Wielkie postrzyżyny
 | |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | 1898 |
| Medium | |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Wielkie postrzyżyny (ros. Великий постриг) – obraz olejny Michaiła Niestierowa, namalowany w 1898.
Okoliczności powstania obrazu
W twórczości Michaiła Niestierowa w pierwszym okresie jego działalności artystycznej (do rewolucji październikowej), według słów samego malarza, dominowała tematyka religijna, związana z obecnością prawosławia w kulturze rosyjskiej. Niestierow wspominał, iż pragnął uniknąć ukazywania na obrazach gwałtownych namiętności, preferując przedstawianie spokoju, harmonii pejzażu rosyjskiego i życia duchowego człowieka[1]. Równocześnie obraz należy do cyklu dzieł ukazujących trudne, wręcz tragiczne położenie rosyjskich kobiet[2].
Wielkie postrzyżyny powstały dodatkowo pod wpływem osobistego dramatu autora, który zakochał się w młodej kobiecie poznanej w Kisłowodsku, urzeczony jej urodą i bogatym życiem duchowym. Niestierow oświadczył się ukochanej i został przyjęty, jednak po krótkim czasie kobieta zmieniła zdanie, tłumacząc, że nie będzie w stanie dać mu szczęścia, gdyż miłość mogłaby pokrzyżować jego plany artystyczne. Niestierow ciężko przeżył rozstanie[3].
Za Wielkie postrzyżyny Niestierow został w 1898 r. przyjęty do Cesarskiej Akademii Sztuk[4].
Opis i wymowa obrazu
Wielkie postrzyżyny ukazują położony w odosobnieniu, w lasach, żeński skit staroobrzędowy. Pomiędzy domami-celami i cerkwią przebiega porośnięta brzozami ścieżka, którą idzie grupa mniszek w różnym wieku, ubranych w duchowne szaty, prowadzących, na tytułowe postrzyżyny mnisze młode posłusznice w tradycyjnych strojach staroobrzędowców (charakterystyczny sposób wiązania chust na głowach). Dziewczęta niosą w dłoniach zapalone świece, jedna z nich ma oplecione wokół ręki czotki. Ich twarze wyrażają modlitewne skupienie i smutek. Młodość i tradycyjne stroje dziewcząt podkreślają ich niewinność i prostotę[3]. Smutek młodych kobiet jest interpretowany jako wyraz żalu z powodu niespełnionej miłości, z drugiej strony w obrazie nie ma jednak żadnych jednoznacznych sygnałów, by przyczyną wstąpienia bohaterek obrazu do monasteru był zawód uczuciowy[3]. Obok drugiej z młodych kobiet idzie starsza mniszka, trzymając za rękę jeszcze młodszą dziewczynkę. Obydwu obce są uczucia i namiętności – pierwsza już ich nie przeżywa, druga jeszcze ich nie doświadczyła[5]. W kolejnym rzędzie procesji dwie starsze mniszki podtrzymują ihumenię, kobietę piękną i stanowczą[5].
Z powagą i smutkiem mniszek i posłusznic kontrastuje obraz budzącej się do życia przyrody, której symbolem są ukazane na pierwszym planie bazie i młode drzewko; w niewielkim stopniu zmienia to jednak melancholijny nastrój obrazu[3].
Przypisy
- ↑ The Tretyakov Gallery in Moscow, Aurora Art Publishers, Leningrad 1979, opis obrazu nr 86 (brak numerów stron).
- ↑ Великий постриг, rusmuseumvrm.ru [dostęp 2020-08-12].
- ↑ a b c d Великий постриг.
- ↑ The Great Taking of the Veil, rusmuseumvrm.ru [dostęp 2020-08-12].
- ↑ a b Великий постриг, art-nesterov.ru [dostęp 2020-08-12].