Wielkie pokuszenie; Bieliński i jednorożec
| Autor | Czesław Miłosz |
|---|---|
| Typ utworu | eseje |
| Data powstania | 1951 |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | Toruń |
| Język | polski |
| Data wydania | 2002 |
| Wydawca | Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu |
Wielkie pokuszenie; Bieliński i jednorożec – dwa eseje Czesława Miłosza wydane w 2002 r. w Toruniu.
Wielkie pokuszenie
Esej Wielkie pokuszenie. Dramat intelektualistów w krajach demokracji ludowej (La grande tentation), napisany w języku francuskim w Paryżu w 1951 r., został wygłoszony przez autora na konferencji Kongresu Wolności Kultury, która odbyła się w dniach 10-15 września 1951 r. w Andlau k. Strasburga. Ukazał się drukiem w „Prevues” w listopadzie 1951 r. następnie przetłumaczony został na języki: włoski, duński, niemiecki, hiszpański i angielski. Tezy zawarte w eseju rozwinął później Miłosz w „Zniewolonym umyśle”. Esej z języka francuskiego przełożyła Aleksandra Machowska.
Zawartość:
- Problem ucieczki
- Taktyka
- Dawać i nie żądać najpierw nic w zamian
- Zwiększać presję stopniowo, tak, by nie wytworzył się opór psychiczny
- Wlać nowe wino do starych bukłaków
- Unikać, jak tylko jest to możliwe, bezpośredniego nacisku i posługiwać się presją sytuacji
- Nie pozwalać, aby w grupie utworzyły się więzy solidarności
- Transformacje
- Historyczna konieczność
- Integracja intelektualisty
- Rytm życia
- Konieczność praktyczna
- Zachód
- Konkluzja
Bieliński i jednorożec
Esej Bieliński i jednorożec (Bielinski et la licorne) odczytany został przez Miłosza na Konferencji Kongresu Wolności Kultury („The Future of Freedom”) zorganizowanej w dniach 12-17 września 1955 r. w Mediolanie. Ukazał się jako materiał konferencyjny w językach francuskim i angielskim w skróconej wersji.
Zawartość:
- Bieliński
- Odwilż
- Jednorożec
Teksty w polskiej wersji językowej ukazały się po raz pierwszy w roczniku „Archiwum Emigracji” w Toruniu. Pierwszy, wraz z wersją francuską, w tomie 1. (1998), drugi, także w języku francuskim, w tomie 4. (2001). Pierwsze książkowe wydanie esejów ukazało się w serii literackiej „Archiwum Emigracji”, jako tom 11, z okazji piątej rocznicy powstania rocznika.
Przekłady na języki obce
- Den store fristelse, København: Selskabet for Frihed og Kultur, 1954
- La grande tentation. Le drame des intellectuels dans les démocraties populaires, Paris: Société des éditions des Amis de la liberté, 1951
- La grande tentazione, el drama intellettuali nella democrazie popolari, Roma: Associazione italiana per la liberta della cultura, 1952
Bibliografia
- Agnieszka Kosińska, Jacek Błach, Kamil Kasperek, Czesław Miłosz. Bibliografia druków zwartych, Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne – Oficyna Wydawnicza AFM; Warszawa: Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literatura Polską. Oddział Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, 2009, s. 16-18.
- Mirosław A. Supruniuk, Posłowie, [w:] Czesław Miłosz, Wielkie pokuszenie; Bieliński i jednorożec, Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 2002, s. 49-58.