Wielkoduszność Scypiona

Wielkoduszność Scypiona
(nr.inw.VIII-2623)

Autor	Jacob Willemsz. de Wet starszy
Data powstania	1645-1675[1]
Medium	olej na płótnie
Wymiary	109 × 140 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Wielkoduszność Scypiona – obraz holenderskiego malarza Jacoba de Weta starszego.

Opis obrazu

Obraz ukazuje scenę opisaną przez Tytus Liwiusza w Ab urbe condita libri (ks. XXVI), akt miłosierdzia rzymskiego wodza Scypiona Afrykańskiego St., który zwraca narzeczonemu i rodzinie swój "łup wojenny" - piękną dziewczynę z podbitej Nowej Kartaginy. Obraz utrzymany jest w ciemnej, brunatnej tonacji. W kolumnowej sali rozjaśnionej światłem padającym z góry, na podwyższeniu, stoi w złotej tunice i w czerwonym płaszczu Scypion. Za nim stoją żołnierze w zbrojach, dostojnicy w turbanach i poczty sztandarowe^[2]. W centrum kompozycji stoi dziewczyna w złotej sukni, do której wódz zwraca się łaskawym gestem oddając ją tym samym klęczącemu obok niej narzeczonemu, przywódcy Alluciusowi odzianemu w ciemnooliwkową tunikę i w niebieski płaszcz. Za parą stoją rodzice dziewczyny: ojciec kłaniający się oraz matka stojąca tyłem do wodza, wskazująca na złożone kosztowności, w które Scypion wyposażył dziewczynę^[3].

Temat wielkoduszności Scypiona ze względu na swoją teatralną oprawę był tematem często wykorzystywanym w nowożytnym malarstwie^[2].

Atrybucja i proweniencja

Początkowo obraz, który w osiemnastym wieku znajdował się w kolekcji Carla Bacha, profesora wrocławskiej Szkoły Sztuki i radcy dworu pruskiego, był uznawany za dzieło Rembrandta. Pod taką proweniencją znajdował się w katalogu zbiorów Bacha oraz w katalogu wrocławskiego Ständehaus^[4], gdzie znajdował się od 1859 roku^[a]. W 1880 roku dzieło zostało przeniesione do Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych (Schlesisches Museum der bildenden Künste) (nr inw. 112); w 1886 roku w katalogu muzeum za autora obrazu uznawano naśladowcę Rembrandta. Dopiero w 1898 roku nadano obrazowi obecną atrybucję. W 1954 roku, historyk Anna Dobrzycka w opracowaniu Gerrit Willemsz. Horst w poznańskich zbiorach błędnie jeszcze przypisywała autorstwo Gerritowi Willemszowi Horstowi^[5]. Wcześniejszą atrybucję potwierdziły jednak dwie inne powojenne publikacje: katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Warszawie z 1956 roku pt. Rembrandt i jego krąg^[6] i opracowanie Adama Chudzikowskiego z 1958 Wystawa Rembrandtowska w Muzeum Narodowym w Warszawie^[7].

Atrybucję de Wetowi nadano po analizie szeregu innych jego dzieł. Podobieństwa wykazano głównie z Bałwochwalstwem Salomona z Muzeum w Lille, gdzie występują identyczne elementy architektoniczne i jej niefunkcjonalność oraz szereg analogii w typach twarzy. Postać dziewczyny występuje w innym obrazie Weta Salomon i królowa Saba^[8].

W 1942 roku obraz został wywieziony do składnicy w Kamieńcu Ząbkowickim a w 1947 roku przekazany Muzeum Narodowemu w Warszawie (nr inw. 186035). W latach 1947–1954 obraz był wypożyczony do Muzeum Narodowego w Poznaniu a od 1981 do Muzeum Narodowego we Wrocławiu^[2].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Bożena Steinborn: Katalog zbiorów malarstwa niderlandzkiego. Wrocław: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 2006. ISBN 83-86766-28-X.
• Beata Lejman: Złote Niderlandy. Obrazy holenderskie i flamandzkie XVII wieku ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu (katalog wystawy). Wrocław: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 2001. ISBN 83-86766-02-6.
• Jan Białostocki (opracowanie katalogu): Rembrandt i jego krąg. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 1956.