Wieniec laurowy

posąg Juliusza Cezara
Renesansowy poeta uwieńczony laurem (Torquato Tasso)

Wieniec laurowy (wawrzynowy) – symbol chwały, sławy, triumfu i zwycięstwa, także nagroda dla zwycięzcy w boju lub sportowej rywalizacji[1]. Przyznawany był zwycięskim wodzom, artystom, poetom, uczonym, sportowcom[2].

Starożytność

Wieniec laurowy był atrybutem Apollina[2], nosili go również kapłani Hery i Heraklesa. Laur był również atrybutem Sławy, Prawdy, muz (Kalliope i Klio), a także poetów. Wierzono, że noszenie wieńca laurowego daje natchnienie twórcze[1].

Wieniec laurowy (tzw. wieniec triumfalny), który otrzymywał zwycięski wódz w starożytnym Rzymie miał symbolicznie oczyszczać z przelanej w boju krwi[1][3]. Z czasem stał się on symbolem zwycięstwa i nieśmiertelnej chwały[1].

Wieńcem laurowym (tzw. laur olimpijski) ozdabiano głowy zwycięzców na igrzyskach w Grecji i Rzymie[1].

Prawo do stałego noszenia wieńca laurowego miał Juliusz Cezar, od tego czasu wieniec laurowy i purpurowy płaszcz stały się symbolami naczelnego wodza Imperium Rzymskiego[2].

Średniowiecze i nowożytność

Z czasem wieniec laurowy stał się symbolem nie tylko zwycięstwa, ale też wybitnych osiągnięć we wszelkich dziedzinach życia. W średniowieczu kończący studia honorowani byli gałązkami owocującego wawrzynu szlachetnego. Wieńcem laurowym nagradzano wybitnych pisarzy (tzw. Laur Kapitolu – wyróżnienie przyznawane pisarzom przez cesarzy lub papieży)[1].

W sztuce chrześcijańskiej wieńce laurowe, jako symbole triumfu i czystości, ozdabiały głowy świętych dziewic-męczennic[1], a także innych męczenników[2]. W wieńcu laurowym umieszczano również monogram Chrystusa wskazując na jego zwycięstwo nad śmiercią lub rękę Boga, co symbolizowało jego nieśmiertelność[4]

Gałązki i wieńce laurowe w sztuce sepulkralnej są symbolem nieśmiertelności.

Wieniec laurowy obecnie

Laur jest symbolem zwycięstwa i pokoju[1]. Motyw wieńca laurowego również współcześnie jest często wykorzystywany, m.in. w falerystyce:

  • jedna z odznak żołnierskich (Wzorowy Żołnierz) ma kształt wieńca laurowego.

Przypisy

  1. a b c d e f g h Wawrzyn (laur), [w:] Władysław Kopaliński, Słownik symboli, wyd. Wyd. 2, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 444-445, ISBN 83-214-0746-3, OCLC 26989876 [dostęp 2021-11-13].
  2. a b c d Wawrzyn, laur, [w:] Stanisław Kobielus, Florarium christianum : symbolika roślin - chrześcijańska starożytność i średniowiecze, Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, 2006, s. 211-212, ISBN 83-7354-151-9, OCLC 749471441 [dostęp 2021-11-13].
  3. Wawrzyn, [w:] Dorothea Forstner, Świat symboliki chrześcijańskiej, wyd. Wyd. 2, Warszawa: Pax, 2001, s. 177-178, ISBN 83-211-1626-4, OCLC 749565780 [dostęp 2021-11-13].
  4. Laur, [w:] Jutta Seibert, Leksykon sztuki chrześcijańskiej : tematy, postacie, symbole, Kielce: Wydawnictwo "Jedność", 2007, s. 174, ISBN 978-83-7442-120-1, OCLC 749412708 [dostęp 2021-11-13].

Media użyte na tej stronie

Julius-caesar-marble-statue-615344.jpg
Autor: Skitterphoto, Licencja: CC0
Julius Caesar Marble Statue
Testa di Torquato Tasso di profilo.jpg
Ambito culturale: ambito lombardo.

Descrizione: Il personaggio è raffigurato a mezzo busto, di profilo, con mantello verde scuro che lascia scoperto un triangolo di veste rossa sul davanti. Ha il capo cinto da una corona di foglie di alloro di colore verde pallido. Cornice in legno dorato e intagliato.

Notizie storico-critiche: La tavoletta fa parte di una serie di quattro raffiguranti altrettanti poeti [...], che appartengono tutte evidentemente ad una stessa mano. L'autore non è certamente la Kauffmann, cui si riferisce una scritta sul retro, ma un modesto artista della prima metà del secolo XIX. L'opera fu trafugata insieme alle altre nel 1997 e venne recuperata l'anno successivo.