Wieniawa (herb szlachecki)

Wieniawa
Typ herbu	szlachecki
Alternatywne nazwy	Bawola Głowa, Bawół, Bavolina Caput, Caput Bawola, Caput Bubalum, Pierstynia, Ząbrza Głowa, Zubrza Głowa
Pierwsza wzmianka	1382 (pieczęć) 1398 (zapiska)

Wieniawa (Bawola Głowa, Bawół, Bavolina Caput, Caput Bawola, Caput Bubalum, Pierstynia, Ząbrza Głowa, Zubrza Głowa) – polski herb szlachecki pochodzenia morawskiego, noszący zawołanie Wieniawa. Przekazy legendarne umieszczają początki tego herbu w XI wieku, jednakże najstarsza znana pieczęć z tym herbem pochodzi z 1382 roku. Był najbardziej rozpowszechniony na ziemi poznańskiej, łęczyckiej, sieradzkiej, lubelskiej i sandomierskiej oraz w księstwie oświęcimskim^[1].

Spośród ponad 200 rodów używających Wieniawy największe znaczenie uzyskali: Broniszowie, Długoszowie, Leszczyńscy, Zubrzyccy, a na Litwie Białozorowie i Jundziłłowie.

Opis herbu

Oto opis współczesny, stworzony z uwzględnieniem zasad blazonowania zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego^[1]:

W polu złotym żubrza głowa czarna z kołem złotym w nozdrzach.

Klejnot: pół ukoronowanego lwa złotego z szablą w prawej łapie..

Labry: Czarne, podbite złotem.

Historia

Przedstawienia herbu Wieniawa na przestrzeni wieków

Wieniawa ze strony tytułowej Heraldyki polskiej wieków średnich Franciszka Piekosińskiego.

Herb według Piekosińskiego.

Wieniawa w Gnieździe cnoty Bartosza Paprockiego, 1578.

Wieniawa w Herbach rycerstwa polskiego Bartosza Paprockiego, 1584.

Wieniawa według Kaspra Niesieckiego.

Wieniawa z Herbów szlachty polskiej Z. Leszczyca, 1908.

Wieniawa według Wojciecha Wijuka Kojałowiczao.

Wieniawa wraz z innymi herbami w herbarzu Antoniego Swacha, 1705.

Herb Wieniawa w architekturze

Herb Wieniawa na bazylice Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Leżajsku

Herb Wieniawa w zamku w Baranowie Sandomierskim

Herb Wieniawa na zamku w Łańcucie

Herb Wieniawa na domu Jana Długosza w Wiślicy

Opisy historyczne

Jan Długosz, w swoich Klejnotach pisze^[2]:

WYENYAWA in campo aureo deferens caput zabrinum, ex cuius naribus pendet circulus

co tłumaczy się na:

WIENIAWA w polu złotym nosi głowę żubrzą, z której nozdrzy zwiesza się kolec.

Bartosz Paprocki w Herbach rycerstwa polskiego^[3] podaje opis jako:

głowa czarna zubrza z rogi, i w nozdrzach wić skręcona (...) ma być w polu żółtem

oraz:

Temuż do herbu przydano supra aureum velus, które było na głowie bawolej, koronę złotą, na niej lew w koronie siedząc trzyma w jednej nodze miecz goły

Opis podany przez Kaspra Niesieckiego jest o wiele bardziej drobiazgowy^[4]:

Głowa żubrza powinna być, czarnego koloru, rogi u niej tak ułożone, jakby księżyc nie pełny wyrażały, przez nozdrza wić zawiedziona w koło skręcona, czyli jako inni chcą, cyrkuł złoty, w zakrętach poczerniony, w polu żółtem.

a później o klejnocie:

inni Lwa w koronie nad hełmem wyniesionego w górę malują, w jednej łapie miecz zaniesiony do cięcia trzymającego, lew złoty być powinien, miecz srebrny, ogon na grzbiecie u niego, więcej go niż połowę widać, głową w prawą tarczy obróconego.

Najwcześniejsze wzmianki

1382 r. – pieczęć Piotra Drzeczkowskiego z Morkowca^[5]
1388 r. – pieczęć Macieja, Filipa oraz Wincentego Drzeczkowskich z Morkowca^[5]
1389 r. – zapiska sądowa^[5]

Chorągiew z herbem Wieniawa Jana z Obiechowa brała udział w Bitwie pod Grunwaldem.

Mimo że Wieniawici nie uczestniczyli w unii w Horodle, to już w XV wieku herb pojawił się na Litwie.

Legenda herbowa

Kacper Niesiecki podaje następującą legendę:

Książę Morawski, dla rozrywki swojej na łowy wyjechał, zaszedł mu drogę żubr, widząc to rycerz imieniem Łastek książęciu assystujący, mąż siły wielkiej, uchwyciwszy go za rogi, nie tylko że go utrzymał, ale też wić z młodego dębczaka wyciętego splecioną gwałtem mu przez nozdrza przetkawszy, i w koło ją nakształt pierścienia skręciwszy, tak do książęcia swego przyprowadził, którego gdy drugiemu dworzaninowi książęcemu dał trzymać, żubr zrozumiawszy tego nie taką siłę, któraby mu podołać mogła, wydzierać się i szamotać z nim począł, co postrzegłszy Łastek, dobywszy mieczu, tak silno w szyję uderzył, że jednym cięciem głowę żubrowi zwalił, za które męztwo pochwalony od książęcia, wziął ten przezacny mąż i obszerną fortunę w nagrodę, i ten herb, a w nim też samę żubrzą głowę.

Morawska wersja legendy herbowej Pernsteinów podana przez B. Paprockiego w „Zwierciadle sławnego Margrabstwa Morawskiego”^[6] (1593) jest bardzo podobna, z tą różnicą, iż bohater nazywał się Věňava i był węglarzem, któremu król czeski za ów wyczyn nadał szlachectwo i ziemię w okolicy późniejszego zamku Pernštejn.

Etymologia

Istnieje kilka przekazów tłumaczących genezę nazwy herbu odwołaniami do legendy herbowej. Marcin Bielski uważał, że nazwa Wieniawa pochodzi witki, którą Łastek żubrowi wsadził w nozdrza. Natomiast Szymon Okolski stawiał dwie hipotezy. Według pierwszej, nazwa herbu pochodzi od imienia rycerza. Druga mówi, że gdy rycerz przyprowadzał księciu żubra, krzyczał w języku morawskim Wien haw, co znaczy pójdź sam.

Oficjalne stanowisko nauki, wyrażone przez heraldyka Józefa Szymańskiego mówi, że Wieniawa jest zawołaniem i nazwą nierozpoznaną. Heraldyk zamieszcza tę opinię jako własną, przytaczając też stanowiska etymologów. Według Brucknera nazwa ta może pochodzić od słowa wian, oznaczającego miotełkę z liści, albo też może być pochodzenia topograficznego. Bawola Głowa, Bawoł, Ząbrza Głowa, Żubrza Głowa są nazwami obrazowymi. Caput Bawola, Bawolina Caput, Caput Babalum to łacińskie nazwy obrazowe. Pierstyna to obca nazwa topograficzna^[7].

