Wielona

Wielona
Veliuona
Ilustracja
Widok miasteczka
Herb
Herb
Państwo Litwa
Okręgtauroski
Rejonjurborski
GminaWielona
Populacja (2001)
• liczba ludności

883
Kod pocztowyLT-74054
Położenie na mapie Litwy
Wielona
Wielona
Ziemia55°04′50″N 23°16′10″E/55,080556 23,269444
Portal Portal Litwa, Łotwa i Estonia
Grób Giedymina

Wielona (lit. Veliuona) – miasteczko na Litwie, położone nad Niemnem, w rejonie jurborskim.

W źródłach historycznych po raz pierwszy wymieniona w 1291 w Chronicon terrae Prussiae Piotra z Dusburga. Na jednym z pobliskich pagórków pochowany został wielki książę litewski Giedymin. Zakon krzyżacki zbudował tutaj fortecę ryglującą środkowy bieg Niemna. W 1412 Witold zbudował w Wielonie zamek, a w 1421 erygował parafię katolicką – kościół jest jednym z najstarszych na Litwie, został rozbudowany w latach 1636–1644 przez Albrychta Stanisława Radziwiłła.

Prawo magdeburskie nadał miastu król Polski Aleksander Jagiellończyk. Wielona była stolicą jednego z traktów Księstwa Żmudzkiego.

Dobra wielońskie od XV w. należały do królewskich dóbr stołowych i były dzierżawione przez przedstawicieli możnych rodów litewskich.

Na Sejmie w latach 1772–1775 królewszczyznę zamieniono na dobra prywatne i przekazane na własność polskiego księcia Józefa Poniatowskiego. W XIX w. właścicielami byli Zalewscy, a tuż przed I wojną światową kupił P. Wakselis.

W okresie międzywojennym we dworze była szkoła podstawowa, a po II wojnie światowej szkoła średnia. W latach 1920–1922 jej uczniem był Petras Cvirka – litewski pisarz. Obecnie we dworze jest muzeum krajoznawcze.

W Wielonie urodził się w 1852 Władysław Michał Zaleski – polski duchowny rzymskokatolicki, patriarcha Antiochii, dyplomata w służbie Stolicy Apostolskiej, podróżnik i przyrodnik, botanik.

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Lithuania Veliuona Gediminas tomb.jpg
Autor: Wojsyl, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Gediminas tombstone in Veliuona, Lithuania. View from a hillfort. Author: Wojsyl, 2005.
Veliuona.jpg
Autor: Juliux, Licencja: CC BY-SA 3.0
Veliuona, Lithuania