Wielofunkcyjny Moduł Logistyczny
Wielofunkcyjny Moduł Logistyczny (MPLM z ang. Multi-Purpose Logistics Module) – duży hermetyczny kontener używany w misjach zaopatrzeniowych amerykańskich wahadłowców do przewozu ładunków do/z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Moduł był wynoszony na orbitę w ładowni wahadłowca i na czas trwania misji dołączany do jednego z wolnych węzłów cumowniczych Unity, następnie wyładowywano z niego narzędzia i sprzęt potrzebny na stacji, a umieszczano w nim zużyte elementy stacji i odpadki. Na koniec misji moduł wracał do ładowni wahadłowca.
Powstały trzy bliźniacze moduły logistyczne, które nazwano: Leonardo, Raffaello i Donatello.
W porównaniu do statków Progress, MPLM oferują dużo większą objętość magazynową, przez co pozwalają na przewożenie większych elementów wchodzących w skład zaopatrzenia. Jego wyposażenie stanowi m.in. 16 regałów, w tym specjalne zamrażarki do przewożenia próbek doświadczeń. MPLM może przewozić około 9 ton ładunku użytecznego. Żaden z modułów nie posiada własnego systemu zasilania, natomiast każdy z nich jest hermetyczny, utrzymujący sztuczną atmosferę na czas lotu na orbitę oraz na czas powrotu na Ziemię (maksymalnie MPLM może pozostawać na orbicie do 16 dni – będąc przyłączonym do ISS).
Po misji STS-131 MPLM Leonardo został przebudowany w Stały Moduł Wielofunkcyjny (PMM – Permanent Multipurpose Module), który poleciał wraz z misją STS-133 (ostatni lot promu Discovery). Wśród wprowadzonych zmian znalazły się wzmocnione osłony modułu chroniące przed uderzeniami mikrometeoroidów. Przebudowa pozwoliła na stałe połączenie z ISS przez nieograniczony czas - tym samym PMM pełnił funkcję dodatkowego magazynu na ISS.
MPLM zostały zbudowane na zlecenie NASA przez Włoską Agencję Kosmiczną (ASI) i są własnością strony amerykańskiej. W rozliczeniu ASI otrzymała dostęp do części należącego do USA czasu badawczego na ISS. Sama idea powstania modułu zrodziła się jeszcze w fazie projektowania nigdy nie powstałej Stacji Kosmicznej Freedom. Pierwotnie projekt miał zrealizować Boeing, ale w 1992 r. ASI ogłosiła gotowość podjęcia się tego typu projektu. Wstępne plany zostały zmienione i w 1993 r. powstał projekt tego modułu w dwukrotnie większej wersji, który ostatecznie zaakceptowano. Budowę Leonardo rozpoczęto w kwietniu 1996 r. w fabryce Alenia Aerospazio w Turynie. Został on dostarczony do KSC w sierpniu 1998 r. samolotem Airbus Beluga. Raffaello dostarczono w sierpniu 1999 r., a Donatello w lutym 2001 r.
Moduł Donatello nie został nigdy użyty do lotu, a niektóre z jego części zostały wykorzystane do przebudowy modułu Leonardo w PMM.
Sam MPLM ma formę cylindrycznej hermetyzowanej dużej puszki, mającej 6,4 m długości i 4,6 m średnicy. Objętość wynosi 31 m³. Pusty ma masę 4082 kg, ale może dostarczać 9,1 ton towarów.
Misje zakończone
| Data startu | Misja | Wahadłowiec | MPLM |
|---|---|---|---|
| 8 marca 2001 | STS-102 | Discovery | Leonardo |
| 19 kwietnia 2001 | STS-100 | Endeavour | Raffaello |
| 10 sierpnia 2001 | STS-105 | Discovery | Leonardo |
| 5 grudnia 2001 | STS-108 | Endeavour | Raffaello |
| 5 czerwca 2002 | STS-111 | Endeavour | Leonardo |
| 26 lipca 2005 | STS-114 | Discovery | Raffaello |
| 4 lipca 2006 | STS-121 | Discovery | Leonardo |
| 14 listopada 2008 | STS-126 | Endeavour | Leonardo |
| 29 sierpnia 2009 | STS-128 | Discovery | Leonardo |
| 5 kwietnia 2010 | STS-131 | Discovery | Leonardo |
| 24 lutego 2011 | STS-133 | Discovery | Leonardo PMM |
| 8 lipca 2011 | STS-135 | Atlantis | Raffaello |
Dane techniczne
- Długość: 6,4 m
- Średnica: 4,57 m
- Masa pustego modułu (bez ładunku): 4082 kg
- Masa modułu z pełnym załadunkiem: 13 154 kg
- Masa ładunku użytecznego: 9100 kg
Linki zewnętrzne
- Opis modułu MPLM (NASA) (ang.)
| Moduły | |
|---|---|
| Podsystemy | |
| Pojazdy zaopatrzeniowe |
Media użyte na tej stronie
Configuration of the International Space Station as of 29 July 2021 when Nauka was attached.
The Space Shuttle Discovery flies near the International Space Station for docking but before the link-up occurred, the orbiter "posed" for a thorough series of inspection photos. Leonardo Multipurpose Logistics Module can be seen in the shuttle's cargo bay. Discovery docked at the station's Pressurized Mating Adapter 2 at 9:52 a.m. CDT, July 6, 2006
A blanket of heavy cloud cover forms the backdrop for this image featuring the Italian-built Raffaello Multi-Purpose Logistics Module (MPLM) and the Canadarm2 of the International Space Station. This image was photographed by astronaut Stephen K. Robinson (out of frame), STS-114 mission specialist, during today’s session of extravehicular activity (EVA)
Backdropped by a blue and white Earth, Space Shuttle Endeavour approaches the International Space Station during STS-126 rendezvous and docking operations. Docking occurred at 4:01 p.m. (CST) on Nov. 16, 2008. The Leonardo Multi-Purpose Logistics Module is visible in Endeavour’s cargo bay with over 14,000 pounds of cargo for the space station.
The Leonardo Multi Purpose Logistics Module rests in Discovery's payload bay in this view taken from the International Space Station by a crew member using a digital still camera. To the left of the MPLM you can see a glimpse of External Stowage Platform-1.
"Cosmonaut Yuri P. Gidzenko is dwarfed by transient hardware aboard Leonardo, the Italian Space Agency-built Multipurpose Logistics Module (MPLM). Gidzenko has been aboard the International Space Station (ISS) since early November of 2000, but he will be returning to Earth with the STS-102 astronauts and the MPLM in a few days."[1]
Space shuttle Discovery as seen from the ISS
The Space Shuttle Endeavour shortly before docking with the International Space Station on NASA mission STS-111.
The Space Shuttle Endeavour approaches the International Space Station (ISS) in this digital still camera's view, recorded on June 7, 2002. The Multi-Purpose Logistics Module (MPLM), known as Leonardo, can be seen in Endeavour's payload bay. Two Russian cosmonauts and an American astronaut, currently onboard the shuttle, will replace two American astronauts and a Russian cosmonaut now on the station.