Herbowni

Lista herbownych w artykule sporządzona została na podstawie wiarygodnych źródeł, zwłaszcza klasycznych i współczesnych herbarzy. Należy jednak zwrócić uwagę na częste zjawisko przypisywania rodom szlacheckim niewłaściwych herbów, szczególnie nasilone w czasie legitymacji szlachectwa przed zaborczymi heroldiami, co zostało następnie utrwalone w wydawanych kolejno herbarzach. Identyczność nazwiska nie musi oznaczać przynależności do danego rodu herbowego. Przynależność taką mogą bezspornie ustalić wyłącznie badania genealogiczne.

Pełna lista herbownych nie jest dziś możliwa do odtworzenia, także ze względu na zniszczenie i zaginięcie wielu akt i dokumentów w czasie II wojny światowej (m.in. w czasie powstania warszawskiego w 1944 spłonęło ponad 90% zasobu Archiwum Głównego w Warszawie, gdzie przechowywana była większość dokumentów staropolskich). Lista nazwisk pochodzi z Herbarza polskiego Tadeusza Gajla^[8]. Jest to dotychczas najdłuższa lista herbownych (265 nazwisk). Występowanie na liście nazwiska nie musi oznaczać, że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Wieniawa. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej Rzeczypospolitej, tj. chłopów, mieszczan, szlachtę.

Albinowicz, Albinowski, Anferowicz.

Bambelski, Bedelański, Bedleński, Bedliński, Będzieński, Białłozor, Białozor, Białozór, Blandowski, Bobbe, Boczkowski, Bodzanta, Bodzenta, Bodzęta, Bognar, Bognarewicz, Bognarowicz, Bolko, Borejka, Borejko, Boreyko, Bosuta, Bożkowski, Brachowski, Brodnicki, Brodowicki, Brodowski, Brodzikowski, Bronisz, Bronowski.

Chabielski, Chadziewicz, Cherubin, Chlewiński, Chmielewski, Chmielowski, Chrzczonowicz, Ciświcki, Czermieński, Czermiński, Czernikowski, Czerwiński.

Denkowski, Denowski, Derżko, Długosz, Długoszewski, Długoszowski, Dorf, Dowejko, Drzeczkowski, Dynowski, Dziczkowicz, Dziekanowski, Dzierzko, Dzierzkowicz, Dzierżkowicz.

Elgot

Frąckiewicz, Frykacz.

Gadziewicz, Gajda, Gajdziewicz, Gamza, Gliczmer, Gliwicz, Godziewicz, Gogolthil, Gołuchowski, Gorbacki, Gorzycki, Gosławski, Gozdzielski, Gozdziewski, Gozdzikowski, Grabowski, Gromadzki, Gryniewicz.

Hadziewicz, Harasimowicz, Harasimowicz-Broniuszyc, Hordziejewicz, Huczyński, Hulewicz.

Janwicz, Jatowt, Jatowtowicz, Jundził, Jundziłł.

Kalita, Karkiewicz, Karmiński, Karniński, Kaweczyński, Kawęczyński, Klimaszewski, Klityński, Kłodnicki, Kolbus, Kopsowicz, Koruna, Kosowicz, Kossowicz, Kossowski, Koszewicz, Kozienicki, Kozinicki, Krakowiński, Krukowski, Kucharski.

Lastek, Lenartowski, Leskiewicz, Leszczyński, Leśkiewicz, Lgocki, Libiszewski, Libiszowski, Lichowski, Linck, Lingk, Linke, Lubatyński, Lubieszowski, Lubiński, Lubiszewski, Lubomeski, Lubomęski.

Łabiszewski, Łastek, Łubiński, Łukaszewicz.

Magnuszewski, Makacewicz, Malawski, Malcherowicz, Mankszyc, Markowski, Marszałkowski, Marszewski, Mąszyk, Mążyk, Mendwid, Mężyk, Miąciński, Miączyński, Michalski, Michałowski, Mierzejewski, Mierzejowski, Mierzwiński, Milewicz, Montwid, Montwit, Montywid.

Narecki, Narewicz, Narewski, Narkiewicz, Narkowicz, Niedzielski, Nieprowski, Niewieski.

Obichowski, Obidiowski, Obiechowski, Obiedło, Odyński, Okryński, Ostrowąski, Owczarski.

Passowicz, Pawłowski, Pągowski, Pella, Pełka, Persztein, Płonkowski, Pobikrowski, Pohl, Połujan, Porycki, Pracki, Pruszecki, Pruszkowski, Przybysławski, Puchała, Pułjan, Pułjanowski.

Radzikowski, Ragoza, Rahoza, Rakowski, Rawdowicz, Rylski, Ryłło, Ryło.

Sanczalski, Sawicki, Skrzetuski, Sleński, Slesiński, Sleszyński, Słabosz, Słaboszewicz, Słoński, Sługocki, Służewski, Snopek, Snopkowicz, Soczołowski, Spargalth, Sprzednicki, Srzednicki, Stabiński, Staboszewicz, Starunow, Strzałkowski, Strzembosz, Sulencki, Sulęcki, Sulikowski, Szabliński, Szafarowicz, Szafranowicz, Szednicki, Szlagier, Szlażewicz, Szlencewicz.

Śleński, Ślesiński, Śleszyński, Średnicki, Śrzednicki.

Tabor, Tarnowski, Torosowicz, Toroszowicz, Tszyrski, Turosowicz, Turoszowicz, Twardawa, Twardowa, Twardowski.

Wayski, Węgierski, Wierciński, Wierszycki, Wierzbnowski, Wildziewicz, Wiłodziewicz, Wirszycki, Wiśniewski, Witoszyński, Wojecki.

Zadorski, Zawadziński, Zebrowski, Zembrowski, Zubrzycki.

Żebrowski, Żodkiewicz, Żotkiewicz, Żubr.

Według Kaspra Niesieckiego^[9] herbem posługiwały się rodziny: Bedleński, Białozor, Bognarewicz, Brodnicki, Bronisz, Chmielewski, Ciświcki, Czermiński, Długosz, Dierzkowicz, Elgot, Hadziewicz, Jundziłł, Leszczyński, Libiszewski, Mężyk, Miącińśki, Narkiewicz, Obichowski, Perszten, Ryło, Słabosz, Szczepanowski, Śleński, Ślesiński, Węgierski, Wieniawski, Wojski, Zadorski, Zebrowski.

Znane osoby pieczętujące się herbem Wieniawa

Wieniawici, mimo małej liczby herbownych, wydali dużo sławnych ludzi, często w obrębie jednej rodziny.

