Wielogłowy (województwo małopolskie)

Wielogłowy

wieś
Ogólny widok miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Chełmiec
Liczba ludności (2004)	1102
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	33-311[1]
Tablice rejestracyjne	KNS
SIMC	0421345
Położenie na mapie gminy Chełmiec Wielogłowy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wielogłowy
Położenie na mapie województwa małopolskiego Wielogłowy
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Wielogłowy
49°40′45″N 20°41′28″E/49,679167 20,691111

Kościół pw. Wniebowzięcia NMP

Dwór w Wielogłowach

Nowy kościół

"Przemysłowa" część Wielogłów

Wielogłowy – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Chełmiec.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego. 30 czerwca 2004 r. wieś liczyła 1102 mieszkańców.

Położenie

Wieś leży w południowo-zachodniej części Pogórza Rożnowskiego^[2], na północ od Nowego Sącza, przy drodze krajowej nr 75. Zabudowania i pola uprawne znajdują się na prawym brzegi doliny Dunajca, oraz okolicznych wzgórzach Pogórza Rożnowskiego^[3]. Miejscowość w dużej części znajduje się w dolinie, a przez bliski kontakt z Nowym Sączem oraz zabudowę terenu stanowi jego przedmieścia.

Części wsi

Infrastruktura

Miejscowa parafia należy do dekanatu Nowy Sącz Centrum. We wsi znajdują się dwa kościoły: stary parafialny, zabytkowy z XIV w. – pw. Wniebowzięcia NMP oraz nowy – pw. Miłosierdzia Bożego.

We wsi mieszczą się zespół szkół, urząd pocztowy, ośrodek zdrowia, a także klub piłkarski "Dąbrovia Wielogłowy", występujący w nowosądeckiej klasie A.

Historia

Nazwa wsi Wielogłowy występuje już w 1273, kiedy Otto Toporczyk otrzymał od Bolesława Wstydliwego prawo do wsi. W przywileju podano, że jest to wieś w kasztelanii sądeckiej. W 1287 Leszek Czarny oddał wieś na własność Węgrowi Jerzemu Szonat. W wiekach późniejszych wieś należała do rodu Wielogłowskich herbu Gryf i Starykoń, najstarszej szlachty tego terenu. Pierwsza wzmianka źródłowa o parafii rzymskokatolickiej w Wielogłowach pochodzi z 1326, jest ona jednak starsza, bo powstała prawdopodobnie około połowy XIII w.

Zabytki

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Pochodzi z 1318, jest jednym z najstarszych na ziemi sądeckiej. Gotycki z barokowymi przekształceniami. Murowany z kamienia, otynkowany. Najstarszą część stanowi jednonawowa budowla z wydłużonym prezbiterium z XIII w. W latach 1557–1575 kościół za sprawą właściciela wsi Sebastiana Wielogłowskiego pełnił funkcję zboru braci polskich. Obecny wygląd uzyskał po rozbudowie w roku 1627, kiedy została dobudowana zakrystia, kaplica zwana "Kurowską" i prawdopodobnie wieża świątyni. Zachował się szereg elementów gotyckiej kamieniarki oraz fragmenty renesansowych malowideł z inskrypcjami i kartuszami herbowymi. Wyposażenie w większości z XVII i XIX w. W kaplicy "Kurowskiej" płyty nagrobne z XV oraz XVII–XVIII w.

Dwór

Drewniany dwór zbudowany został w stylu polskim w XVII w. z drewna modrzewiowego. Znajdują się tu też częściowo przebudowane murowane czworaki. Przed dworkiem stoi kamienna figura Matki Bożej Niepokalanej. W zachodniej części dworku znajdowała się mała kaplica klasztorna z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej w ołtarzu głównym i figurą Dzieciątka Jezus. Właścicielka dworku, Maria Stuber (Klimek), w 1958 r. ofiarowała dworek i okoliczne posiadłości Siostrom Karmelitankom Dzieciątka Jezus^[6]. Do roku 2005 dwór pełnił funkcję klasztoru. Ostatnią przełożoną sióstr w dworku była s. Donancja Mlicka, która rozpoczęła budowę nowego klasztoru Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus w Wielogłowach. Karmelitanki przeniosły się do nowego klasztoru w 2005 r. Niedługo później dwór ponownie przeszedł w prywatne ręce. Obecnie, ze względu na brak zgody konserwatora zabytków na przystosowanie dworu do celów mieszkalnych, dwór jest nieużywany.

Inne

Liczne figury i kapliczki przydrożne.

Gospodarka

W ostatnich latach Wielogłowy przeobraziły się z miejscowości o charakterze rolniczym, nastawionej w latach 80 XX w. na ogrodnictwo szklarniowe, w wieś o charakterze usługowo-przemysłowym. Swoją siedzibę mają tu m.in. duże zakłady zajmujące się produkcją bram i ogrodzeń (Wiśniowski) oraz mebli.

Przypisy

Bibliografia

• Marek Sztorc na podstawie: Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 10, Powiat nowosądecki, Warszawa 1953 i Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972: Wielogłowy, kościół pw. Wniebowzięcia NMP. 22.09.2008. [dostęp 2010-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-01)].

Linki zewnętrzne

• Wielogłowy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 358 .