mężczyźnie odrobinę jedzenia, wodę i pilnik (wszystko ukradzione z domu siostry). Niedługo potem zbieg zostaje schwytany przez strażników. Kilka lat później Pip pracuje jako czeladnik u swojego szwagra. Jest nieszczęśliwie zakochany w Estelli, pięknej dziewczynce, wychowywanej przez bogatą, zdziwaczałą starą pannę Havisham, którą poznał jako stosunkowo małe dziecko. Sytuacja bohatera zmienia się, kiedy Estella opuszcza wioskę, a on sam otrzymuje od anonimowego darczyńcy ogromną sumę pieniędzy. Podejrzewa, że ofiarodawczynią jest panna Havisham. Pieniądze te pozwalają Pipowi na rozpoczęcie edukacji w Londynie. Bohater zaczyna stopniowo wstydzić się swojego pochodzenia i oddala się od rodziny. Tymczasem po kilku latach dowiaduje się, że osobą finansującą jego wykształcenie nie była panna Havisham (tym samym musi odrzucić nadzieje, że stara kobieta pragnęła jego małżeństwa z Estellą), ale Abel Magwitch, zbieg któremu niegdyś podarował jedzenie, a który po odbyciu kary, dorobił się ogromnego majątku w Australii. Pip czuje się upokorzony świadomością, że jego dobroczyńcą jest człowiek tak bardzo związany z przestępczym światem, jednak jego nastawienie zmienia się, kiedy podczas nieudanej próby ucieczki z kraju (w którym wciąż jest poszukiwany) Magwitch umiera. Pip traci majątek (którego postanowił się wcześniej zrzec) i zmuszony jest samodzielnie zarabiać na utrzymanie.

Dwa zakończenia

Dickens początkowo zamierzał opublikować powieść z nieszczęśliwym zakończeniem (Pip pozostaje samotny, natomiast Estella, po pierwszym nieudanym małżeństwie, zostaje żoną skromnego lekarza), jednak namówiony przez swojego przyjaciela, Edwarda Bulwer-Lyttona zdecydował się na napisanie drugiego zakończenia, w którym Pip i Estella spotykają się i godzą.

Adaptacje filmowe (wybór)

• 1934 Great Expectations, reż. Stuart Walker – film produkcji amerykańskiej
• 1946 Wielkie nadzieje (Great Expectations), reż. David Lean – film produkcji brytyjskiej
• 1959 Great Expectations – serial telewizyjny produkcji brytyjskiej (BBC)
• 1967 Great Expectations, reż. Alan Bridges – serial telewizyjny produkcji brytyjskiej (BBC)
• 1974 Wielkie nadzieje (Great Expectations), reż. Joseph Hardy – film produkcji amerykańsko-brytyjskiej
• 1981 Wielkie nadzieje (Great Expectations), reż. Julian Amyes – miniserial telewizyjny produkcji brytyjskiej (BBC)
• 1987 Great Expectations: The Untold Story, reż. Tim Burstall – spin-off, film telewizyjny produkcji brytyjsko-australijskiej
• 1989 Wielkie nadzieje (Great Expectations), reż. Kevin Connor – miniserial telewizyjny produkcji brytyjskiej
• 1998 Wielkie nadzieje (Great Expectations), reż. Alfonso Cuarón – film produkcji amerykańskiej
• 1999 Wielkie nadzieje (Great Expectations), reż. Julian Jarrold – film telewizyjny produkcji brytyjskiej (BBC)
• 2011 Wielkie nadzieje (Great Expectations), reż. Brian Kirk – trzyodcinkowy miniserial telewizyjny produkcji brytyjskiej
• 2012 Wielkie nadzieje (Great Expectations), reż. Mike Newell – film produkcji brytyjskiej

Zobacz też

• 100 najlepszych książek Norweskiego Klubu Książki

Bibliografia

• Irena Dobrzycka: Karol Dickens. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1972.

Linki zewnętrzne

• Polskie wydanie powieści w bibliotece Polona