Jan z Obichowa – kasztelan śremski, wiódł chorągiew własną rodu Wieniawitów w bitwie pod Grunwaldem
Dobiesław Puchała – rycerz, husyta, uczestnik bitwy pod Grunwaldem, Koronowem, starosta gniewkowski, starosta bydgoski, protoplasta rodu Puchała.
Mikołaj Chabielski – (ur. XVI w., zm. po 1615), zawodowy żołnierz, artylerzysta, pisarz polityczny
Stanisław Leszczyński (1677–1766) – król Polski
Maria Leszczyńska – księżniczka, córka Stanisława I Leszczyńskiego, żona Ludwika XV Burbona, króla Francji
Piotr Jakub Bronisz – marszałek konfederacji warszawskiej
Jan Roman Bronisz – podczaszy kaliski
Jan Długosz – historyk
Bolesław Wieniawa-Długoszowski – generał Wojska Polskiego
Andrzej Leszczyński – prymas Polski i Litwy, kanclerz wielki koronny
Andrzej Leszczyński (wojewoda brzeskokujawski) – wojewoda brzeskokujawski
Bogusław Leszczyński – podskarbi i podkanclerzy koronny (protestant)
Rafał Leszczyński (zm. 1441), podkomorzy kaliski, starosta generalny Wielkopolski, protoplasta rodu Leszczyńskich
Rafał Leszczyński – wojewoda brzeski i kasztelan śremski (protestant)
Rafał Leszczyński – wojewoda bełski (” papież kalwinów „ w Polsce)
Rafał Leszczyński – starosta wschowski, podstoli koronny, starosta generalny Wielkopolski, podskarbi wielki koronny
Wacław Leszczyński – wojewoda kaliski, kanclerz wielki koronny
Wacław Leszczyński – biskup warmiński, prymas Polski
Witold Leszczyński (1933–2007), reżyser, scenarzysta i operator filmowy
Władysław Leszczyński (zm. 1657), biskup kijowski i biskup nominat chełmiński
Rafał Zaorski – przedsiębiorca i inwestor, założyciel fundacji TradingJam^[10]

Wieniawa poza granicami Korony i Litwy

Morawy

Herb Wieniawa na terenie Moraw

Herb Perszteinów w herbarzu Siebmachera (w lewym, dolnym rogu).

Herb Nedvědic.

Herb Plumlowa.

Herb Przerowa.

Herb Potštejna.

Herbem bardzo podobnym do Wieniawy pieczętowała się czeska możnowładcza rodzina Perszteinów (czes. Pernštejnové, niem. von Pernstein) pochodząca z Moraw. Perszteinowie byli w posiadaniu tytułu hrabiowskiego. Szczyt znaczenia rodzina ta osiągnęła w XVI wieku, kiedy byłą najsilniejszym rodem szlacheckim w Królestwie Czech. Ród ten wymarł po mieczu w 1631, a po kądzieli w 1646.

Związek z herbem Pomian

Według legendy przytaczanej między innymi przez Niesieckiego za Janem Długoszem, Pomian jest uszczerbionym herbem Wieniawa:

Łastek Hebda z Grabia, brata swego rodzonego Jaranda, dziekana Gnieźnieńskiego zabił o to, że go często o nieprzystojne życie strofował, działo się to według nich we wsi Lubania, za który excess, krom inszej kary, i tę na sobie bratobójca wyniósł, że z herbu Wieniawa, którym się z przodków swoich pieczętował, kołko zdjęto, a miecz przez głowę, tym kształtem jako widzisz, nadano, i herb sam nazwany Pomian, niby Pomni nań, czyli raczej od pomieniania za herb Wieniawa (...)

Wedle tej legendy natomiast, Pomian pochodzić ma od wyrażenia Pomni nań, użytego w odniesieniu do bratobójcy (Pomnij na niego, czyli na zabitego brata), bądź też od pomienienia herbu Wieniawa.

Występowanie w heraldyce terytorialnej

Wieniawa w heraldyce terytorialnej

herb województwa kaliskiego

herb województwa kaliskiego w Królestwa Polskiego

herb województwa łódzkiego w II RP

herb powiatu kaliskiego

herb Leszna

herb Dynowa

herb powiatu leszczyńskiego

herb gminy Mykanów

herb gminy Przygodzice

herb gminy Czermin

herb gminy Popów

herb gminy Gołuchów

herb Czermna z przywileju z 1745

projekt herbu Przysuchy z 1847

Wieniawici nie byli zbyt licznym rodem herbowym. Mimo to, herby niektórych (głównie wielkopolskich) miejscowości wskazują na pamięć o swoich dawnych właścicielach.

Według Kaspra Niesieckiego, herb województwa kaliskiego pierwotnie przedstawiał tylko czerwono-srebrną szachownicę. Zwycięstwo wojewody kaliskiego herbu Wieniawa upamiętniono, dodając głowę żubra do herbu województwa. Zygmunt Gloger w Geografii ziem dawnej Polski pisał, że herbem woj. kaliskiego była Wieniawa tj. głowa żubra w koronie, z pierścieniem, przechodzącym przez nozdrza, na polu w szachownicę z barwy białej i czerwonej ułożonem. Do dzisiaj tego herbu używa powiat kaliski. Pośrednio do Wieniawy nawiązywał też herb województwa łódzkiego w II Rzeczypospolitej, gdzie herb województwa kaliskiego był jednym z godeł. Ponadto herbu województwa kaliskiego używali też w swoich herbach królowie: Władysław Jagiełło, Władysław Warneńczyk, Kazimierz Jagiellończyk i Jan I Olbracht.

Niemal niezmienionego herbu Wieniawa używają: Dynów i gmina Czermin.

Herby używające Wieniawy w połączeniu z innymi godłami

Do Wieniawy nawiązują też następujące herby:

Herb Leszna łączy Wieniawę Leszczyńskich, Sulimę Sułkowskich i Topór Tęczyńskich.
Herb powiatu leszczyńskiego przedstawia na tarczy czerwono-zielonej, dwudzielnej w słup godło Wieniawy.
Gmina Przygodzice używa herbu łączącego ze sobą Wieniawę Gołuchowskich i Leszczyńskich oraz Trąby Radziwiłłów.
Herb gminy Mykanów przedstawia tarczę trójdzielną, na której w lewym, dolnym polu jest herb Wieniawa.
Herb gminy Gołuchów łączy Wieniawę i Pogoń Litewską.
Herb gminy Popów przedstawia herb Wieniawa pomiędzy dwoma rzekami.

Projekty herbów

W 1928 r. Sejmik Krajowy Poznański uchwalił herb województwa poznańskiego – orła piastowskiego z herbu województwa poznańskiego I Rzeczypospolitej z tarczą na piersi z herbem województwa kaliskiego I Rzeczypospolitej. Herb ten jednak nie uzyskał zatwierdzenia.

Wieniawa Czermińskich miała być herbem „Przysuchy niemieckiej”, czyli Czermna. W 1847 w projekcie herbu Przysuchy znalazło się godło Wieniawy między dwiema wieżami. Oba herby się jednak nie przyjęły.

Odmiany, wersje alternatywne i utytułowane

Istniało kilka odmian herbu Wieniawa, powstałych na skutek takich zjawisk jak zniekształcanie rysunków, tworzenie nowych herbów na potrzeby adopcji i udostojnienia.

Według Kacpra Niesieckiego w innych odmianach herbu głowa żubra nie posiada złotego pierścienia (cyrkułu) w nozdrzach (herb Wieniawa II), czasami także klejnot stanowią trzy pióra strusie (herb Wieniawa III, odmiana Woyskich), albo półtora krzyża (odmiana Szczepanowskich), albo samo godło (odmiana Marklowskich)^[4]. Własną odmianę miał też ród Ryców, osiadłych w Prusach i na Pomorzu^[11]. Ponadto Jakub i Maciej Hadziewiczowie otrzymali w zaborze austriackim tytuł baronowski, w wyniku czego powstał herb własny Hadziewicz^[12]

Odmiany niepewne herbu Wieniawa

Herb Janowskich był odmianą albo herbu Wieniawa, albo Bawola Głowa. Herb ten występował w następujących wariantach:

Janowski I: W polu czerwonym głowa bawola czarna, z pierścieniem złotym (także srebrnym) w nozdrzach. Klejnot: nad hełmem bez korony pięć piór cietrzewich (bądź czaplich) czarnych: trzy z prawej, dwa z lewej. Labry czarne, podbite czerwienią (bądź odwrotnie).

Janowski Ia: Pole błękitne, pierścień srebrny, w klejnocie ogon koguci czarny (po pięć piór na stronę), labry podbite błękitnym.

Janowski Ib: Pole srebrne, klejnot w koronie, która dodatkowo na zawoju czarno-srebrnym, klejnotem jest ogon cietrzewi czarny.

Janowski Ic: Barwy nieznane, godłem jest głowa bawola w prawo, z szyją, wychodząca z lewej strony tarczy, z wywieszonym językiem. Klejnot w koronie: pióra prawdopodobnie czaple, trzy z prawej, dwa z lewej.

Odmiany herbu Wieniawa

Herb Stanisława Leszczyńskiego jako króla Polski.

Odmiana Leszczyńskich, dawniej wariant podstawowy herbu Wieniawa

(c) Bastian, CC BY 3.0

Herb Ryc

Herb Wieniawa II

Herb Wieniawa III

Odmiana Szczepanowskich

Herb śląskiej rodziny Kołaczkowskich

Odmiana Marklowskich

Odmiany niepewne herbu Wieniawa

(c) Bastian, CC BY 3.0

Herb Janowski I

(c) Bastian, CC BY 3.0

Herb Janowski Ia

(c) Bastian, CC BY 3.0

Herb Janowski Ib

(c) Bastian, CC BY 3.0

Herb Janowski Ic

Strona z Tablic odmian herbowych Chrząńskiego. Wieniawa wraz z odmianami w pierwszym rzędzie.

Zobacz też

lista herbów

Przypisy

↑ ^a ^b Nazwy oboczne, zawołania i występowanie za: Alfred Znamierowski: Herbarz rodowy. Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 176. ISBN 83-7391-166-9.
↑ Jan Długosz: Insignia seu Clenodia Regis et Regni Poloniae. Poznań: Zygmunt Celichowski, 1885, s. 20.
↑ BartoszB. Paprocki BartoszB., Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584; wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego .
↑ ^a ^b Kasper Niesiecki, Herbarz, t. IX, s. 301–302.
↑ ^a ^b ^c Andrzej Kulikowski: Wielki herbarz rodów polskich. Warszawa: Świat Książki, 2005, s. 313. ISBN 83-7391-523-0.
↑ BartoszB. Paprocki BartoszB., Zdrcadlo slavného Markrabství moravského, kniha Bartoloměje Paprockého z Hlahol a Paprocké Vůle napsaná v polštině a doplněna dřevoryty Jana Willenberga, do češtiny přeložena luteránským pastorem Janem Vodičkou a vydána roku 1593 .
↑ Józef Szymański: Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego. Warszawa: PWN, 1993, s. 289–291. ISBN 83-01-09797-3.
↑ Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku. Ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007, s. 406–539. ISBN 978-83-60597-10-1.
↑ Lista pochodząca z XVIII wieku.
↑ Trading Jam [dostęp 2020-01-20] (pol.).
↑ Juliusz Karol Ostrowski: Księga herbowa rodów polskich. Warszawa: 1897.
↑ Sławomir Górzyński: Arystokracja polska w Galicji: studium heraldyczno-genealogiczne. Warszawa: DiG, 2009, s. 152–153. ISBN 978-83-7181-597-3.

Linki zewnętrzne

Ewaryst Andrzej Kuropatnicki. Wiadomość o kleynocie szlacheckim, oraz herbach domów szlacheckich w Koronie Polskiey i Wielkim Xięstwie Litewskim tudzież w przyległych prowincyach: z kßiąg Paprockiego, Okolskiego, Potockiego, Rzączyńskiego, Niesieckiego, Duńczewskiego, Chmielowskiego, oraz z Aktu Elekcyi Króla Jmci polskiego Stanisława Augusta: Jako też z Aktów Konfederacyi na Seymie Convocationis 1764 zaczętey, a w roku1766 rozwiązaney, tudzież z Konßtytucyi innych Seymów za terażnieyßzego Panowania odprawionych: Zebrana w Czterech Częściach, przez Ewarysta Andrzeia Hrabię Kuropatnickiego... – Warszawa: Nakładem i Drukiem Michała Grölla, Księgarza Nadw. J. K. Mci, 1789.
Genealogia dynastyczna. genealogia.grocholski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-23)].
Herb Wieniawa i lista nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla

[Znamierowski-1] Nazwy oboczne, zawołania i występowanie za: Alfred Znamierowski: Herbarz rodowy. Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 176. ISBN 83-7391-166-9.

[Klejnoty-2] Jan Długosz: Insignia seu Clenodia Regis et Regni Poloniae. Poznań: Zygmunt Celichowski, 1885, s. 20.

[3] BartoszB. Paprocki BartoszB., Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584; wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego .

[Herbarz_301-302-4] Kasper Niesiecki, Herbarz, t. IX, s. 301–302.

[Kulikowski1-5] Andrzej Kulikowski: Wielki herbarz rodów polskich. Warszawa: Świat Książki, 2005, s. 313. ISBN 83-7391-523-0.

[6] BartoszB. Paprocki BartoszB., Zdrcadlo slavného Markrabství moravského, kniha Bartoloměje Paprockého z Hlahol a Paprocké Vůle napsaná v polštině a doplněna dřevoryty Jana Willenberga, do češtiny přeložena luteránským pastorem Janem Vodičkou a vydána roku 1593 .

[Szymański1-7] Józef Szymański: Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego. Warszawa: PWN, 1993, s. 289–291. ISBN 83-01-09797-3.

[Nazwiska-8] Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku. Ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007, s. 406–539. ISBN 978-83-60597-10-1.

[9] Lista pochodząca z XVIII wieku.

[10] Trading Jam [dostęp 2020-01-20] (pol.).

[Ostrowski-11] Juliusz Karol Ostrowski: Księga herbowa rodów polskich. Warszawa: 1897.

[Górzyński-12] Sławomir Górzyński: Arystokracja polska w Galicji: studium heraldyczno-genealogiczne. Warszawa: DiG, 2009, s. 152–153. ISBN 978-83-7181-597-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

C	Carducci Carmignano Casanova Cetis Cetnar Cetner Hrabia Chai Chalecki Chamier Chamier II Chamier III Chamier IV Charczowski Hrabia Charis Charyton Chaudoir Chełmowski Chitry Chłędowski-Pfaffenhoffen Chłusowicz Chmieliński Chocimirski Chodkiewicz Chołoniewski Hrabia Chomąto Choryński Chośnicki Chroniewski Chróścieski Chrynicki Chunowski Chyliński Chynowski Cielątkowa Cielepała Cieleski Ciemiński III Cieńcewicz Cieszyca Cietrzew Cietrzew II Ciężosił Cimerman Ciołek Ciołek II Ciołek odmienny Ciołek Torelli Cios Cisewski Cisiewski Clodt Cyngiel Cypser Cyremberg Czapiewski Czapiewski II Czapiewski III Czapla Czapliński II Czapski Czarliński Czarliński III Czarnecki Czarnicki Czarnowron Czarnowski Czarnowski III Czartoryski Czarzyna Czasza Czechowicz Czechowski Czeki Czerniecki Czirson Czirson II Czudnochowski Czyszyński Czyż
D	Dalibór Dangel Dangiel Dangiel II Daniel Danowicz Dantyszek Dargolewski Darguż Daszkiewicz Dąb Dąb II Dąbrowa Dąbrowo-Korab Dąbrowski de Laurans de Laveau Deboli Deciusz Dembiński Hrabia Demiński Demryc Desier Deskur Deszpot Dębicki Hrabia Dębicz Dębnik Dębno Dęboróg Dęboróg II Dolaczko Doliniański Dołęga Dołęga odmienny Domaros Dorzyn Dost Dote Drogosław II Drohojowski Hrabia Druck Drużyłowski Drużyna Dryja Dryja IV Drzewica Dubieński Dubrowski Dudicz Dulski Baron Dułak Dułak II Dułak III Dułak IV Dyakowski Dybowski Dymsza Działosza Działyński Hrabia Dzianott Dziboni Dzieduszycki Hrabia Dziejosław
E	Eberc Eberhard Ebert Einberger Ejgird Engestrem Erbs Erkinian Essen
F	Fajerhak Falck Fanellis Farensbach Fargow Felden Felsztyński Ferber Ferdinando Figenau Fisz Fiszer III Fleming Fogelveder Foks Fontana Frangebarg Fredro Hrabia Frenkel Frentzel Freyhold Frycz Fryze Fuchs Fuengirola

G	Gadon Gaier Ganske Garczyński Garczyński II Hrabia Garczyński III Gardani Gącz Gąska Genderych Geometer Gersztorf Geszaw Gierczyński Gierlach Gierszt Ginwiłł Girk Girski Giza Giza II Glaubicz Gliński Gliszczyński Gliszczyński III Gliszczyński IV Gliszczyński V Gliszczyński VII Glotz Głosków Główczewski Główczewski II Główczewski III Głuchowski Gnadkowski Gniazdowa Gnieszawa Gniewiewski Gniewosz Gnoiński Godlewski Godula Goduszewski Godziemba Golejewski Golędzinowski Golski Gołembiowski Gołuchowski Gomoliński Goncz Goniecki Goniębicki Gorawin Gordon II Gorłowski Gorzeński Gosiewski Gosławski Gostkowski Gostkowski Baron Gostkowski Gostomski Gostomski II Gostomski III Goszyński Gowiński Gozdawa Gozdawa II Gozdawa IV Gozdawa odmienny Górecki Górka Góry Graban Grabie Grabowski III Grabowski IV Grabowski IX Hrabia Grabowski V Grabowski VI Grabowski VIII Hrabia Grabowski XI Graefe Graff Gralat Grammlich Gran Gransberger Grela II Gretz Gretz-Grecz Grisheim Grocholski Grocholski Hrabia Grodek Grodzicki Grodzicki Hrabia Gromadzki Gromiec Gródek-Grodecki Gruba II Gruba III Gruchała Grudziński Grudziński Hrabia Grunwalth Gruszczyński Gryf Gryf II Gryziewicz Gryzima Grzebin Grzębski Grzybowski Grzymała Gussmann Gut Gutag Gutakowski Guteter Gutowski Guzkowski Gwagnin Gwiazda Gwiazdowilk Gwiazdowski Gwiazdy Gwiaździcz Gyss
H	Haan Habich Hadziewicz Baron Hagen Hagenau Hagendorn Hatten Haubicki Hauke-Bosak Hejdebrand Hejdel Hejdenpol-Wrzospolski Hejdenstein Hejking Hejmer Hełm Henikstein Hening Hening III Herburt Herkulea Herman Herner Hertyk Hilburg Hilchen Hilgers Hoffman Hofner Hohenauer Hołobok Hołowiński Hołownia Hołownia II Hormuzaki Hornowski Hornowski II Horoch Baron Horowitz Horwat Hozyusz Hryniewiecki Huebner Hulewicz Hummitsch Humnicki Humnicki Hrabia Hun Husarzewski Husarzewski Hrabia Hutor Hutten-Czapski Huwald Huzing Hybener Hybryda
I	Iljak Ilmanowski Ilnicki Iwański Izabeliusz Izwolski
J	Jabłonowski Jabłonowski II Jabłonowski III Jabłoński Jackowicz Jacyna Jaczyński Jadunka Jaegerman Jakubowicz Jakubowski Baron Jakubowski Jakubowski Jakubowski Jakuszewski Janadar Janczewski Janicz Janina Janina odmienny Jankiewicz Janoreński Janowski Janowski II Janowski III Janulewicz Jaraczewski Hrabia Jark Jarocki Jaroczewski Jarosław Jarosz Jastrzębczyk Jastrzębiec Jastrzębiec IV Jaworski Baron Jaworski Jaworski Hrabia Jazgarek Jedlina Jelce II Jelce Jeleń Jeleń II Jeleński Jelita Jelita II Jelita III Jelski Jenonia Jerlicz Jerzmanowski Jerzysław Jeski Jeski II Jeski III Jezierski Hrabia Jezierza Jeziora Jeż Jeżewski Jędrzejewicz Jordan Juchnowski Judycki Junicki Junosza Junosza II Junosza III Junosza IV Juracha Jurgielewski Jurgiewicz Jurgiewicz Jurkiewicz Jurzyc Justimonti Juszyński Jutrzenka Jutrzenka II Juźwikiewicz

L	Labor Lachnicki Lachnit Lakowski Lamar Lanckoroński Hrabia Landsberg Larysza VII Larzak Laski Laudański Lausson Lazur Leczysław Ledóchowski Hrabia Legendorf Lelewel Leliwa Leliwa II Leliwa III Leliwa IV Leliwa V Leliwa VI Lemnicki Lenkiewicz Leo Lepieski Lerchenfeld Lesieniewicz Leski Leszczyc Leszczyński Lew I Lew II Lew III Lew IV Lew V Lew VI Lew VII Lew z Tarczą Lew Złoty Lewalt Lewart II Lewartowski Lewicki Lewicki Lewicki Hrabia Lewiecki Lgocki Lica Lichocki Lichtfus Lichtyan Lichtyan III Liczbiński Lidl Lill Limont Limożeńczyk Linda Linde Lindenowski Lingenau Linhardt Lipin Lipiński Lipiński II Lipiński III Lipiński IV Lipowski Lis Lis VII Lisewski Liskowski Liwingston Lizander Losa Lostin Lotaryńczyk Luberadzki Lubiatowski Lubicz Lubicz II Lubieniec Lubieniecki Hrabia Lubliniec Lubocki Lubomirski Lubowla Lubowski Lureński Lutomski Lutostański Lutyński Luziański Luziński
Ł	Łabędzik Łabędziogrot Łabędź Łada IV Łagoda Łagoda II Łącki Łącki II Łącki III Hrabia Łączyński Łączyński Hrabia Łebiński Łebiński II Łękna Łęski Łętowski Łętowski IV Łoboda Łopot Łosiatyński Łosień Łosowicz Łoś Hrabia Łowczycki Łubieński Baron Łubieński Łubieński Hrabia Łuk Łukaszewicz Łukocz Łyszczyński Łyśniewski Łyżyński-Abramowicz
M	Maceńko Macewicz Macewicz II Mach Mach II Mach III Machajło Machna Machnicki Macharzyński Maltin Małachowski Hrabia Małszycki Mamleczewicz Manget Manikowski Manowarda Manuczy Marassé Marchesini Marcinkowski Marcińczyk Maricius Marischler Mark Markiewicz Marzęcki Masalski Masalski II Masalski III Masalski IV Maskewicz Massow Maszalski Matijewicz Maty Mauthner Mazewski Mazurkowicz Mądrostki II Mąkierski Meck Meissner Męciński Męciński Hrabia Męk Mękarski Mianowski Miączyński Hrabia Michałowski Baron Michałowski Hrabia Michelson Mier Mier Hrabia Mierczyński Mierosławski Mieroszowski Hrabia Mierzejewski Mikan Milheim Miliński Milnheim Miłkowski Miłkowski II Miłowicz Miłydar Miłżecki Minasowicz Minbułatowicz Minkowski Mirecki Młodecki Młodkowski Młotek Mniszech Mniszech Hrabia Mniszek Hrabia Mocarski Modłkowski Modrzewski Modrzewski II Modzela Mogila II Mogilnicki Mogiła Mogiła II Mohyła Monkiewicz II Montelupi Montowt Mora Morawicki Morawski galicyjski Morawski Morozewicz Morski Hrabia Morsztyn Hrabia Mortęski Mossakowski Mostowski Hrabia Moszczeński Hrabia Moszewski Moszyński Moszyński Hrabia Mowczan Mroczek Mroczek Mścigniew Mściszewski II Mściszowski Muchla Munkenbenk Murdelio Muryson Myślikowski Mytkowicz

R	Racki Raczkowski Raczkowski Raczyński Radanowicz-Hartmann Radański Radecki Radoszyński Radwan Radwan V Radwan VIII Radyński Radzic Radzic II Radzicki Rakoczy Rakowski Ramm Ramułt Ramułt II Rarog Rarowski Ras Rastawiecki Baron Raszyc Raszyniec Ratułt Rau Rauter Rawicz Rawicz II Rdułtowski Redko Regawski Regman Reichard Reisewitz Baron Reisewitz Hrabia Reiss Rejżewski Rek Rekowski Rekowski II Rekowski III Rekowski IV Rekowski IX Rekowski V Rekowski VI Rekowski VII Rekowski VIII Rekowski X Rekowski XI Rekowski XII Reksin Rembowski Rembowski II Rembowski III Remer Renard Renne Repka Reptowski Rewoliński Rey Hrabia Rezwic Ręka II Rękomiecz Rękopiór Ringemuth Riokur Roch III Roch IV Rochcicki Rodacki Rodzianko Rogala Rogale Rogaliński Hrabia Rogenbuk Rokowiec Rola Roląsław Romaszkan Romer Romer Hrabia Ronikier Rosbierski Rosen Roskau Rostok II Rostworowski Rosyniec Rotenhof Rotermund Rozłoniewski Rozmiar Rozstocki Rozwadowski Hrabia Różopiór Różycki Różyński Książę Różyński-Manger Rusin Rusk Ruslejski Rusowicz Russocki Hrabia Rustejko Ruściński Rutenberg Rutkowski Rutkowski II Rutowski Ryc Ryc II Rycerzosław Rychliński Rychter Rycz Ryczgorski Rydezel Rydger Rydger III Rydygier Rydynger Rydzyński Rydzyński Hrabia Rygeman Ryk Ryks Rymer Ryp Rysiewicz Ryś Rywocki Ryx Rzeczycki Rzesiński Rzewuski Hrabia Rzędzicz
S	Saława Sambor Samojłowicz Sampławski Samson Samson odmienny Sandrecki Sapucho Sarbski Sarnowski Sartawski Sartorius Sas Sas II Sas III Sas Pruski Sasulicz Sawa Sawaniewski Schelking Schiling Schiller Schinbuhr Schindler Schlichting Schlieffen Schmid Schouppe Schrappfer Schüller Schütz Schweinichen Schymberg Scypio Seck Secymiński Seeling Seffler Seidler Sejfert Selasiński Seredkiewicz Serny Sertz Sędzimir Sędziwój Sieniawski Sienicki Sieniuta Siennicki Sierakowski Sierakowski Hrabia Sierawski Sieroszewski Sierpy Siestrzeńcewicz Sigert Sikorski Sikorski II Sikorski III Sikorski IV Sikorski V Simolin Sinczekowicz Singer Sistowski Skarbomierz Skirmunt Skoczowski Skop Słomiński Słoń Słońce Słowieński Słownik Słuczanowski Sobolewski Sobotka Sobotowski Solecki Solfa Solski Sołomerecki Sołtan Sołtan IV Spiczak Spieczyński Spławski Sprengel Springenburg Standeiski Stankar Stara Strzała Staropis Starostka Starykoń Starzeński Staszkiewicz Staszkiewicz II Staszkiewicz III Stebnicki Stefan Stegmański Stepanowicz Sternberg Sterpiński Stojanowicz Stojentin Stojeński Stokalski Straż Strażnicki Strącz Strobicz Strocki Stroic Strojnowski Strugi Strzała V Strzała VI Strzała XI Strzała Złamana Strzałka Strzałkowski Stupaczewski Sturtzen Stwoliński Stylarski Styp II Suchekomnaty Suchekomnaty III Sulicki II Sulima Suliski Sułkowski Suryn Suszyński Sutkiewicz Sutocki Swarozynski Sylm Symolin Syrok Syrokomla Syrokomla II Szaleski Szaława Szampach Szaniawski Szantyr Szantyr Szarliński Szauman-Szumski Szawłowski Szczaplina Szczepański Szczerbic Szczęski Szczytyński Szedzieński Szeliga Szeliski Szembek Szembek Hrabia Szeps Szeptycki Szerenos Szorc Szorfas Szpado-Koł Szpady Szpęgawski Szpot Szramczenko Szreniawa Sztembart Szulc Szulc II Szweykowski Szydłowski Szydłowski rosyjski Szymkowicz Szymonowicz Szymonowicz Baron
Ś	Ślepowron Świeńczyc Świerczek Świnka Świstelnicki Świszczewski

T	Tabęcki Tabor Taczała Taczanowski Tada Tada II Tada III Talski Tanata Tański Tarak Tarma Tarmen Tarmolin Tarnawa Tarnawiecki Taylor Tchórzowski Tchórzowski Tekurzewski Telatycki Tepfer Terpiłowski Tesmar Tesmar II Tesmer Tessen Tettmayer Tępa Podkowa Tojpin Tokarski Toloczkowicz Tołoczko Topiczewski Topór Topór odmienny Torczyłło Traczobron Tragurio Traubenberg Trąby Trebnicki Trebnitz Trecki Tresler Trestka Trojanowski Trojański Trojnicki Truchanow Trupia Głowa Trusiewicz Trybel Tryncza Tryumf Tryzna Trzaska Trzcieński Trzciniec Trzebiński Trzeciak Trzecieski Trzesiewski Trzy Buławy Trzy Gwiazdy Trzy Kawki Trzy Kotwice Trzy Tarcze Trzy Wilki Trzywdar Trzywdar II Tuwszowicz Twardost Twardzicki Tyba
U	Ukołow Ulanicki Ulina Ulrich Uruski Ustarbowski Uszacki Utratowski
V	Vogesack Voigt
W	Wadkowski Wadwicz Waga Wakowski Waksman Walbach Walczewski Waldstein Walentino Walewski Wańkowicz II Wapiński Warkocz Warkowski Warnia Warnsdorf Warzewski Watlewski Wąborkowski Wąglikowski Wąż Wąż II Wąż VI Wczele Wdzięczność Wejher Wenda Went Wenturelli Werden Werona Weselini Wesierski Wesoła Weyss Wędrychowski Węgier Węgierski Węgrzynowicz Węsierski Węsierski IV Węsierski VI Węsierski VII Wichert Wichulski Wicken Wicon Wiczliński Widejko Widły Wiecki Wiekowicz Wieliczkowski Wielistowski Wielkołucki Wielopolski Wielorad Wieniawa Wierność Wieruszowa Wierzbna Wierzchowski Wierzejewski Wiesiołowski Wieże Wilczewski Wiśniewski Wiśniewski Hrabia Wiśniewski Witk Witk II Witk III Witk IV Witk V Witkowski Własnosił Włocki Włoszek Wnuk Wnuk Wnuk-Czapiewski Wobeser Woda Wodanowski Wodoradzki Wodzicki Wodzicki Hrabia Wojna Wojniłowicz Wojniłowicz II Wojno Wojnowski Wolski Wolszlegier Wołczyński Wołha Wołkowyski Wołłowicz Wołodkowicz Wołoszynowski Wonson Worcell Woronowicz Woropaj Wostrowski Wroński Wrycza Wukry Wussow Wydra Wyhowski Wysocki Wyssogota
Z	Zabawa Zadora Zagajewski Zagłoba Zakobielski Zakrzewski galicyjski Zakrzewski Zamecki Zamłyński Zamorski Zanelli Zanke Zańkowski Zapędowski Zarecki Zaremba Zarzecki Zarzycki Zastrow Zasulicz Zatajony Miesiąc Zatajony Miesiąc II Zawada Zawadzki Zawadzki Zaworowicz Zbaraski Zbigniewicz Zbiświcz Zboiński Zeydel Zęby Zgoda Zieleński Zieloński Ziemiałkowski Ziemięcki Zienkowicz Zientarski Zinke Zinten Ziwny Złosz Złota Goleń Złotowłos Złotowski Zmiącki Znin Zoll
Ż	Żaba Żaliński Żaliński II Żaliński III Żalski Żarowski Żądłowski Żebrowski Żebrowski-Frącz Żelaziński Żeleński Żelewski Żelewski II Żelewski III Żelewski IV Żelewski V Żelewski VI Żelsławski Żeromski Żeromski Żmuda Żmuda II Żmuda III Żmudzki Żukowski Żychcki Żychliński Życiński Żyliński

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Wieniawa (herb szlachecki)

Spis treści

Opis herbu

Historia

Opisy historyczne

Najwcześniejsze wzmianki

Legenda herbowa

Etymologia

Herbowni

Znane osoby pieczętujące się herbem Wieniawa

Wieniawa poza granicami Korony i Litwy

Morawy

Związek z herbem Pomian

Występowanie w heraldyce terytorialnej

Herby używające Wieniawy w połączeniu z innymi godłami

Projekty herbów

Odmiany, wersje alternatywne i utytułowane

Odmiany niepewne herbu Wieniawa

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

N	Na Kaskach Nabiałek Nabram Nadzieja Nagórski Nagroda Nalewka Nałęcz Nałęcz II Nałęcz III Nałęcz IV Nałęcz V Namiot Napiwon Narutowicz Nas Natalis Natarcz Nawarski Neborowski Nechay Nechwedkowicz Nenneke Neodik Nesterowicz Nestorowicz Neuhauser Newlin Nibszyc Nicz Nicze Nieczaj Nieczuja Dembińskich Nieczuja Nieczuja Pruska Nieczuła Niedźwiedź Biały Niedźwiedź Czarny Niekrasz Niemyski Niemyski Baron Niesobia Niewiadomski Niezgoda Nikorowicz Noga Nonnart Nosadyni Nowina Nowa Nowosielecki Nycz
O	Ocetkiewicz Ochabski Ochocki Ochtzim Odachowski Oderski Odonel Odrowąs Odrowąż Odrowąż II Odrowski Odsiecz Ogończyk Ogończyk II Okulicz Okuń Okwietko Orlik Orlikowski Orłosław Orzeł Piastowski Osęki Osiecimski Osiecimski-Hutten-Czapski Osipowski Oskierka Osowski Ossoliński Hrabia Ossoliński Ossoria Ossowski Ostaszewski Ostermann Ostoja Ostoja II Ostoja Pruska Ostojczyk Ostrogski Ostromiecz Ostroróg Hrabia Ostroróg II Ostroróg-Zawistowski Ostrowski Hrabia Ostrowski III Oszyk Oteniowski Otocki Otroszczenko Owada
P	Pałkowski Pałubicki Pałubicki Baron Pałubicki V Pałuki Pancer Paraski Paraski II Parys Hrabia Paschalski Pastorius Paszk Paszk II Paszkiewicz Paw Pawelc Pawęza Pawiniec Pawłowski II Pawłowski III Pawłowski IV Pawłowski V Pawłowski VI Hrabia Pawołocki Pawsza Pażątka Pażątka III Pelikan Pelken Pełka Pernigotti Pernus Perot Pętkowski Piątkowski Piechowski Piechowski II Piecza Pielesz Pielgrzym Pielgrzymy Pierścień Pierzcha Piestnik Pietrasiewicz Pietrzycki Pietrzyniec Pietyrog Pięciopiór Piękoski Pilawa Piliński Piłsudski Pindzewski Piniński Hrabia Pinkas Pinocki Piotroch Piotrowicz Piotrowicz Piotrowski Pióra Strusie Piórosław Pirawski Pisański Plater Plater II Plenchow Pleszkowski Plochentz Plon Pluskiewicz Pluszczewski Płażek Płochnicki Płomioła Płoński Płużyca Pniejna Pobędzie Pobłocki Pobłocki II Pobóg Pobóg II Pobóg III Poddany Podgórski Podhajecki Podhorski Podjaski Podjaski III Podkowa Podkowa II Podkowa III Podkowa IV Podmichalski Pogonia II Pogoń Litewska Pogoń Litewska Książęca Pogoń Ruska Pogorski Pohl Poklat Poklitar Poletyka Poletyło Hrabia Policzyński Politkowski Poliwczyński Poll Połonicki Połota Połowiecki Połuchowski Pomian Pomian II Ponętowski Poniatowski Książę Poniński Hrabia Poniński Książę Ponyrko Popławski Poraj Poraj Jasieńczyk Porębski Poronia Portanty Porwik Porwiński Posadowski Potulicki Poturgi Potworowski Powaby Powolny Powszyński Poziomkiewicz Pół Orła Półjednorożec Półkozic Półświat Późniak Prawość Praznorski Prądzyński Prądzyński II Prądzyński III Prążewski Preiss Prejten Prek Priesfield Proboszczowski Prokopowicz Promnicz Proszyński Protasowicz Prowana Prozor Prunkul Prus Prus II Prus II d Prus III Przebendowski Przebendowski Hrabia Przebój Przeginia Przemęcki Przemysłomierz Przeremberski Przerembski Hrabia Przerowa Przestrzał Przeworski Przewoski Przeździecki Przosna Przosna II Przybylski Przychocki Baron Przyjaciel Przyjeski Przykorwin Przysługa Przytarski Przywidzki Pskowczyk Psojecki Puchała Puciata Pudłowski Pudwels Pupart Pupka Pusch Puzyna Pypka Pyrys

Odmiany baronowskie	Hadziewicz Baron
Odmiany	Despot Czyrski Kolkowski II Kołaczkowski Leszczyński Manowski Marklowski Ryc Szczepanowski Wieniawa II Wieniawa III

Herby	szlachecki mieszczański chłopski własny państwowy miejski korporacji fantazyjne mówiący
Elementy herbu	tarcza herbowa godło (figury heraldyczne, mobilia herbowe) klejnot herbowy zawój (tortillon) korona heraldyczna korona rangowa hełm heraldyczny labry płaszcz heraldyczny trzymacze heraldyczne podpory heraldyczne postument heraldyczny order herbowy dewiza herbowa zawołanie
Oznaki godności	świeckie kościelne
Inne	herbarz rola herbowa herold blazonowanie szrafowanie tynktura krzyż heraldyczny totem kamon
Działy heraldyki	heraldyka francuska (heraldyka napoleońska) heraldyka polska (heraldyka kaszubska) heraldyka brytyjska (heraldyka angielska, heraldyka szkocka) heraldyka kościelna heraldyka szachowa heraldyka fantazyjna

Za panowania Piastów	Dzierżykraj z Człopy (1020–?) Jakub z Bnina (1120–?) Dobrogost z Szamotuł (1216–1226) Dionizy z Goździkowa (1226–1234) Bogumił Dzierżykraj (1234–1242) Mościc z Wielkiego Koźmina (1242–1252) Przedpełk (1252–1253) Hertobald (1253–1255) Mikołaj z Grzymisławia (1255–1260) Beniamin z Grabowy (1260–1264) Janko z Czarnkowa (1264–1270) Przedpełk (1270–1277) Jakub z Bnina (1277–1281) Tomisław z Szamotuł (1281–1286) Beniamin Zaremba (1286–1287) Tomisław z Szamotuł (1288–1293) Beniamin Zaremba (1293–1297) Piotrko? (1297–1299) Sędziwój z Jarocina (1299–1306) Kiełcz z Brudzewa (1306–1308) Dobrogost z Dzwonowa (1308–1320) Przybysław (1326–1328) Wincenty z Szamotuł (1328–1332) Mikołaj z Biechowa (1332–1340) Jarosław z Iwna (1340–1343) Maciej Borkowic (1343–1358) Pasek z Wolicy (1358–1371)
Za panowania Andegawenów i Jagiellonów	Wincenty z Krępy (1371–1386) Bartosz Wezenborg (1387–1393) Jędrzej z Szamotuł (1393–1400) Mścisław Bardzki (1400–1406) Sędziwój Ostroróg (1406–1441) Jan z Bnina (1441–1449) Łukasz I Górka (1449–1475) Stanisław Ostroróg (1475–1477) Maciej z Bnina Opaliński (1477–1493) Mikołaj z Kutna (1493–1495) Jan Starszy Świdwa Szamotulski (1495–1496) (Jan) Sędziwój Czarnkowski (1496–1499) Jan Ostroróg (1500–1501) Andrzej Szamotulski (1501–1511) Mikołaj Lubrański (1511–1519) Stanisław Kościelecki (1519–1535) Łukasz II Górka (1535–1538) Janusz Latalski (1539–1557) Marcin Zborowski (1557–1561) Andrzej Kościelecki (1561–1565) Łukasz III Górka (1565–1573)
Za monarchii elekcyjnej	Stanisław Górka (1573–1592) Hieronim Gostomski (1592–1609) Jan Ostroróg (1610–1622) Piotr Opaliński (1622–1624) Stanisław Przyjemski (1624–1628) Jan Opaliński (1628–1637) Krzysztof Opaliński (1637–1655) Jan Leszczyński (1655–1661) Andrzej Karol Grudziński (1661–1678) Krzysztof Grzymułtowski (1679–1687) Rafał Leszczyński (1687–1692) Wojciech Konstanty Breza (1692–1698) Stanisław Małachowski (1698–1699) Stanisław Leszczyński (1699–1709) Franciszek Zygmunt Gałecki (1709–1711) Andrzej Aleksander Radomicki (1711–1726) Maciej Radomicki (1726–1728) Władysław Radomicki (1728–1737) Michał Raczyński (1737) Antoni Józef Poniński (1738–1742) Ludwik Bartłomiej Szołdrski (1742–1753) Stefan Garczyński (1753–1754) Stanisław Potocki (1754–1760) Florian Łubieński (1760–1765) Antoni Barnaba Jabłonowski (1765–1778) August książę ordynat Sułkowski (1778–1786) Józef Klemens Mielżyński (1786–1793)
Prezesi Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Prowincji Poznańskiej	Joseph von Zerboni di Sposetti (1815–1824) Johann Friedrich Theodor von Baumann (1825–1830) Eduard Heinrich Flottwell (1830–1840) Adolf von Arnim-Boitzenburg (1840–1842) Carl Moritz von Beurmann (1843–1850) Gustav Carl Gisbert Heinrich Wilhelm Gebhard von Bonin (1850–1851) Eugen von Puttkamer (1851–1860) Gustav Carl Gisbert Heinrich Wilhelm Gebhard von Bonin (1860–1862) Karl Wilhelm von Horn (1862–1869) Otto von Königsmarck (1869–1873) William Barstow von Guenther (1873–1886) Robert von Zedtlitz-Trützschler (1886–1890) Hugo von Wilamowitz-Moellendorff (1890–1899) Karl Julius Rudolf von Bitter (1899–1903) Wilhelm von Waldow (1903–1911) Philipp Schwartzkopf (1911–1914) Johan Karl Friedrich Moritz Ferdinand von Eisenhart-Rothe (1914–1918)